Ἀπαντήσεις ἀπό μερικούς ἱερεῖς. Μέρος ΙΕ'. Ἰλαρίωνος Φέλεα Ρουμάνου ἱερομάρτυρος (+1940)

Ἰδού παρακάτω ἀπαντήσεις ἀπό μερικούς ἱερεῖς
Μέρος ΙΕ' 16 Ζ

Ἡ εὐκαιρία εἶναι μοναδική καί ἡ στιγμή εἶναι πανηγυρική. Δεύτερη τέτοια εὐκαιρία δεν θά παρουσιαστεῖ. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι σέ ὅλη τήν ζωή τους θυμοῦνται μέ χαρά τίς νουθεσίες τοῦ ἱερέως σ᾿ αὐτήν τήν ἱερή καί πανηγυρική στιγμή τῆς ζωῆς τους. Ὁ Πνευματικός ἔχει τήν μεγαλύτερη ἐπίδραση στήν ἀνθρώπινἡ ψυχή.
Γενικά, τά παιδιά ἐξὁμολογοῦνται ὁμαδικά ἤ σέ κατηγορίες ἡλικίας. Καλύτερα εἶναι ὅμως νά ἐξεταστοῦν ἀτομικά καί ὁπωσδήποτε ἐντός τοῦ ναοῦ. Ἄν παρουσιαστεῖ ἐνώπιον τους μ᾿ ἕνα ἤπιο, χαρούμενο καί ἀγαπημένο πρόσωπο, ὁ Πνευματικός, θά μπορέσει νά κάνει μία ἐξαιρετική ἐξομολόγηση, ἡ ὁποία θά καρποφορήσει πολύ.
Ἔχει εἰπωθεῖ δικαίως ὅτι τό παιδί εἶναι ἕνα μεταφυσικό ὄν, ἕνας μικρός φιλόσοφος ὁ ὁποῖος ἀναζητεῖ τό νόημα τῶν πραγμάτων. Ἡ ψυχή του εἶναι φυσικά ἀγνή καί θρησκευτική, διά τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος,. Στήν ἀγνεία βλέπουμε τόν οὐρανό μέ τούς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ. Αὐτή βαστᾶ ἄδολη τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καί στήν ἀθωότητα ἔχουμε τό μέγεθος τοῦ τέλειου ἀνθρώπου.
Ἀπ᾿αὐτή τήν ἀξιόλογη διαπίστωση περί τῆς θρησκευτικῆς φύσεως τοῦ παιδιοῦ, ἡ ὁποία πολύ εὔκολα μπορεῖ νά ἐλεγχτεῖ, προκύπτουν πολύ σπουδαῖες συνέπειες τόσο σχετικά μέ τήν παιδεία καί τήν ἀγωγή γενικά, ὅσο καί μέ τήν κατήχηση καί τήν ἐξομολόγηση ἰδιαίτερα.
Ἡ ψυχή τοῦ παιδιοῦ, ἐπειδή εἶναι ἐκ φύσεως θρησκευτική, εἶναι πολύ εὐαίσθητη. Διακρίνει ἀπό μικρή ἡλικία πολύ καλά τό καλό ἀπό τό κακό, ὅ,τι εἶναι ἐπιτρεπτό καί ὅ,τι ἀνεπίτρεπτο. Κανένας δέν  φωνάζει τόσο αὐθόρμητα καί ἀποφασιστικά ὅπως τό παιδί: Δέν εἶναι καλό! Ὅταν κάτι εἶναι κακό καί κανένας δέν ἔχει τό θάρρος τῆς προσωπικῆς γνώμης του, τῆς παρατήρησης καί τῆς ἀντιλογίας.
Ὅλες αὐτές οἱ διαπιστώσεις μᾶς ὁδηγοῦν στό συμπέρασμα ὅτι τά παιδιά νοιώθουν ἐνωρίτερα τήν εὐθύνη γιά τίς πράξεις τους καί τίς πράξεις τῶν ἄλλων. Ἔχουν τήν αἴσθηση τῆς ἠθικότητας στό αἷμα τους, ἔτσι ὅπως ἔχουν καί τήν γνώση γιά τήν ψυχή τους. Ἀλλιῶς ἡ εκπαίδευση καί ἡ ἀγωγή θά ἦταν ἀδύνατες.
Ἡ θρησκευτική φύση τῶν παιδιῶν, ἡ αἰσθητικότητα καί ἡ ἠθική τους εὐθύνη φέρνουν μαζί τους τήν ἀναγκαιότητα τῆς κατηχήσεως καί τῆς ἐξομολόγησης τῶν ἁμαρτιῶν τους. Ἡ ἀτομική ἐξομολόγηση ἔχει ὑψηλό ρόλο καί μορφωτικό σκοπό, νά συνηθίζουν μέ τήν ἐξέταση τῆς συνείδησής τους. Καθώς μεγαλώνουν, τά παιδιά ἔχουν τίς ἁμαρτίες, τά λάθη καί τίς ἐνοχές τους, οἱ ὁποῖες αὐξάνουν καί πληθύνονται σταδιακά, σέ σχέση μέ τό περιβάλλον καί τίς οἰκογενειακές καί κοινωνικές συνθῆκες στίς ὁποῖες διαβιώνουν. Ἄν δέν συνηθίζουν ἀπό μικρή ἡλικία νά ἐξερευνοῦν τήν συνείδησή τους καί νά ὁμολογοῦν τήν ἐνοχή τους, ἀργότερα πολύ δύσκολα θά μποροῦν νά κάνουν μία τέτοια ἐξέταση.
Τήν ὥρα τῆς ἐξομολόγησης τά παιδιά βρίσκονται κἄπως στήν ἀγκαλιά τοῦ Πνευματικοῦ. Αὐτή ἡ στιγμή, χρησιμοποιούμενη προσεκτικά, μέ διακριτικότητα καί ὑπομονή, ἔχει μία κρίσιμη σπουδαιότητα στήν ψυχική διαμόρφωση, στήν ἀνατροφή του καί στόν θρησκευτικό προσανατολισμό τῶν παιδιῶν, γιά ὅλη τήν ζωή τους. Κι αὐτό ἀκόμα περισσότερο ἐφ᾿ ὅσον τά παιδιά δίνουν μεγαλύτερη σημασία στήν ἐξομολόγηση ἀπό τούς μεγάλους καί ἐνήλικους. Οἱ ἐντυπώσεις καί τά βιούμενα τώρα συναισθήματά τους δεν θά σβήσουν ποτέ.
Οἱ ἄρρωστοι θά ἐξὁμολογηθοῦν περιληπτικά, μέ προσοχή νά διευκολυνθοῦν ν᾿ ἀνακαλύψουν τίς τυχόν μή ἐξομολογούμενες ἁμαρτίες τους, οἱ ὁποῖες τούς πιέζουν τίς ψυχές. Οἱ κουφοί καί οἱ ἄλαλοι ἐξομολογοῦνται γραπτῶς ἤ διά νοημάτων καί χειρονομιῶν.
Τέλος, νά ποῦμε κάτι καί γιά τίς ἑπτά αἰτίες τῆς ἁμαρτίας: Ποιός τήν ἔκανε; Τί ἔκανε; Γιατί τήν ἔκανε; Μέ ποιό μέσο; Πότε; Ποῦ; Πόσες φορές; Μερικοί Πνευματικοί ἐξασκοῦν καί συνιστοῦν αὐτό τό εἶδος λεπτομερειακῆς ἐξετάσεως τῶν ἁμαρτιῶν. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι, ἐξετάζοντας προσεκτικά τίς συνθῆκες καί τίς αἰτίες τῶν ἁμαρτιῶν, αὐτές θά γίνουν μεγαλύτερες ἤ μικρότερες, ἀνάλογα μέ τήν φύση, τήν θέληση, τό ἐπάγγελμα, τήν ἡλικία ἤ τήν θέση στήν κοινωνία τοῦ χριστιανοῦ. Ἀπ᾿αὐτήν τήν ἄποψη ἡ λεπτομερειακή ἐξέταση συνιστᾶται.
Ἀλλά αὐτό τό πρᾶγμα πρέπει νά γίνει μέ μεγάλη προσοχή καί μόνο σέ ἐξαιρετικές περιπτώσεις, γιά βαρειές ἐνοχές. Μιά πολύ ἐκτενής ἐξέταση μπορεῖ νά εἶναι καί βλαβερή. Διότι περνώντας στό πεδίο διερεύνησης ὁ Πνευματικός εὔκολα μπορεῖ ν᾿ ἀποξενώσει τόν μετανοημένο χριστιανό ἀπό τήν ἐξομολόγηση. Γι᾿ αὐτό καλό εἶναι ὁ ἱερέας ν᾿ ἀποφύγει κάθε περιττή ἐρώτηση καί λόγο.
Ὁ γενικός κανόνας εἶναι ἡ ἐξομολόγηση νά παραμένει μόνο στό τομέα τῶν προβλημάτων τῆς συνείδησης καί σ᾿ αὐτό τό πλαίσιο νά εἰπωθοῦν ὅλες οἱ ἁμαρτίες, μικρές ἤ μεγάλες, ὁρατές ἤ κρυπτές, ὅπως μᾶς διδάσκει καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος: Μή μοῦ ἐξομολογηθεῖς μόνο τήν πορνεία, τήν μοιχεία ἤ μόνο τίς ὁρατές καί γνωστές ἀπ᾿ ὅλους ἁμαρτίες, ἀλλά καί οἱ πιό κρυφοί λογισμοί καί οἱ κακολογίες καί οἱ κακογλωσσιές καί οἱ ἀλαζονείες καί οἱ ζήλιες, εἶναι ἁμαρτίες.

Μεταφραστές : ἱερεύς π. Κυπριανός Στάϊκου, ρουμᾶνος καί μοναχός Δαμασκηνός Γρηγοριάτης

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ἐπιμέλεια κειμένου και πηγή στο Διαδίκτυο  Ἀναβάσεις 

Γιά νά διαβάσετε τα ὑπόλοιπα μέρη πατήστε Ἰλαρίων Φέλεα