Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα. Τρίτη συνομιλία (ερωτ. 99-106)

Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα

Τρίτη συνομιλία (ερωτ. 99-106)

Άγιον Πάσχα 1983 Ιερομόναχος Ιωαννίκιος Μπάλαν

99.    Με ποιες προϋποθέσεις εξομολογούνται καί κοινωνούν τα παιδιά, οι γέροντες καί οι βαρεία άρρωστοι;

Τα μικρά παιδιά μέχρι τα έξι - επτά χρόνια των, εάν είναι βαπτισμένα, κοινωνούν χωρίς εξομολόγηση, αναλόγως των περιστάσεων. Ή εξομολόγηση τους αρχίζει από την ηλικία των επτά ετών. Οι γέροντες καί οι ασθενείς είναι καλό να κοινωνούν κάθε τρεις εβδομάδες, εάν δεν έχουν κάποιο κώλυμα για την Θεία Κοινωνία. Εάν αμάρτησαν με θανάσιμο αμάρτημα, οί Άγιοι Πατέρες κανονίζουν να κοινωνούν μόνο στο κρεβάτι του θανάτου, εκτός καί εάν μετανόησαν ειλικρινά.

100.   Με πόσους τρόπους μπορούν να κοινωνήσουν οί πιστοί; Ποια είναι ή ανώτερη κοινωνία με τον Χριστό;

Οί πιστοί μπορούν να κοινωνήσουν με τον Χριστό με τέσσερις τρόπους: Πρώτον με το Σώμα καί το Αίμα του Κυρίου.
Δεύτερον κατά τρόπο πνευματικό με την ευχή του Ιησού, όταν γίνεται είτε με τον νου είτε με την καρδιά. Ό τρίτος τρόπος κοινωνίας γίνεται με την εργασία όλων των εντολών του Κυρίου.
Αυτή την πνευματική κοινωνία με την εκτέλεση των αγαθών έργων μας φανέρωσε ό ίδιος ό Σωτήρ ημών Ιησούς Χριστός, όταν είπε: «Εάν τίς αγαπά με, τον λόγο μου τηρήσει, καί ό πατήρ μου αγαπήσει αυτόν, καί προς αυτόν ελευσόμεθα καί μονήν παρ' αύτω ποιήσομεν» (Ίωάν. 14,23).
 Και πάλι λέγει: «Εάν αγαπάτε με, τάς εμάς έντολάς τηρήσατε» καί «εάν τάς έντολάς μου τηρήσητε, μενείτε εν τη αγάπη μου» (Ίωάν.14,15 15,10).
Επίσης ό άγιος Διονύσιος ό Αρεοπαγίτης λέγει θαυμαστός ότι: «Ή όμοιότης καί ένότης μας με τον Θεό πραγματοποιείται μόνο με την εφαρμογή των θείων εντολών».
 Ό τέταρτος τρόπος κοινωνίας με τον Χριστό γίνεται με την ακρόαση του λόγου του Θεού, διότι «ό λόγος του Θεού έρχεται με την ακοή καί διοχετεύεται στην καρδιά του ανθρώπου» (Κυριακοδρόμιο Νικηφόρου Θεοτόκη).

101.    Πώς πρέπει να εξομολογούνται καί να κοινωνούν οι μοναχοί, κατά τους Αγίους Πατέρας; Πόσο συχνά μπορούν να κοινωνούν οί μοναχοί, οί μεγαλόσχημοι μοναχοί καί οί ασθενείς;

Ή Θεία Κοινωνία, επειδή είναι στενά συνδεδεμένη με την εξομολόγηση, ότι είπα μέχρι τώρα γι' αυτά τα μυστήρια είναι έγκυρο καί κατάλληλο καί για μοναχούς. Οί μοναχοί καί μεγαλόσχημοι μοναχοί έχουν καθήκον να κοινωνούν το Σώμα καί το Αίμα του Κυρίου πιο συχνά από τους λαϊκούς, αλλά με την πρέπουσα προετοιμασία, βάσει των Ιερών Κανόνων καί με την άδεια του Πνευματικού του.
Οί μοναχοί μπορούν να κοινωνούν περισσότερες από μία φορές , τον μήνα, ή όπως λέγει ὁ άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος, στον 53ο λόγο του περί σίτου, στις δώδεκα Δεσποτικές εορτές:
«Οί μεγαλόσχημοι μοναχοί, προπαντός οί γέροντες, μπορούν να κοινωνούν συχνότερα από μια φορά την εβδομάδα, κατά την μοναστική μας παράδοση».

Αυτή μας διδάσκει καί με τίς συμβουλές του Ιερατικού, λέγοντας: «Οί ιερείς του λάου να διδάσκουν τους πιστούς των ένα μέρος ανδρών καί γυναικών να κοινωνούν, όταν θα συμπέσει τουλάχιστον Δεσποτική εορτή του έτους, εάν όχι τότε είθε να κοινωνούν στις τέσσερες μεγάλες νηστείες. Να προετοιμάζονται για την συμμετοχή των στο Ιερό Μυστήριο καί έτσι με την αρμόζουσα προετοιμασία καί πνευματική αναγέννηση τους να προσέρχονται σ' αυτό.

102.    Πώς πρέπει να ετοιμάζονται οι κληρικοί, ιερείς καί διάκονοι για την Θεία Λειτουργία;

Για όλα αυτά γράφει λεπτομερώς στις πνευματικές υποθήκες το βιβλίο Ιερατικό. Γενικά ό ενάρετος κληρικός, οφείλει να προσεχή τα έξης:
Να εξομολογείται στον Πνευματικό του μία ήμερα πριν να λειτουργήσει, να έχει την ευλογία του Πνευματικού του για την τέλεση των θείων Μυστηρίων, να κράτη αγνότητα (ό έγγαμος) τρεις ημέρες πριν καί τρεις μετά την Θεία ιερουργία καί Κοινωνία, να ειρηνεύει με τους ενορίτες του καί με όλους τους ανθρώπους, να διαβάζει όλες τίς ευχές της Θείας Μεταλήψεως, να τέλη τίς παραμονές κάθε εορτής εσπερινό καί όρθρο στην εκκλησία, να επιτελή οποιαδήποτε ακολουθία, ιδιαίτερα την Θεία Λειτουργία χωρίς βιασύνη καί με περισσή ευλάβεια, να έχει μεριμνήσει για το πρόσφορο και το φυσικό κρασί για την τέλεση του μυστηρίου, να ετοιμάζει σχολαστικά πριν από μία εβδομάδα το κυριακάτικο ή εόρτιο κήρυγμα με το όποιον υποχρεούται να τρέφει πνευματικά τους ενορίτες του.

103.    Ποιος είναι ό σκοπός καί ή σπουδαιότητα του κηρύγματος στην εκκλησία;

Κάθε ιερεύς οφείλει να διδάσκει εύκαίρως άκαίρως τους πιστούς του, διότι «ή πίστης εξ ακοής, ή δε ακοή δια ρήματος Θεού»(Ρωμ.10,17). Έτσι λοιπόν, ό λαός με την στέρηση της γνώσεως , του λόγου του Θεού χάνεται, ενώ ό Ιερεύς θα δώσει φοβερό λόγο στο μελλοντικό Δικαστήριο.
Άκουσε τι λέγει ό Θεός με το στόμα , του προφήτου: «Ώμοιώθη ό λαός μου ως ουκ έχων γνώσιν ότι συ έπίγνωσιν άπώσω, κάγώ άπώσομαί σε του μη ίερατεύειν μοι• καί έπελάθου νόμον Θεού σου κάγώ έπιλήσομαι τέκνων σου». (Ώσηέ 4,6).
Οί κατηχήσεις καί τα κηρύγματα πρέπει γενικά να γίνονται με βάσει την Αγία Γραφή καί την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων. Να είναι καλά μελετημένα, αξιοπρόσεκτα καί να αποτελούν βιώματα του ιερέως, για να μπορούν να πείθουν τους πιστούς.
Το κήρυγμα να είναι ακόμη θερμό, παρηγορητικό, κατανοητό από όλους, διανθισμένο με κατάλληλες καί εύκολο μνημόνευτες ιστορίες της πρακτικής ζωής. Ιδιαίτερα στην σημερινή εποχή έχουν μεγάλη σπουδαιότητα τα αντιαιρετικά κηρύγματα, δεδομένου ότι αυξήθηκαν πολύ οι αιρέσεις, για να γνωρίζει ο λαός την ορθόδοξο αληθινή πίστη καί να μπορεί να προφυλάσσεται από τίς παγίδες των αιρέσεων.

104.    Με πόσους τρόπους είναι υποχρεωμένος να κηρύττει ό ιερεύς;

    Ό ιερεύς οφείλει να κηρύττει με τρεις τρόπους καί συγκεκριμένα: Με τον λόγο, με την γραφίδα καί με την ζωή του, όπως λέγει ο άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος.
Με το στόμα έχει καθήκον να διδάσκει τους πιστούς τον λόγο του Κυρίου, τα δόγματα, τους κανόνες καί την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων.
Με την γραφίδα του να γραφή αυτά πού έμαθε από την Αγία Γραφή καί από τους Αγίους Πατέρας.
Ενώ με την ζωή του να κηρύττει το κατά δύναμη τα όσα διδάσκει, δίνοντας προσοχή στα λόγια του Κυρίου, πού λέγει: «Ο ποιήσας καί διδάξας μέγας κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών» (Ματθ.5,19) καί «Ούτω λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσι τα καλά υμών έργα καί δοξάσωσι τον πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς» (Ματθ.5,16).

105. Μπορεί να σωθεί κάποιος χωρίς Πνευματικό καί χωρίς εξομολόγηση;

 - Όχι. Κανείς δεν μπορεί να σωθεί χωρίς την εξομολόγηση των αμαρτιών του καί χωρίς την άδεια του Πνευματικού, κατά τον λόγο του Κυρίου πού λέγει: «Λάβετε Πνεύμα Αγιον αν τίνων άφήτε τάς αμαρτίας άφίενται αυτοίς, ον τίνων κρατήτε, κεκράτηνται» (Ίωάν. 20,23), καί άλλου πάλι: «Όσα αν δέσητε επί της γης, εσται δεδεμένα εν τω ούρανώ, καί όσα εάν λύσητε επί της γης εσται λελυμένα εν τω ούρανώ» (Ματθ. 18,18).
Επομένως πώς θα εισέλθει κάποιος στην βασιλεία των ουρανών χωρίς να έχει λυθεί επί της γης από τίς αμαρτίες του; Καί αυτή ή δύναμις δόθηκε μόνο στους εκλεκτούς, δηλ. στους Αποστόλους, στους Επισκόπους καί όχι στους λαϊκούς.

Όλοι πρέπει να έχουμε τους Πνευματικούς μας καί να εξομολογούμαστε τακτικά ακόμη καί αυτά πού μας φαίνονται ότι δεν είναι αμαρτίες. Ό άγιος απόστολος καί ευαγγελιστής Ιωάννης μας λέγει: «Εάν είπωμεν ότι αμαρτία ουκ έχομεν, εαυτούς πλανώμεν καί ή αλήθεια ουκ εστίν εν ημίν. Εάν όμολογώμεν τάς αμαρτίας ημών, πιστός εστί καί δίκαιος, ίνα αφή ημίν τάς αμαρτίας καί καθαρίση ημάς από πάσης αδικίας» (Α' Ίωάν. 1,8-9).
Καί ό άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης σημειώνει λέγοντας: «Όλοι πρέπει να μετανοούμε καί οι λαϊκοί καί οι μοναχοί καί οι ιερείς καί οί αρχιερείς. Όλοι να εξομολογούμαστε για να σωθούμε».
Χωρίς εξομολόγηση, κανείς δεν μπορεί να σωθεί, επειδή όλοι σφάλλουμε πολύ (Ίακ. 3,2). Κάθε άνθρωπος κυοφορήθηκε καί γεννήθηκε στην αμαρτία (Πράξ. 8,21 Ψαλμ. 50,6 Ματθ. 7,11). Ή Αγία Γραφή μας λέγει ότι «ή αμαρτία αποτελεσθείσα άποκύει θάνατον» (Ίακ. 1,15) καί ότι κανείς ακάθαρτος δεν θα εισέλθει στην Βασιλεία του Θεού.

Λοιπόν, να έχουμε κατά νουν ότι ή αμαρτία είναι πτώση από τον Νόμο του Θεού καί είναι μισητή καί βδελυκτή ενώπιον Του καί ότι ή οργή Του έρχεται εναντίον των κακών καί αμαρτωλών, οί όποιοι πεθαίνουν ανεξομολόγητοι καί χωρίς μετάνοια.
Οί αμαρτωλοί, με την μετάνοια καί εξομολόγηση, κατευνάζουν την οργή του Θεού καί εξασφαλίζουν την σωτηρία της ψυχής των.

106.  Ό Πνευματικός μπορεί να απαγόρευση σε κάποιον κληρικό να επιτελή τα ιερά μυστήρια; Τι πρέπει να κάνη σε μία τέτοια κατάσταση;

 Οί μεγαλύτερες αμαρτίες, πού γίνονται από κληρικούς, όπως ή άρνηση της ορθοδόξου πίστεως, ό φόνος, ή ακολασία, ή βεβήλωση των θείων (Ιεροσυλία, ασέβεια κ.λ.π.), πρέπει να εξομολογούνται μόνο στον αρχιερέα, καθώς καί άλλα αμαρτήματα βαρείας μορφής, τα όποια δεν αντιλαμβάνεται ό Πνευματικός, ό όποιος κάνει τα πάντα με την συμβουλή του αρχιερέως, διότι το έργο της πνευματικής πατρότητας ανήκει προπαντός στον αρχιερέα.
Ό Πνευματικός δεν έχει δικαίωμα να διακόψει κάποιον διάκονο ή ιερέα από την τέλεση των ιερών ακολουθιών για οποιαδήποτε αμαρτία, αλλά πρέπει να τον στείλει στον Επίσκοπο της περιοχής ή στην Ιερά Σύνοδο, κατά τον κανονισμό της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.

Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη 1980

________________________________________________

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, ἀπό τήν ἱεραποστολή τοῦ Κογκό, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

Διαβάστε τα υπόλοιπα πατώντας  Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα