Η Ευθύνη της επιλογής μας. «6. Ἀπό τό Μάαστριχτ στή Λισσαβῶνα» Μέρος Α΄

ΙΕΡΟΝ ΚΕΛΛΙΟΝ
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΠΟΥΡΑΖΕΡΗ
ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΜΑΣ 

Κεφάλαιο Β΄ 

Οι Έσχατολογικοί καιροί μας

« 6. Ἀπό τό Μάαστριχτ στή Λισσαβῶνα. Τό ὅραμα μιᾶς ἐνωμένης Εὐρώπης. Ἱστορική ἀναδρομή.»  Μέρος Α΄ (σελ. 168- 171)

           ____________________________________

                                  Βιομετρικά διαβατήρια

                                  Ἡλεκτρονικές ταυτότητες

                                   666
                                   Bar code
                                   RFID
                                   Smart cards
                                   Ἐμφυτευόμενα μικροτσιπς

Μέ τή λήξι τοῦ Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου ἄρχισαν οἱ ὁραματισμοί γιά την ἀπανίδρυσι τῆς εὐρωπαϊκῆς οἰκογένειας μέ μιά δομή πού θά τῆς ἐπέτρεπε νά ζήσῃ καί νά ἀναπτυχθῇ εἰρηνικά, ὑπό συνθῆκες ἀσφαλείας καί ἐλευθερίας μέ τήν πολιτική βούλησι νά «πραγματοποιηθῇ ἡ Εὐρώπη» (faire l’ Europe) τῆς διπλωματίας καί τῆς οἰκονομικῆς καί στρατιωτικῆς ἀσφαλείας καί, τό κυριώτερο, νά ἐνσωματωθοῦν θεσμικές δομές διακυβενητικῆς συνεργασίας.

Ἔτσι ἄρχισε νά δημιουργῆται ἕνας κοινός γαλλο-γερμανικός ἄξονας, ὁ ὁποῖος κατέληξε –μέ τή συμμετοχή τῆς Ἰταλίας καί τῶν χωρῶν τῆς Benelux (Βέλγιο, Ὁλλανδία, καί Λουξεμβοῦργο) - στή δημιουργία τῆς Εὐρωπαϊκῆς Κοινότητας Ἄνθρακα καί Χάλυβα (ΕΚΑΧ, Παρίσι 1951).
Ἡ κοινή διαχείρισι τῶν δύο προϊόντων, τοῦ ἄνθρακα καί τοῦ χάλυβα, ἦταν ἡ ἀρχή μιᾶς εὐρύτερης οἰκονομικῆς ἑνοποιήσεως γιά νά καταλλήξῃ -μέ τήν λογική ἐνός «λειτουργικοῦ ὁμοσπονδισμοῦ»- στήν πολιτική ἕνωσι τῆς Εὐρώπης, τήν ὁποία κατά κύριο λόγο θά ἐνσάρκωνε μία κοινή ἐξωτερική πολιτική καί μία κοινή πολιτική ἀμύνης.
Ἔτσι ἀρχικά παραμερίσθηκε ἡ πολιτική ἑνοποίηση πρός ὄφελος τῆς οἰκονομικῆς.
Μία δεύτερη ἕνωσι στόν τομέα ἀτομικῆς ἐνεργείας ἐπιτεύχθηκε μεταξύ τῶν ἕξι κρατῶν μέ τήν ἵδρυσι τῆς Εὐρωπαϊκῆς Κοινότητος Ἀτομικῆς Ἐνεργείας (ΕΚΑΕ, Ρώμη 1957).


Τέλος, μέ τήν προοπτική τῆς δημιουργίας μίας γενικῆς οἰκονομικῆς ἑνώσεως, ἱδρύθηκε ἡ Εὐρωπαϊκή Οἰκονομική Κοινότητα (ΕΟΚ, Ρώμη 1957).  Οἱ δύο Συνθῆκες πού ἵδρυσαν τήν ΕΚΑΕ καί τήν ΕΟΚ τέθηκαν σέ ἰσχύ –χρονικά ἀπεριόριστη- το 1958.
Ἡ Συνθήκη ἱδρύσεως τῆς ΕΟΚ ἦταν ἀσυγκρίτως σημαντικώτερη ἀπό τίς δύο ἄλλες Συνθῆκες, ἀκριβῶς, ἐπειδή ἀναφερόταν στό σύνολό τῆς οἰκονομικῆς δραστηριότητος τῶν κρατῶν μελῶν καί ὄχι μόνο σέ ἐπί μέρους ζητήματα.
Σ κ ο π ό ς  τῆς ΕΟΚ ἦταν ἡ γενική οἰκονομική ἀνάπτυξι ὅλων τῶν κρατῶν μελῶν μέσα ἀπό τή δημιουργία μιᾶς κοινῆς ἀγορᾶς καί ἡ προσπάθεια συγκλίσεως τῶν οἰκονομικῶν τους (ἄρθρα 2 καί 3 ΣΕΟΚ).

Οἱ τρεῖς Εὐρωπαϊκές Κοινότητες (ΕΚΑΧ, ΕΚΑΕ καί ΕΟΚ)  ἔ χ ο υ ν  νομική προσωπικότητα ὡς  ὑποκείμενα τοῦ δημοσίου διεθνοῦς δικαίου (ἄρθρο 210 ΣΕΟΚ), ἀλλά καί ὡς ὑποκείμενα τοῦ ἐθνικοῦ δικαίου κάθε κράτους μέλους (ἄρθρο 211 ΣΕΟΚ)146.
(146 Βλ. ἀναλυτικώτερα, Στάγκου/Σαχπεκίδου, ἔ.ἀ., σ. 5 κἑ).
Ἡ Διάσκεψι τῶν Ἀρχηγῶν κρατῶν καί κυβερνήσεων τῶν Ἕξι πού συνῆλθε στή Χάγη τό 1969 ἔδωσε τό στῖγμα τῆς πορείας πού θά ἀκολουθοῦσε ἡ ὁλοκλήρωσι στά ἑπόμενα χρόνια, καθιερώνοντας τή στρατηγική «τελειοποίησι-ἐμβάθυνσι-διεύρυνσι».

Τό  1973 ἔγινε ἠ πρώτη διεύρυνσι τῶν Κοινοτήτων μέ τήν εἴσοδο τῆς Μ. Βρετανίας, τῆς Δανίας, καί τῆς Ἰρλανδίας, ἐνῷ τό 1981 ἡ Ἑλλάδα κατέστη τό δέκατο μέλος τῶν Κοινοτήτων.  Πέντε χρόνια ἀργότερα, τό 1986, πραγματοποιήθηκε ἡ Τρίτη διεύρυνσι πρός τήν κατεύθυνσι τῆς Ἰσπανίας καί τῆς Πορτογαλίας.  

Τό 1978 ἱδρύθηκε τό Εὐρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα πού εἶχε τή φιλοδοξία τῆς προοδευτικῆς ἐγκαθιδρύσεως τῆς οἰκονομικῆς καί νομισματικῆς ἑνώσεως.  Μέ τήν Ἑνιαία Εὐρωπαϊκή Πρᾶξι (ΕΕΠ) τοῦ 1986, πού ἐνσωματώθηκε στίς τρεῖς ἱδρυτικές Συνθῆκες, θεσμοθετήθηκε γιά πρώτη φορά ἡ συνεργασία τῶν κρατῶν μελῶν σέ σκοπούς ὄχι ἁπλῶς οἰκονομικούς ἀλλά καί καθαρά πολιτικούς.
Οἱ κυβερνήσεις ὑποχρεώνονται πλέον «νά ἐνημερώνονται ἀμοιβαῖα καί νά διαβουλεύονται μεταξύ τους πάνω σέ κάθε θέμα ἐξωτερικῆς πολιτικῆς πού παρουσιάζει γενικό ἐνδιαφέρον» (ἄρθρο 30 παρ. 2 ἐδαφ. 1 ΕΕΠ), ἀλλά καί ὑποχρεώνονται «νά προσπαθοῦν νά ἀποφεύγουν κάθε δράση ἤ λήψι θέσης πού βλάπτει τήν ἀποτελεσματικότητά τους ὡς συμπαγούς δύναμης στίς διεθνεῖς σχέσεις ἤ στά πλαίσια διεθνῶν ὀργανισμῶν» (ἔ. ἄ., ἐδαφ.2).
Ἄρχισε ἔτσι νά λειτουργῇ ὁ μηχανισμός τῆς Εὐρωπαϊκῆς Πολιτικῆς Συνεργασίας, ὁ προθάλαμος τῆς Κοινῆς Ἑξωτερικῆς Πολιτικῆς καί Πολιτικῆς Ἀσφαλείας (ΚΕΠΠΑ) πού θεσμοθετήθηκε ἀργότερα μέ τή συνθήκη τοῦ Μάαστριχτ (1992).  Αὐτό ἦταν ἕνα ἀποφασιστικό ἅλμα πρός τήν πολιτική ἕνωσι τῆς Εὐρώπης.
Ἐπίσης θεσπίσθηκε ἡ προοδευτική ἐγκαθίδρυσι τῆς ἐσωτερικῆς ἀγορᾶς, δηλαδή ἡ ἐγκαθίδρυσι μιᾶς ἑννιαίας ἀγορᾶς ὠς «χώρου χωρίς ἐσωτερικά σύνορα, μέσα στόν ὁποῖο ἐξασφαλίζεται ἡ ἐλεύθερη κυκλοφορία τῶν ἐμπορευμάτων, τῶν προσώπων, τῶν ὑπηρεσιῶν καί τῶν κεφαλαίων». Ἐπι πλέον ἀναθεωρήθηκαν ἀρκετές οὐσιαστικές διατάξεις τῆς ΣΕΟΚ.

Τό 1985, πέντε κράτη μέλη  -ἡ Γαλλία, ἡ Γερμανία καί οἱ χῶρες Benelux- ὑπέγραψαν στήν πόλι Σένγκεν τοῦ Λουξουμβούργου τήν ὁμώνυμη συμφωνία μέ τήν ὁποία «ἐλαφρύνονταν» οἱ ἔλεγχοι ἐπί τῶν προσώπων -ὑπηκόων τῶν πέντε κρατῶν κατά τη διέλευσι ἐπί τῶν κοινῶν συνόρων, ἀλλά συντονίζονταν καί οἱ πολιτικές τῶν συμβαλλομένων κυβερνήσεων ὅσον ἀφορᾷ τή μετανάστευσι πρός τό «χῶρο Σένγκεν» πολιτῶν τρίτων χωρῶν καί τήν ἐνεργό ἀπό κοινοῦ καταπολέμησι τῶν διαφόρων μορφῶν, ἐγκληματικότητος147. (147 Βλ. ἀνωτ., σ. 86 κἑ.)
Μία συμπληρωματική συμφωνία, ἡ Σύμβασι ἐφαρμογῆς τῆς Συμφωνίας τοῦ Σένγκεν (1990), ρύθμισε μέ λεπτομεριακό τρόπο τούς  ὅρους ἐφαρμογῆς τῶν διατάξεων τῆς Συμφωνίας τοῦ 1985 καί τό ἴδιο ἔτος ἄρχισε ἡ ἐπεξεργασία τῆς συμβάσεως ἱδρύσεως τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἀστυνομικῆς Ὑπηρεσίας (Europol).
Τότε, στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1990, συνέβησαν τά κοσμοϊστορικῆς σημασίας γεγονότα: ἡ διάλυσι τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως, ὁ μετασχηματισμός τῶν χωρῶν τῆς Κεντρικῆς καί Ἁνατολικῆς Εὐρώπης σέ δημοκρατικά ὀργνωμένα κράτη οἰκονομίας τῆς ἀγορᾶς καί ἡ ἑνοποίησι τῆς Γερμανίας.  

Οἱ ἐπικείμενες ὑποψηφιόητες ἐντάξεως στίς Κοινότητες τῶν χωρῶν τῆς Κεντρικῆς καί Ἀνατολικῆς Εὐρώπης ὁδήγησαν σέ διακυβερνητική διάσκεψι τῶν Δώδεκα κρατῶν μελῶν, ἀντικείμενο τῆς ὁποίας ἦταν νά μεασχηματίσῃ τό σύνολο τῶν σχέσων τῶν κρατῶν μελῶν σέ μία Εὐρωπαϊκή Ἕνωσι.
 
Πράγματι, στίς 7 Φεβρουαρίου 1992 ὑπεργράφη μεταξύ τῶν Δώδεκα τότε κρατῶν μελῶν τῆς ΕΟΚ στό Μάαστριχτ τῆς Ὁλλανδίας ἡ «Συνθήκη γιά τήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωσι» (ΣΕΕ)148 .
(148 EE C224/31-8-1992,σ. 1 κ.ἑ.)
Μ’ αὐτή ἱδρύθηκε ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωσι, ἡ ὁποία ἀποτέλεσε οὐσιαστικό βῆμα στήν κατεύθυνσι τῆς πολιτικῆς ἑνοποιήσεως καί τῆς προοπτικῆς δημιουργίας μιᾶς ὁμοσπονδίας κρατῶν149.
(149 Βλ. Δαγτόγλου, Βασικά στοιχεῖα τῆς Συνθήκης τοῦ Μάαστριχτ, 1993, σ. 21κἑ.) 

συνεχίζεται....
____________


Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα