Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα. Όγδοη συνομιλία (ερωτ. 213 -214)

Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π.Ηλίε Κλεόπα. Όγδοη συνομιλία (ερωτ. 213 -214)

213.    Τι είναι το πένθος καί ποια είναι τα είδη του;
Λέγει ό άγιος Ιωάννης της Κλίμακος ότι «το κατά Θεόν πένθος είναι μία λύπη της ψυχής (για τίς αμαρτίες της), μία πικρά αίσθηση της ψυχής, ή οποία ζητά πάντοτε καί αδιάκοπα αυτόν τον όποιον δίψασε.
 Το πένθος ή ό πόνος, το τσίμπημα της καρδιάς είναι μία διαμαρτυρία λόγω των αμαρτιών, πού γίνεται στον νου από
τον Θεό, ένας αόρατος, ακατάπαυστος καί ελεγκτικός διάλογος, κατά το όποιον ή ψυχή αναγνωρίζει καί ομολογεί τίς αμαρτίες της ε¬νώπιον του Θεού...». Επίσης ο ίδιος Άγιος λέγει ότι το πένθος είναι δεύτερο βάπτισμα καί μάλιστα ανώτερο από το πρώτο, διότι αυτό μας καθαρίζει από τίς προηγούμενες αμαρτίες μας, ενώ το βάπτισμα των δακρύων μας καθαρίζει από τίς αμαρτίες πού κάναμε καί μετά το βάπτισμα.
Το πένθος γεννάται με την συντριβή της καρδιάς για τίς αμαρτίες πού πράξαμε, με τους ταπεινούς στοχασμούς, με την μνήμη του θανάτου, της Κρίσεως καί των βασάνων της κολάσεως στα όποια βασανίζονται οί αμετανόητοι αμαρτωλοί. Τα ίδια λέγει καί ό όσιος Ποιμήν: «Από τίποτε δεν έχουμε περισσότερη ανάγκη παρά από συντετριμμένο νου, διότι από αυτό καί μόνο γεννιούνται τα δάκρυα καί το σωτήριο πένθος».
Ενώ οί άγιοι Αρσένιος ό Μέγας, ό Έφραίμ ό Σύρος, Ισαάκ ό Σύρος καί άλλοι, λέγουν ότι τα δάκρυα στην προσευχή φανερώνουν το έλεος του Θεού, διότι με αυτά ειρηνεύει ή καρδιά. Καί πάλι «ή ψυχή πού συναισθάνθηκε τίς αμαρτίες της αρχίζει να κλαίει διότι τα βλέπει όλα υπό το θειο φως».
Ό άγιος Γρηγόριος ό Παλαμάς λέγει ότι το πένθος είναι δύο ειδών: Το πένθος του νου, δηλαδή ή εγκάρδια για τίς αμαρτίες μας λύπη, χωρίς δάκρυα στα μάτια, όπως είχε ό άσωτος υιός, ό όποιος έλεγε: Πόσοι μίσθιοι του πατρός μου περισσεύουσιν άρτων, εγώ δε λιμώ απόλλυμαι! (Λουκ. 15,17). Το δεύτερο καί ανώτερο είδος πένθους είναι το συνοδευόμενο με δάκρυα, το όποιο πηγάζει από την λύπη του νου καί της καρδίας για τίς αμαρτίες μας. όλοι οί Ιεροί Πατέρες λέγουν το ίδιο ότι τα δάκρυα στην προσευχή είναι ένα δώρο του Αγίου Πνεύματος, το όποιο πολύ δύσκολα αποκτάται καί πολύ εύκολα χάνεται.
Οί μεγαλύτεροι εχθροί του πένθους καί των δακρύων είναι: Ή ολιγοπιστία, ή οκνηρία στην προσευχή, ή πολυφαγία, ή μέθη, το γέλιο, ή άκηδία, ή πολυλογία καί προπαντός ή κενοδοξία. Όταν ό άσωτος υιός σκεπτόταν με καρδιακό πόνο το σπίτι του πατρός του, είχε το πρώτο είδος του πένθους, το νοερό ενώ, όταν επέστρεψε στον πατέρα του, του είπε: «Πάτερ, ήμαρτον εις τον ούρανόν καί ενώπιον σου καί ουκέτι ειμί άξιος κληθήναι υιός σου...» (Λουκ.15,18-19), τότε ό χαμένος υιός απόκτησε το δεύτερο είδος του πένθους, το καρδιακό δάκρυο.

214. Πόσα είναι τα είδη  των δακρύων καί ποια άπ' αυτά είναι σωτήρια;

Το πένθος καί τα δάκρυα προέρχονται από επτά αιτίες;
α) Από την αγάπη του Θεού, όταν ό άνθρωπος στοχάζεται την ωραιότητα της θείας δημιουργίας. Αυτό είναι το ανώτερο δάκρυο, διότι είναι γεμάτο από χαρά καί θείον ερωτά. Τα δάκρυα της θείας αγάπης πλουτίζουν πνευματικά τον άνθρωπο.
β) Δάκρυα από τον φόβο του Θεού. Αυτά έχουν μικρότερη δύναμη από τα πρώτα, διότι τα δάκρυα της αγάπης του Θεού είναι δάκρυα υιού προς τον Πατέρα, ενώ τα δάκρυα του φόβου είναι του υπηρέτη, του δούλου, ό όποιος πάντοτε φοβάται να μη λύπηση τον Δεσπότη του. Το πένθος ή δάκρυο του θείου φόβου μεσολαβεί στον Θεό για την συγχώρηση των αμαρτιών καί πάντοτε προηγείται των πρώτων των εξ αγάπης δακρύων. Το πένθος εκ του θείου φόβου, προκαλεί ψυχικό πόνο στον άνθρωπο, όπως ή πυρωμένη λαβίδα, ή οποία, όταν την αγγίξει σε πληγώνει.
γ) Δάκρυα από φόβο του θανάτου καί των βασάνων της κολάσεως. Αυτά είναι καλά καί σωτήρια δάκρυα, διότι, όπως καί τα προηγούμενα φέρνουν τον καρπό της μετανοίας.
δ) Φυσικά δάκρυα, δηλαδή των γονέων προς τα παιδιά και των παιδιών προς τους γονείς
 Αυτά δεν είναι ούτε καλά ούτε κακά. Μάλιστα πολλές φορές υπάρχουν καί στα ζώα.
ε) Δάκρυα της κενοδοξίας. Αυτά είναι πολύ επικίνδυνα, διότι κοντά στα σωτήρια καί ταπεινά δάκρυα, ό διάβολος βάζει καί τα δάκρυα της κενοδοξίας, για να φαίνονται οί άνθρωποι καί να επαινούνται από τους ανθρώπους. Άλλα το πνευματικό δάκρυο πρέπει να είναι πάντοτε κρυφό καί άγνωστο σε όλους, εκτός βέβαια από τον Θεό καί τον Πνευματικό μας.
στ) Τα δάκρυα της σωματικής ευφροσύνης, τα όποια πηγάζουν από την κακή επιθυμία, από την μέθη, από την ανάμνηση πονηρών γεγονότων κλπ.
ζ) Το έβδομο είδος δακρύων, είναι το προερχόμενο από τίς διάφορες ανάγκες καί δυσκολίες της ζωής, όπως από την πτώχεια, από σωματικές πληγές καί πόνους καί γενικά από κάθε είδος ασθενείας. Τα τρία πρώτα είδη δακρύων είναι σωτήρια, το τέταρτο είναι της ανθρωπινής φύσεως μας, ούτε καλό ούτε κακό, ενώ τα υπόλοιπα είδη είναι ανώφελα καί πρόξενα πόνων καί τιμωριών.
Συνεπώς λοιπόν, το πνευματικό πένθος είναι διπλό: Το πρώτο δηλ. είναι μία παντοτινή λύπη, νοερή καί καρδιακή, για τίς αμαρτίες μας, μία εσωτερική κατάσταση ταπεινώσεως καί μία συναίσθηση ότι δεν μπορούμε να κάνουμε το καλό, όσο πρέπει.
 Αυτό το πένθος εξυψώνει τον άνθρωπο εκεί όπου δεν κατόρθωσαν να τον ανεβάσουν τα έργα της αρετής, επειδή δεν μπόρεσε να τα επιτυχή.
Ή καρδιακή για τίς αμαρτίες μας λύπη αξίζει, όσο αξίζουν, όλα τα έργα της αρετής μαζί καί ανεβάζει τον άνθρωπο στο δεύτερο καί υψηλότερο είδος των δακρύων της αγάπης καί του φόβου του Θεού. Λέγει ένας όσιος πατήρ ότι αυτός πού αηδιάζει τίς αμαρτίες του ομοιάζει με τον συννεφιασμένο ουρανό, ό όποιος αμέσως ρίχνει την βροχή δηλ. τα δάκρυα. Τα δάκρυα χαρίζουν σ' όλους μας την ελπίδα της σωτη¬ρίας, μας ξεπλένουν τίς αμαρτίες μας καί φέρνουν την ειρήνη της συνειδήσεως μας, όπως λέγει ό όσιος Νικόδημος ό Αγιορείτης, στο βιβλίο του (Αόρατος Πόλεμος): «Ό έλεγχος της συνειδήσεως είναι το βάσανο των βασάνων, ενώ ή ειρήνη της συνειδήσεως είναι ή χαρά κάθε χαράς».

Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη 1980

Πηγή στο διαδίκτυο - Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

________________________________________________

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Διαβάστε τα υπόλοιπα πατώντας  Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα