Αποδημία και σκορπισμός των θείων δωρεών. Η παραβολή του Ασώτου Υιού

Αποδημία και σκορπισμός των θείων δωρεών
 Η παραβολή του Ασώτου Υιού

Και μετ' ου πολλάς ημέρας συναγωγών άπαντα ο νεώτερος υιός απεδήμησεν εις χώραν μακράν. Και εκεί διεσκόρπισε την ουσίαν αυτού ζων ασώτως.
   Ο νεώτερος υιός, αφού έλαβε από το φιλάνθρωπο πατέρα τις θείες δωρεές, έμεινε λίγο ακόμη στον πατρικό Οίκο και στη συνέχεια ανεχώρησε σε χώρα μακρινή.
   Τα πρώτα βήματα προς την αμαρτία γίνονται σε ρυθμό που φαίνεται να ελέγχει ο άνθρωπος. Με το δόλωμα μιας υποτιθέμενης ελευθερίας "ο Διάβολος με πανουργία μας ξεγελά, ψιθυρίζοντας: ... "Μπορείς και μόνος σου να διακρίνεις το σωστό και να μην απομακρυνθείς από τον καλό δρόμο, χωρίς να πηγαίνεις στην Εκκλησία και χωρίς να ακούς το κήρυγμα που γίνεται εκεί".
 "Όταν όμως αποσπάσει κάποιον από τις ιερές ακολουθίες και την υπακοή προς τους ιερούς διδασκάλους, τον απομακρύνει και από τη θεία επίβλεψη, παραδίνοντάς τον στα έργα της κακίας. Ο Θεός βέβαια είναι παντού. Ένα πράγμα μόνο βρίσκεται μακριά από τον καλό Θεό, η κακία, και όταν με την αμαρτία φθάνουμε σ' αυτήν, αποδημούμε μακριά από το Θεό. Ου γαρ διαμένουσι παράνομοι κατέναντι των οφθαλμών σου, λέγει ο Δαυίδ στο Θεό".
   Αυτό έκανε ο άσωτος υιός: έφυγε εις χώραν μακράν, δηλαδή μακριά από τον οίκο της πατρικής αγάπης. Κι εμείς "όταν αμαρτάνουμε φεύγουμε από το Θεό, δραπετεύουμε, πηγαίνουμε σε ξένη χώρα".
   Η αμαρτία είναι αποδημία του ανθρώπου από τον πατρικό Οίκο. Διότι "προσεγγίζοντας την κακία απομακρυνόμαστε από το Θεό. Απομακρύνεται από τη δικαιοσύνη όποιος ενστερνίζεται την αδικία. Φεύγει μακριά από τη σωφροσύνη όποιος μολύνεται με την ακαθαρσία των ηδονών".
 Η απομάκρυνση από το Θεό γίνεται "κατά την προαίρεση, ψυχικά, εφ' όσον τοπικά δεν είναι δυνατόν να γίνει. Διότι πώς είναι δυνατόν να διαφύγει κανείς τον πανταχού παρόντα Θεό; Εκείνος λοιπόν που φεύγει είναι ο αμαρτωλός. Αυτό σημαίνει ο λόγος της Αγίας Γραφής: Φεύγει ο ασεβής μηδενός διώκοντος".
   Το πρώτο βήμα της αμαρτίας είναι η απομάκρυνση από το φιλάνθρωπο Πατέρα. Το δεύτερο είναι ο διασκορπισμός των θείων δωρεών: Διεσκόρπισε την ουσίαν αυτού ζων ασώτως.
   Τι εννοεί άραγε ο Κύριος με τη λέξη ουσία (περιουσία) και ποιός είναι ο διασκορπισμός της; Οι άγιοι Πατέρες μας εξηγούν ότι "πριν απ' όλα περιουσία μας είναι ο έμφυτος νους μας. Όσο παραμένουμε στους τρόπους ζωής που οδηγούν στη σωτηρία, τον έχουμε συναγμένο στον εαυτό του και στον πρώτο και ανώτατο Νου, το Θεό.
 Όταν όμως ανοίξουμε θύρα στα πάθη, αμέσως σκορπίζεται και περιπλανιέται διαρκώς γύρω από τα σαρκικά και τα γήινα, γύρω από τις ποικιλόμορφες ηδονές και τους σχετικούς εμπαθείς λογισμούς. Πλούτος του νου είναι η φρόνηση, η οποία παραμένει σ' αυτόν και διακρίνει το καλύτερο από το χειρότερο, όσον καιρό και αυτός παραμένει υπάκουος στις εντολές και συμβουλές του ουράνιου Πατέρα".
   Στη χώρα της αμαρτίας η ζωή του ανθρώπου είναι ένας διασκορπισμός των θείων χαρισμάτων. Όλες οι δωρεές με τις οποίες προικίσθηκε από το Θεό ο άνθρωπος για να εργασθεί για τη σωτηρία του, δαπανώνται ασώτως, δηλαδή σε μία ζωή χωρίς σωτηρία, μακριά από το Σωτήρα Χριστό. Ο άσωτος της παραβολής "διέφθειρε το χάρισμα που έλαβε με το άγιο Βάπτισμα, εξαχρείωσε την ευγένεια της ψυχής, την επιτηδειότητα προς τις αρετές. Διότι αυτά και τα παρόμοια ήταν η περιουσία και ο πλούτος του.
   Ο πραγματικός πλούτος του ανθρώπου είναι η αρετή. Όταν όμως ο άνθρωπος στραφεί προς την κακία, αυτός ο πλούτος διασκορπίζεται ασώτως. "Ο νους από μόνος του στρέφει την επιθυμία προς τον έναν και πραγματικά υπαρκτό Θεό, τον μόνον αγαθό, τον μόνον αγαπητό, τον μόνον που παρέχει την ηδονή απαλλαγμένη από κάθε οδύνη.
Όταν όμως ο νους του αποχαυνωθεί, η δύναμη της ψυχής που είναι πλασμένη για την πραγματική αγάπη (την αγάπη προς το Θεό) εκπίπτει από τον μόνον Αγαπητό, διασπάται προς τις ποικίλες επιθυμίες της ηδυπάθειας και σκορπίζεται...
Ο νους μας, αν δεν απομακρυνθεί από το Θεό, οπλίζει το θυμό που εκ φύσεως έχουμε μόνον εναντίον του Διαβόλου, και χρησιμοποιεί την ανδρεία της ψυχής κατά των πονηρών παθών... Αν όμως δεν προσέχει στις θείες εντολές του Κυρίου, που του έδωσε το όπλο αυτό (του θυμού), μάχεται προς τους πλησίον του, μαίνεται κατά των συνανθρώπων του, γίνεται θηρίο εναντίον εκείνων που δεν συμφωνούν με τις παράλογες ορέξεις του".
   Μεταξύ των χαρισμάτων που διασκορπίζει ο άνθρωπος ζώντας ασώτως είναι και η θεία υιοθεσία. Εξ αιτίας της αμαρτίας ο άνθρωπος παύει να είναι υιός Θεού, κατά Χάριν, χάνει το θάρρος που είχε να απευθύνεται στο Θεό Πατέρα του, και αποξενώνεται από Αυτόν. Η αμαρτία "μας απομακρύνει από την αγάπη του Θεού, ... και αφού μας στερήσει τα υπάρχοντα αγαθά, μας αφαιρεί εντελώς την παρρησία προς το Θεό".
   Με την αμαρτία ο άνθρωπος αποκόπτεται από την κοινωνία της πατρικής αγάπης και αυτοπεριορίζεται στον εαυτό του. Ζει μια ζωή εγωκεντρική, υποταγμένη στο πάθος της φιλαυτίας.

Η παραβολή του Ασώτου Υιού

Σχόλια υπό το φως των αγίων Πατέρων

Ιερομονάχου Γρηγορίου

Ιερό Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Άγιον Όρος

σελ. 31-34

Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις