Τὰ δύο κουπιά! Κυριακή ΙΕ΄ Ματθαίου. (†) ἐπίσκοπος Γεώργιος Παυλίδης Μητροπολίτης Νικαίας

Τὰ δύο κουπιά!

«Ἐν ταύταις ταῖς δυσὶν ἐντολαῖς ὅλος ὁ κόσμος καὶ οἱ προφῆται κρέμονται».

Κυριακή ΙΕ΄ Ματθαίου (Ματθ. κβ΄ 36-46)

(†) ἐπισκόπου Γεωργίου Παυλίδου Μητροπολίτου Νικαίας

Εὑρισκόμεθα, ἀγαπητοί, εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα. Μετ’ ὁλίγας ἡμέρας ὁ Κύριος θὰ ὑποστῇ τὸ μαρτύριον τοῦ Σταυροῦ. Τὰ νέφη γύρω ἀπὸ τὸν θεῖον Διδάσκαλον μεγαλώνουν ἐπικινδύνως. Οἱ Γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι εἶναι ἐξωργισμένοι, διότι ὁ Χριστὸς σφυροκοπεῖ μὲ δριμύτητα τὴν ὑποκρισίαν καὶ τὴν ἱεροκαπηλίαν των.
Ὁ λαὸς παρακαλουθεῖ μὲ δέος καὶ κατάπληξιν τὸν Διδάσκαλον. Εἰς αὐτὴν τὴν στιγμήν, ποὺ ὁμοιάζει μὲ ἡφαίστειον ἕτοιμον νὰ ἐκραγῇ, ἐμφανίζεται ἕνας νομικός, ὁ ὁποῖος ὑποβάλλει μίαν ἐρώτησιν πρὸς τὸν Χριστὸν μὲ διάθεσιν νὰ Τὸν πειράξῃ. «Διδάσκαλε, ἐρωτᾷ, ποιά εἶναι ἡ μεγαλυτέρα ἐντολὴ εἰς τὸν Νόμον;»
Ὁ νομοδιδάσκαλος αὐτὸς εἶχε τὴν ἐντύπωσιν ὅτι θὰ ἔφερνε τὸν Κύριον εἰς δύσκολον θέσιν καὶ θὰ τὸν ἐξέθετεν εἰς τὰ βλέμματα τοῦ λαοῦ. Ἀλλ’ ὁ Χριστὸς τὸν ἀποστομώνει μὲ μίαν σύντομον, ἀλλὰ σοφὴν καὶ θείαν ἀπάντησιν. «Ἡ πρώτη ἐντολή, τοῦ λέγει, εἶναι νὰ ἀγαπήσῃς τὸν Θεὸν μὲ ὅλην τὴν καρδίαν σου, καὶ τὴν ψυχή σου καὶ τὴν διάνοιά σου. Ἡ δὲ δευτέρα, ὁμοία μὲ αὐτήν, εἶναι νὰ ἀγαπήσῃς τὸν πλησίον σου, ὅπως ἀγαπᾷς τὸν ἑαυτόν σου». Καὶ συνεπλήρωσε μὲ μίαν μνημειώδη ἔκφρασιν: «εἰς τὰς δύο αὐτὰς ἐντολὰς κρέμανται ὅλος ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται».
Αὐταὶ αἱ δύο ἀγάπαι, ἀγαπητοί μου, εἶναι, κατὰ τὸν Κύριον, τὸ κλειδὶ καὶ τὸ μυστήριον τῆς τελείας χριστιανικῆς ζωῆς. Ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸν καὶ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν ἄνθρωπο.
Ἀλλὰ ἄς ἴδωμεν ἀναλυτικώτερον τὰ δύο αὐτὰ σημεῖα, διότι εἶναι ἀφαντάστως διαφωτιστικὰ καὶ ὠφέλιμα.

1.Πρὸς τὰ ἄνω.

Δὲν χρειάζεται βεβαίως, πολλὴ σοφία νὰ ἀντιληφθῇ ὁ ἄνθρωπος ὅτι βάσις καὶ θεμέλιον τῆς εὐτυχίας τοῦ ἀνθρώπου καὶ τῆς ἐπιτυχημένης ζωῆς του εἶναι ἡ ἐξ ὅλης τῆς δυνάμεώς του ἀγάπη πρὸς τὸν Θεόν. Χωρὶς αὐτὴν τὴν ἀγάπην δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρξῃ ἀληθὴς καὶ ζῶσα θρησκεία.
Ὁ Θεὸς εἶναι τὸ ἀντικείμενον τῆς θρησκείας καὶ τὸ αἰώνιον πρόσωπον τῆς λατρείας τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτὸς δίδει νόημα εἰς τὴν ζωή μας. Αὐτὸς μᾶς ἀνοίγει τὴν λεωφόρον τῆς ἀληθινῆς εὐτυχίας. Αὐτὸς εἶναι ὁ πατέρας μας καὶ ὁ συντηρητής μας. Αὐτὸς ἀποτελεῖ τὸ κέντρον τῆς ὑπάρξεώς μας.
Χωρὶς Θεὸν ὅλα σβήνουν, ὅλα μαραίνονται, τὰ πάντα χάνουν τὴν γοητείαν των. Ἡ ἀγάπη μας, λοιπόν, πρὸς τὸν Θεόν, δὲν ἠμπορεῖ νὰ περιορίζεται ἁπλῶς εἰς ἕνα ἄψυχον καὶ ἄοσμον συναίσθημα. Πρέπει νὰ εἶναι κοχλαστική, συνεχής, πυρωμένη, ὑπεράνω πάσης ἄλλης ἀγάπης καὶ πάσης ἄλλης ἐπιθυμίας.

2.Πρὸς τὰ πλάγια.

Ἀλλ’ ὅπως χωρὶς Θεὸν ἡ θρησκεία εἶναι ἄψυχος καὶ νεκρά, ἔτσι χωρὶς ἀγάπην πρὸς τὸν ἄνθρωπον εἶναι ἄοσμος καὶ χωρὶς σπονδυλικὴν στήλην. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι κοντά μας, εἶναι σάρκα ἀπὸ τὴν σάρκα μας, εἶναι ἀδελφός μας. Ἄν αὐτὸν δὲν ἀγαπήσωμεν, τότε πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἀγαπήσωμεν ὀρθῶς καὶ ὅσον πρέπει τὸν Θεόν, τὸν ὁποῖον δὲν βλέπομεν καὶ δὲν δυνάμεθα νὰ συλλάβωμεν;
 Πολὺ παραστατικὰ ἐρωτᾷ ὁ Εὐαγγ. Ἰωάννης: «Ἐὰν τις εἴπῃ ὅτι ἀγαπᾷ τὸν Θεόν, καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ μισῇ, ψεύστης ἐστίν· ὁ γὰρ μὴ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν ὅν ἑώρακε, τὸν Θεὸν ὅν οὐχ ἑώρακε πῶς δύναται ἀγαπᾷ;»(Α΄ Ἰωάν. δ΄ 20).

3.Αἱ παρανοήσεις.

Ὅμως εἰς τὰ δύο αὐτὰ σημεῖα ὑπάρχουν ὡρισμέναι παρανοήσεις, αἱ ὁποῖαι βλάπτουν καὶ παρερμηνεύουν τὸ ἀληθὲς νόημα τῆς πραγματικῆς θρησκείας καὶ τὴν παρουσιάζουν ἀρρωστημένην.

Π ρ ώ τ η   Π α ρ α ν ό η σ ι ς.

Αὕτη προέρχεται ἀπὸ τὴν ἀντίληψιν, ὅτι εἶναι ἀρκετὸν νὰ ἀγαπᾷς τὸν Θεὸν μόνος σου, ἀπομονωμένος ἀπὸ τὴν λοιπὴν κοινωνίαν, προσευχόμενος κατ’ ἰδίαν, μὴ ἔχων οὐδεμίαν σχέσιν μὲ τοὺς ἄλλους καὶ μὴ ἐνδιαφερόμενος διὰ τοὺς ἄλλους. Ὅμως τοιαύτη ζωὴ εἶναι ἄχρηστος, ἀνωφελὴς καὶ τοιαύτη θρησκεία εἶναι ἀρρωστημένη. Ὁ Χριστιανισμὸς δὲν εἶναι θρησκεία τῆς ἀπομονώσεως καὶ τῆς ἀδιαφορίας διὰ τοὺς ἄλλους.
Ὁ Χριστιανισμὸς δὲν ἀπαρνεῖται τὸν κόσμον. Ἀντιθέτως τὸν ἁγιάζει. Ὁ Χριστιανισμὸς ὀφείλει νὰ ἀναμιγνύεται μέσα εἰς τὴν κοινωνίαν καὶ νὰ τὴν ἐπηρεάζῃ μὲ τὴν ζωὴν του, μὲ τὴν ἁγιότητά του, μὲ τὴν καλωσύνη του. Βεβαίως θὰ φροντίζῃ νὰ μὴ βλάπτεται ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν, ποὺ ὑπάρχει γύρω του.
Αὐτὸ ὅμως δὲν σημαίνει ὅτι θὰ τὸν κάμῃ, ψοφοδεῆ, ἐκκεντρικόν, ἀπόκοσμον. «Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου», καὶ «τὸ ἅλας τῆς γῆς» εἶπεν ὁ Κυριος. Τί εἴδους φῶς καὶ ἅλας θὰ εἶναι ὁ Χριστιανός, ὅταν ἐγκαταλείπῃ τὴν κοινωνίαν καὶ ἀπομονώντεται εἰς τὸν ἰδικόν του κόσμον;

Δ ε υ τ έ ρ α   Παρανόησις.

Αὐτὴ πάλιν δημιουργεῖται ἀπὸ τὴν σκέψιν, ὅτι ἠμπορεῖ κανεὶς νὰ εἶναι καλός, νὰ ἀγαπᾷ τοὺς ἀνθρώπους, νὰ τοὺς βοηθῇ, ἀλλὰ νὰ μὴ ἔχῃ σχέσῃ μὲ τὸν Θεὸν καὶ τὴν θρησκείαν.
Τί χρειάζεσαι, σοῦ λέγει, τὸν Θεόν; Ἐδῶ εἶναι ἡ κόλασις, ἐδῶ καὶ ὁ παράδεισος. Κάμε τὸ καλό ἐδῶ, καὶ μὴ ρωτᾶς γιὰ πάρα πέρα. Ἔτσι ἀπογυμνώνουν τὴν ἀγάπην ἀπὸ τὴν θείαν της εὐωδίαν. Ἀφαιροῦν ἀπὸ τὸν καλὸν τὸ ἄρωμά του. Ἀγωνίζονται νὰ δημιουργήσουν κοινωνίαν χωρὶς Θεὸν καὶ πίστιν. Ἡ θεία δύναμις ἐξοστρακίζεται. Αἱ δυνάμεις μόνον τοῦ ἀνθρώποὒ τότε κυριαρχοῦν.
Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος γίνεται ὑλιστής, ἄπιστος, καὶ ὄχι σπανίως κτηνώδης. Διότι αὐτὴ ἡ καλωσύνη, χωρὶς Θεόν, συνήθως καταλήγει εἰς ταπεινὴν ἐκμετάλευσιν καὶ χυδαῖαν αὐτοϊκανοποίησιν.

4. Ἡ ὀρθὴ θέσις.

Ἀπὸ τὰ ὅσα ἐλέχθησαν μέχρι τώρα, ἀγαπητέ μου, ἀντιλαμβανόμεθα ὅτι οὔτε  ἡ μία λύσις οὔτε ἡ ἄλλη εἶναι ἡ ὀρθή. Καὶ αἱ δύο εἶναι ἀκρότητες. Ἡ ὀρθὴ θέσις εἶναι ἡ συνένωσις. Χωρὶς Θεὸν εἶναι ἀδύνατον νὰ ζήσῃ ὁ ἄνθρωπος καὶ νὰ αἰσθάνεται ὅτι εἶναι εὐτυχισμένος. Δὲν εἶναι μόνον σάρκα καὶ ὁστᾶ.
Ἔχει καὶ ψυχὴν καὶ σκιρτήματα μέσα του ἀνώτερα, ποὺ δὲν ἱκανοποιοῦνται μόνον μὲ τὴν ὕλην!  Ἡ ἀγάπη του πάλιν πρὸς τὸν ἄνθρωπον, ἐὰν δὲν συνδέεται μὲ τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ, θὰ εἶναι ἀναιμική, ἀνίσχυρη, ἀνεδαφική. Γρήγορα θὰ ὑποχωρῇ μπροστὰ στὶς δυσκολίες καὶ στὸ συμφέρον.
 Ἀλλὰ καὶ πάλιν μία ἰδιότυπη, ἀπόκοσμη, δῆθεν πνευματικὴ ζωή, ποὺ δὲν στρέφει τὸ ἐνδιαφέρον της πρὸς τὸν πονοῦντα καὶ ἔχοντα ἀνάγκην ἄνθρωπον, ἀλλὰ ἀσχολεῖται μόνον μὲ προσευχήν, μελέτην, ἱερὰς σκέψεις, εἶναι νόθος καὶ ἀναιμικὴ θρησκευτικὴ ζωή.
Εἶναι ἀφηρημένη θρησκευτικότης ὅταν, ἐνῷ μένω ἀπαθὴς ἐνώπιον τοῦ σημερινοῦ κοινωνικοῦ δράματος, ἐνώπιον τῆς νεότητος ποὺ κινδυνεύει νὰ παρασυρθῇ ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν, ἀπὸ τὴν ἄλλην μεριὰν νηστεύω καὶ προσεύχομαι.
«Θρησκεία καθαρὰ καὶ ἀμίαντος παρὰ τῷ Θεῷ καὶ πατρὶ αὕτη ἐστίν, ἐπισκέπτεσθαι ὀρφανοὺς καὶ χήρας ἐν τῇ θλίψει αὐτῶν, ἄσπιλον ἑαυτὸν τηρεῖν ἀπὸ τοῦ κόσμου» (Ἰάκ. α΄ 27), μᾶς συμβουλεύει ὁ ἱερὸς Ἰάκωβος.
Ἔτσι εἶναι· καὶ ἁγιασμὸς χρειάζεται καὶ προσπάθεια πρὸς ἠθικὴν τελείωσιν καὶ ἀγὼν διὰ τὴν πνευματικήν μας καλλιέργειαν, ἀλλὰ καὶ ἔμπρακτος ἀγάπη καὶ στοργὴ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους καὶ κοινωνικὴ δραστηριότης καὶ πόνος διὰ τοὺς πονοῦντας.
Τὸ ἕνα φτερὸ θὰ εἶναι ἡ πνευματική μας καλλιέργεια, ἡ ὁποία θὰ ἐπιτυγχάνεται διὰ τῆς προσευχῆς, διὰ τῆς συμμετοχῆς μας εἰς τὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, διὰ τῆς θείας λατρείας. Τὸ ἄλλο θὰ εἶναι ἡ ἀγάπη, ἡ ὁποία θὰ ἐκδηλώνεται διὰ πρακτικῶν τρόπων καλωσύνης καὶ συμπαθείας, χωρὶς τυμπανοκρουσίες, χωρὶς διαφημίσεις, χωρὶς ἐπιδείξεις. Ἁπλᾶ καὶ ἀθόρυβα...
Ἔτσι μόνον ἐπιτυγχάνεται ἡ τελεία θρησκευτικότης. Ἀγάπη στὸ Θεό. Ἀγάπη στὸν ἄνθρωπο.

Ἀγαπητοί,
Ἔνας βαρκάρης κάποτε εἶχε γράψει στὸ ἕνα κουπὶ τῆς βάρκας του μὲ μεγάλα γράμματα τὴν λέξιν: ΠΙΣΤΙΣ εἰς δὲ τὸ ἄλλο: ΕΡΓΑ.
Κάποιος ἐπιβάτης τὸν ἠρώτησε τί σημαίνουν αἱ λέξεις αὐταί.
Ἐκεῖνος, χωρὶς νὰ ἀπαντήσῃ, ἐπῆρε τὸ ἕνα κουπὶ καὶ ἄρχισε νὰ κωπηλατῇ. Ὅπως ὅμως ἦτο φυσικόν, ἡ βάρκα δὲν ἐπροχώρησεν, ἀλλ’ ἐγύριζεν ἀπὸ τὴν μιὰ μεριά. Ἔπειτα ἄφησε τὸ κουπί αὐτὸ καὶ ἐπῆρε τὸ ἄλλο. Τώρα ἡ βάρκα ἐγύριζεν ἀπὸ τὴν ἄλλην μεριά. Τέλος ἐπῆρε στὰ χέρια του καὶ τὰ δύο κουπιά. Ἡ βάρκα ἁπαλὰ ἐκυλοῦσε στὸ νερό. Τότε ὁ βαρκάρης ἐστράφη πρὸς τὸν ἐπιβάτην καὶ εἶπεν: «Ἐὰν θέλῃ ὁ Χριστιανὸς νὰ προχωρῇ στὴ ζωή του, πρέπει νὰ ἔχῃ δυὸ κουπιά. Πίστιν καὶ ἔργον.

Ἀδελφέ,
Ἡ βάρκα μας πρέπει νὰ προχωρήση. Τὸ λιμάνι ποὺ μᾶς περιμένει, εἶναι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὅμως δὲν ἀρκεῖ μόνον ἡ πίστις. Χρειαζόμεθα καὶ ἔργα. Ἀγάπην, δηλαδὴ καλωσύνην, ἐνδιαφέρον διὰ τοὺς ἄλλους, μὲ μίαν λέξιν ἔμπρακτον χριστιανισμόν.
Τὰ ἔχομεν ἆρα γε;

Ἐπισκόπου Γεωργίου Παυλίδου
Μητροπολίτου Νικαίας

Λύχνος τοῖς ποσί μου
Λόγοι εἰς τὰ Εὐαγγέλια τῶν Κυριακῶν

(σελ.123-127)

Ἐκδόσεις Β΄
Ἀποστολική διακονία
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος 

Άναβάσεις - http://anavaseis.blogspot.com