Ἡ ζωή καί τό ἔργο τοῦ Ἁγίου Στεφάνου τοῦ Μεγάλου Ἡγεμόνος τῆς Μολδαβίας Ρουμανίας. Ἁγιασμένες μορφές τῆς Ὀρθοδόξου Ρουμάνικης Ἐκκλησίας. Μέρος Γ'. Τελευταίο

 Ἡ ζωή καί τό ἔργο τοῦ Ἁγίου Στεφάνου τοῦ Μεγάλου Ἡγεμόνος τῆς Μολδαβίας Ρουμανίας

Ἁγιασμένες μορφές τῆς Ὀρθοδόξου Ρουμάνικης Ἐκκλησίας

 (†) Μητροπολίτου Κράγιοβας Νέστορος

Παντοτεινή προστασία ἦτο ἡ ἀόρατος Δεξιά τοῦ Ὑψίστου Θεοῦ, ἡ Ὁποία εὐλόγησε πάντοτε τήν ζωή καί τά ἔργα τοῦ εὐσεβεστάτου  ἡγεμόνος τῆς Μολδαβίας. Οἱ παλαιές ἱστορικές παραδόσεις τῆς Μολδαβίας μᾶς μαρτυροῦν ὅτι στήν μάχη μέ τήν Πολωνία, στά δάση Κοσμίνου, στίς 26 Ὀκτωβρίου 1497, ἡ εὐλογία τῶν ὅπλων ἦτο μέ τόν στρατό τοῦ μεγάλου ἡγεμόνος Στεφάνου.
Ἐκείνη τήν ἡμέρα,-ἦτο Πέμπτη- πρίν ἀπό τήν ἔναρξι τῆς μάχης, οἱ ἱερεῖς πού συνώδευαν τόν στρατό, ἐλειτούργησαν πρῶτα δίπλα στήν ἡγεμονική σημαία, καί τούς ἀποκαλύφθηκε ὅτι ἡ νίκη θά εἶναι τοῦ Μεγάλου Στεφάνου. Τούς φανερώθηκε σέ ὅραμα, ὁ Μέγας Μυροβλύτης Δημήτριος, καβάλλα ἐπάνω στό ἄλογό του καί ἁρματωμένος σάν ἕνας γενναῖος ὁπλίτης, διά τήν περιφρούρησι τοῦ μολδοβεάνικου στρατοῦ.
Ἄλλη φορά στήν πόλι Ρίμνικου-Βίλτσεα, ὁ Μέγας Στέφανος δέχθηκε παρόμοια οὐράνια βοήθεια, μέ τήν ἐμφάνισι τοῦ ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Προκοπίου. Ἡ ἐπιγραφή τῆς ἐκκλησίας τοῦ χωριοῦ Μιλισαούτσι τῆς Σουτσεάβας, λέγει τά ἑξῆς  "Τό ἔτος 1481, στίς 8 Ἰουλίου, ἡμέρα τῆς μνήμης τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Προκοπίου, Στέφανος ὁ ἡγεμών...ἔκαμε πόλεμο στό Ρίμνικου μέ τόν Μπασαράμπ, τόν νέον ἡγεμόνα...καί ὁ Θεός ἐβοήθησε τόν ἡγεμόνα Στέφανο καί ἐνίκησε...".
Γι᾿αὐτό ὁ Μέγας Στέφανος ἔκτισε ἀπό εὐγνωμοσύνη αὐτή τήν ἐκκλησία στό ὄνομα τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Προκοπίου...".
Ἡ παράδοσις, σημειώνει ὁ χρονικογράφος Γρηγόριος Οὐρέκε, ἀναφέρει ὅτι στόν καιρό ἐκείνου τοῦ πολέμου, ὁ Μέγας Στέφανος  εἶδε σέ θαυμαστή ἐμφάνισι    τόν μεγαλομάρτυρα Προκόπιο νά πετᾶ στόν ἀέρα μέ τό ἄλογό του καί ἁρματωμένος σάν ἕνας γενναῖος ὁπλίτης καί βοηθός τοῦ ἡγεμόνος Στεφάνου, δίνοντας τήν νίκη στούς στρατιῶτες του".
Ὁ Τίμιος Σταυρός ἦτο πάντοτε τό ἀνίκητο ὅπλο τοῦ ἡγεμόνος Στεφάνου καί ὄχι τό σπαθί, τό ὁποῖο, χωρίς τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, δέν ἠμπορεῖ νά προσταστεύση τόν στρατό. Αὐτό τό γεγονός ἐνέπνευσε τόν Ἡγεμόνα νά κτίση ἐκκλησία στό Πάτραουτς Σουτσεάβας πρός τιμήν τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, τό ἔτος 1500-1502.
Μέ σκοπό τήν προστασία τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως καί τῆς πατρίδος, ὁ ἅγιος ἡγεμών Στέφανος ἔστειλε μία ἐπιστολή στόν μεγάλο αὐτοκράτορα τῆς Ρωσίας Ἰβάν τόν 3ον, στήν Μόσχα, στήν ὁποία διαφαίνονται οἱ πόθοι καί οἱ ἀνησυχίες τοῦ μεγάλου Ἡγεμόνος. Θέτει ὑπ᾿ ὄψιν στόν βασιλέα Ἰβάν τήν ἀνάγκη μιᾶς σταθερᾶς ἑνότητος τῶν χριστιανικῶν κρατῶν γιά νά ἀντιμετωπίσουν ἑνωμένοι τόν μουσουλμανικό κίνδυνο, πού προέρχεται ἀπό τήν Τουρκία καί τούς Τατάρους.
Ὁ Ἡγεμών γράφει μέ εὔλογη ἀνησυχία ὅτι ἡ Μολδαβία εἶναι σέ μεγάλο κίνδυνο ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς τουρκικῆς εἰσβολῆς. Κλαίει γιά τήν πτῶσι τῆς Κωνσταντινουπόλεως, λόγῳ τῶν ἁμαρτιῶν μας, καί κλείνει τήν ἐπιστολή του μέ μία θλιβερή διαπίστωσι  "Σ᾿αὐτά τά μέρη ἐγώ παρέμεινα μόνος", ἐνώπιον ἑνός τόσο μεγάλου κινδύνου. Ἀλλά ὁ Παντοκράτωρ Θεός δέν μέ ἐγκατέλειψε ποτέ".
Τό βάρος τῶν ἐτῶν, οἱ ἀφάνταστες δυσκολίες τόσων πολέμων, ἡ ἀθεράπευτη πληγή πού τοῦ δημιουργήθηκε ἀκόμη ἀπό τήν νεότητά του, σέ μιά μάχη στό φρούριο Ἄλμπα,  πού ὀνομάζεται ποδάγρα, τόν ἐβασάνιζαν, μά πολύ περισσότερο, δύο χρόνια πρίν περάση στήν αἰωνιότητα, τό ἔτος 1504. 
Ἐτελείωσε τήν ζωή του στήν ἡλικία τῶν 70 ἐτῶν, περιτριγυρισμένος ἀπό τούς ἀγαπητούς συγγενεῖς του, τούς συμβούλους του, τούς στρατιῶτες καί ὁλόκληρο τόν λαό, ὁ ὁποῖος τόν τιμοῦσε σάν Μεσσία. Σέ μία ἀνάγλυφη εἰκόνα πού εὑρίσκεται στήν Ἱερά Μονή Βατοπεδίου Ἁγίου Ὄρους,-διότι καί ἐκεῖ ὁ Μέγας Στέφανος ἀριθμεῖται μεταξύ τῶν κτιτόρων-παρουσιάζεται σάν ἕνας πρίγκηπας σέ νεαρά ἡλικία, πού ἀπό τήν μορφή του διαφαίνονται οἱ περιπέτειες μιᾶς ταραγμένης ζωῆς. Ἀλλά ὁλόκληρη ἡ ζωή καί ἡ πολυχρόνια ἡγεμονία του, τήν ὁποία τοῦ ἐχάρισε ὁ Θεός, ἦτο μία συνεχής προσφορά καί ἐκπλήρωσις τῶν καθηκόντων του κατά τόν καλλίτερο τρόπο.
Ὅταν αἰσθάνθηκε ὅτι πλησιάζει τό τέλος του, στίς 2 Φεβρουαρίου 1503, ὁ εὐσεβέστατος ἡγεμών Στέφανος ἔγραψε ἕνα χρυσόβουλλο μέ τήν διαθήκη του  "Στό Ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, Τριάδος Ὁμοουσίου καί ἀχωρίστου. Ἰδού ἐγώ, ὁ δοῦλος τοῦ Δεσπότου μου Ἰησοῦ Χριστοῦ, Στέφανος ὁ ἡγεμών τῆς Μολδαβίας μέ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, κάνω γνωστό, ὅτι αὐτό τό βιβλίο μου, σ' ὅλους ἐκείνους πού θά τό διαβάσουν ἤ θά τό ἀκούσουν διαβάζοντάς το ἀπό ἄλλους, εὐδόκησε ἡ ἡγεμονία μου μέ ἰδική μου καλωσύνη καί τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί ἔκανα γιά μνημόσυνο τῶν ἁγίων προγόνων μου, πατέρων καί προπάππων καί γιά τήν ὑγεία καί σωτηρία τῶν παιδιῶν μου καί ἐνίσχυσα μέ  αὐτό τό προνόμιο τό μοναστήρι Πούτνα, ὅπου τιμᾶται στήν Κοίμησι τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου...".
Πλησιάζοντας τό τέλος του, δέν ἠμποροῦσε νά βλέπη κλειστό τό Τετρααύγγελο, τό ὁποῖον εἶχε ἀρχίσει νά τό ἀφιερώνη στούς πρώτους μῆνες τοῦ 1504, γράφοντας τά ἑξῆς  "Στέφανος ὁ Ἡγεμών...κυριευμένος ἀπό θεῖο ζῆλο καί ἀγάπη τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ, μέ ζῆλο ἔδωσε καί γράφθηκε αὐτό τό βιβλίο". Καί κατόπιν ἀπέθανε. Ἐπέρασε στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, "ὁ ἥλιος τῆς Μολδαβίας" ὁ ἅγιος Στέφανος ὁ Μέγας στίς 2 Ἰουλίου 1504. Ἐνῶ ὁ γυιός του ἡγεμών Μπογδάνος,  τό Τετρααύγγελο αὐτό τό ἐπεκάλυψε μέ περίτεχνο μέταλλο, καί τό ἔδωσε στήν ἐκκλησία τοῦ Χιρλάου, τόν Νοέμβριο τοῦ 1504.
Ἀφοῦ τοποθετήθηκε ἡ πλάκα στόν τάφο του, πού εὑρίσκεται μέσα στήν κεντρική ἐκκλησία τῆς Μονῆς Πούτνα καί ἀνάφθηκε ἀκοίμητη κανδήλα, ἡ ὁποία φωτίζει ἀπό τότε καί μέχρι σήμερα, δηλαδή 500 χρόνια, ὁ σεβασμός πρός τόν μέγα Στέφανο ἐκδηλώνεται κυρίως ἀπό τόν καιρό πού ζοῦσε, μέ τήν ὀνομασία "Τροπαιοφόρος τῆς πίστεως"καί "Ἀθλητής τοῦ Χριστοῦ". Αὐτή ἡ ὀνομασία παραμένει καί ἐξαπλώνεται σ᾿ὁλόκληρο τόν ρουμανικό λαό.
Ἡ Ἱερά Σύνοδος τοῦ Ρουμανικοῦ Πατριαρχείου, τό 1992, μετά τήν πτῶσι τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος, προέβη στήν ἐπίσημη ἀναγνώρισι Ἁγίων της, τούς ὁποίους καί συναρίθμησε στό Συναξάριον τῆς Ὀρθοδόξου  Ἐκκλησίας. Οἱ Ἅγιοι, πού δέν εἶχαν ἐπισήμως ἀναγνωριστῆ, ἦσαν 19.
Ὁ ὅσιος Γερμανός τῆς Δακίας, ὁ ἅγιος ἱεράρχης Γελάσιος ἀπό τό Ριμέτς, ὁ ὅσιος Δανιήλ ὁ Ἡσυχαστής, ὁ ἅγιος ἱεράρχης Λεόντιος ἀπό τό Ράνταουτς, ὁ ὅσιος Ἰωάννης ἀπό τό Πρισλόπ, οἱ ἅγιοι Μάρτυρες, ὁ ἡγεμών Κωνσταντῖνος Μπρινκοβεάνου μέ τούς τέσσαρας μάρτυρας γυιούς του, τόν Κωνσταντῖνο, τόν Στέφανο, τόν Ράδο καί τόν ὀκταετῆ Ματθαῖο καί τόν σύμβουλό του Γιαννάκη. Συνεχίζουμε μέ τόν ἅγιο ἱερομάρτυρα Ἄνθιμο τόν Ἰβηρίτη, τόν ἅγιο ἱεράρχη καί ὁμολογητή Ἰωσήφ ἀπό τό Μαραμοῦρες, τούς ἁγίους ἱερεῖς καί ὁμολογητές Ἰωάννη ἀπό τό Γκάλες καί Μωϋσῆ ἀπό τό Σιμπιέλ. Τόν ὅσιο Ἀντώνιο ἀπό τήν Ἰέζερ-Βίλτσεα, τόν ἅγιο ἱεράρχη Ἰωσήφ τόν ἐλεήμονα, μητροπολίτη Μολδαβίας καί τόν Ὅσιο Ἰωάννη Ἰακώβου ἀπό τήν Μονή Νεάμτς, ὁ ὁποῖος ἀσκήτευσε πολλά χρόνια στήν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ καί ἐκοιμήθηκε στήν σπηλιά του, τό ἔτος 1960. Τό ἄφθαρτο Λείψανό του εὑρίσκεται στήν Μονή τοῦ ἁγίου Γεωργίου τοῦ Χοζεβίτου.  Μεταξύ αὐτῶν συγκαταλέχθηκε καί ὁ εὐσεβέστατος ἡγεμών Στέφανος ὁ Μέγας.

 ***

Μετάφρασις – Ἐπιμέλεια
Ὑπό Ἀδελφῶν Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου
Ἁγίου Ὅρους Ἄθω
2002

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ἐπιμέλεια κειμένου και πηγή στο Διαδίκτυο  Ἀναβάσεις