Η Ευθύνη της επιλογής μας. «5. Ἐκτίμησι τῆς καταστάσεως »- «α. Ἡ αὐτοδιάθεσι τῶν πληροφοριῶν: ἕνα χαμένο δικαίωμα »Μέρος Β΄

ΙΕΡΟΝ ΚΕΛΛΙΟΝ
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΠΟΥΡΑΖΕΡΗ
ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΜΑΣ 

Κεφάλαιο Β΄ 

 5. «Ἐκτίμησι τῆς καταστάσεως »
«α. Ἡ αὐτοδιάθεσι τῶν πληροφοριῶν: ἕνα χαμένο δικαίωμα »Μέρος Β΄  (σελ. 108- 123)

          

                                  Βιομετρικά διαβατήρια

                                  Ἡλεκτρονικές ταυτότητες

                                   666
                                   Bar code
                                   RFID
                                   Smart cards
                                   Ἐμφυτευόμενα μικροτσιπς
 

Ἡ μή διαφάνεια τῆς κυκλοφορίας τῶν πληροφοριῶν δέν προσβάλλει μόνο τίς δυνατότητες ἀναπτύξεως τῆς προσωπικότητος τοῦ ἀτόμου, ἀλλλά καί τό γενικό συμφέρον. Ὅποιος δέν εἶναι σέ θεσι νά γνωρίζῃ, ἐάν ἀποκλίνουσες συμπεριφορές καταγράφωνται καί καταχωροῦνται μονίμως ὡς πληροφορίες, οἱ ὁποῖες μποροῦν νά χρησιμοποιηθοῦν γιά διαφόρους σκοπούς, θά ἐπιδιώξῃ νά ἀποφύγῃ κάθε δραστηριότητα, πού θά μπορῇ νά θεωρηθῇ ὡς ἀποκλίνουσα συμπεριφορά⁴⁸. 

(⁴⁸ Ἄρθρο 8 καί 9 τοῦ Θεμελιώδους Νόμου τῆς Βόννης.   Ὁ Θεμελιώδης Νόμος τῆς Βόνης τοῦ 1949 περιέχει τή βασική νομική τάξι τῆς Ὁμοσπονδιακῆς Δημοκρατίας τῆς Γερμανίας καί ἔχει ὡς ἀντικείμενο τῶν ρυθμίσεών του τήν ὀργάνωσι καί τίς ἁρμοδιότητες τῶν ἀνωτάτων κρατικῶν ὀργάνων, καθώς καί τά θεμελιώδη δικαιώματα τοῦ πολιτου).

Ἡ διασφάλισι τοῦ δικαιώματος τῆς αὐτοδιαθέσεως τῶν πληροφοριῶν ἐπιτυγχάνεται σέ συνδυασμό μέ τή διαπίστωσι, ὅτι οἱ πληροφορίες μέ τίς δυνατότητες τῆς ἠλεκτρονικῆς ἐπεξεργασίας, ἀποδεσμεύονται και ἀνεξαρτητοποιοῦνται ἀπό τόν ἀρχικό σκοπό γιά τόν ὁποῖο ἔχουν συλλεγῆ, καί συνεπῶς τά προσωπικά δεδομένα  δ έ ν  μποροῦν νά θεωρηθοῦν ἀσήμαντα ἤ μή εὐαίσθητα, ἀφοῦ ἕνα καθ’ ἑαυτό στοιχεῖο εἶναι δυνατον νά ἀποκτήσῃ, διαφορετική ἀξία καί νά παύσῃ ἐνδεχομένως νά εἶναι ἀσήμαντο, ἀνάλογα μέ τό σκοπό γιά τόν ὁποῖο θά χρησιμοποιηθῇ⁴⁹. 

(⁴⁹ BVerfGe 65, 1/45). Μέ βάσι αὐτή τή διαπίστωσι κάθε διάκρισι τῶν πληροφοριῶν σέ αὐστηρῶς προσωπικές, ἐμπιστευτικές καί λοιπές προσωπικές πληροφορίες  εἶναι ρευστή καί ἡ υἱοθέτησί της δέν ἐξασφαλίζει τη ἀποτελεσματική προστασία τοῦ πολίτου, ἀφοῦ στά πλαίσια τῶν δυνατοτήτων τῆς σύγχρονης ἠλεκτρονικῆς ἐπεξεργασίας ὄ λ ε ς οἱ πληροφορίες εἶναι δ υ ν ά μ ε ι  ἐπικίνδυνες⁵⁰. (⁵⁰ S. Simitis, Die informationnelle Selbstbestimmung, NJW 1984, σ. 402.)

Ὁ κίνδυνος εἶναι μεγάλος, ἐπειδή μέ τήν βοήθεια τῶν Η/Υ εἶναι δυνατή ἡ παραποίησι τῆς πληροφορίας ἤ ἡ χρησιμοποίησί της γιά σκοπούς ξένους ἀπό ἐκείνους γιά τούς ὁποίους ἔχει ἀντληθῆ.  Πράγματι, οἱ πληροφορίες μποροῦν νά συσχετισθοῦν καί νά συμπληρωθοῦν ὥστε νά δημιουργηθῇ ἕνα «πορτραῖτο» προσωπικότητος, τήν ἀκρίβεια καί τόν προορισμό τοῦ ὁποίου δέν μπορεῖ νά ἐλέγξῃ ὁ θιγόμενος πολίτης.   

Ἡ χρῆσι τῶν Η/Υ καί ἰδιαιτέρως ἡ συστηματική συλλογή, ἐπεξεργασία καί διάδοσι προσωπικῶν πληροφοριῶν θεωρήθηκε γιά ἕνα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα ὡς φυσική συνέπεια τῶν καθηκόντων τόσο τοῦ συγχρόνου παρεμβατικοῦ κράτους ὅσο καί τῶν ἰδιωτικῶν ἐπιχειρήσεων⁵¹ .  

 (⁵¹ Σ. Σημίτη, Ἠλεκτρονικοί ὑπολογιστές καί νομική παιδεία. Προϋποθέσεις, ἐπιπτώσεις, προοπτικές, Αρμ.1980, σ. 525,532 κἑ.)

Μέ πολύ εὔκολο καί «ἀσφαλῆ» τρόπο ὁ ἄνθρωπος πλέον δέν θά γνωρίζῃ οὔτε τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του!  Θά ζητῇ ἀπό ἀλλοῦ νά πληροφορηθῇ γιά τά τοῦ οἴκου του, ἀφοῦ ἄλλοι θά εἶναι ἐπιφορτισμένοι μέ τό καθῆκον νά μεριμνοῦν γι’ αὐτόν, νά σκέπτωνται ὄχι μόνο γιά τό παρόν καί τό μέλλον του, ἀλλά νά ἀποφασίζουν καί....γιά τό παρελθόν του!...

Μέ τή νομιμοποιημένη αὐτοματοποίησι τῆς δημοσίας διοικήσεως, ἐπειδή συμβάλλει στήν αὔξηση τῆς παραγωγικότητας στή μείωσι τοῦ κόστους παραγωγῆς, στή βελτίωσι τῶν παρεχομένων ὑπηρεσιῶν, στή διφάνεια τῆς διοικητικῆς δράσεως κλπ. ἔχουν εἰσαχθῇ νέες ὀργανωτικές μορφές γιά τήν ἐπεξεργασία καί διεκπεραίωσι τῶν ὑποθέσεων, πού ὁδήγησαν στήν  ἀ ν ω ν υ μ ο π ο ί η σ ι τῆς δημοσίας διοικήσεως ἀπέναντι στόν πολίτη⁵²   

(⁵² Βλ. Ζ. Παπαδημητρίου, Ἡ κυβερνητική πολιτική γιά τήν πληροφορική στόν δημόσιο τομέα, ἐν Δημοσίος Τομέας, τομ.31 1988, σ. 18 κἑ.)  Ἡ διοικητική ἐξουσιαστική λειτουργία δέν ἀσκεῖται πλέον ἀπό τόν συγκεκριμένο ὑπάλληλο, ἀλλά ἀπό τό αὐτοματοποιημένο διοικητικό σύστημα.  Ἡ ἀνωνυμοποίησι αὐτή προσλαμβάνει ἐπικίνδυνες διαστάσεις μέ τήν δημιουργία κεντρικῶν πληροφοριακῶν συστημάτων, πού ἐνισχύουν τήν τάσι γιά συγκεντρωτικό και πανίσχυρο –ἠλεκτρονικά ἐξοπλισμένο-κράτος, μέ ἀποτέλεσμα νά καθίσταται προβληματική ἡ συνταγματική διάταξι τοῦ ἄρθρου 101 παρ.1, σύμφωνα μέ τήν ὁποία ἡ διοίκησι τοῦ κράτους ὀργανώνεται κατά τό ἀποκεντρωτικό σύστημα. Ἔτσι ὁ πολίτης μετατρέπεται σέ ὑποτελῆ μιᾶς πανίσχυρης μέ ἄφθονα ἠλεκτρονικά συστήματα ἐξοπλισμένης γραφειοκρατικῆς ἐλίτ⁵³. (⁵³ Βλ. Γέροντα, ἔ,ἄ.,σ. 180-181).

Οἱ Η/Υ γίνονται πλέον τά ἰδανικώτερα μέσα ἐπεξεργασίας τῶν πληροφοριῶν μέ ἀποτέλεσμα τά προβλήματα νά περιορίζονται στήν ἀποτελεσματικώτερη ἀξιοποίησι τῆς αὐτοματοποιήσεως χωρίς νά ἐξετάζωνται οἱ πιθανές ἐπιπτώσεις τους γιά τόν πολίτη, πού μεταβάλλεται σέ «καθαρό πληροφοριακό ἀντικείμενο»⁵⁴.  (⁵⁴ Σημίτη, ἔ.α., σ. 532).   

Ἡ προφητεία τοῦ Andre Passeron, ὁ ὁποῖος ἐξέφρασε τόν φόβο ὅτι «στόν αὐριανό κόσμο θά κυριαρχῆται ἀπό τούς Η/Υ μία συνομωσία τῶν προγραμματιστῶν θά εἶναι περισσότερο ἐπίκίνδυνη ἀπό τίς συνομωσίες τῶν στρατηγῶν τῆς παλαιᾶς ἐποχῆς», ἐκφράζει ἀπόλυτα τή σημερινή πραγματικότητα⁵⁵.  

(⁵⁵ Βλ. Α. Μαρίνου, Οἱ ἠλεκτρονικοί ὑπολογιστές καί τό δίκαιο, 1980, σ. 56).

Παράλληλα, ὅμως, μέ τήν ἐπεξεργασία τῶν πληροφοριῶν ἐπιτυγχάνεται καί ἡ ἄμεση παρακολούθησι καί ὁ καθολικός ἔλεγχος τῶν πολιτῶν. Αὑτή ἀκριβῶς ἡ δυνατότης τῆς πληροφορικῆς τεχνολογίας καλλιεργεῖ στόν πολίτη φόβο καί ἀβεβαιότητα.  Ἡ ἐπιβολή τῶν μέσων τῆς ἠλεκτρονικῆς τεχνολογίας ὄχι μόνο στό δημόσιο καί ἐπιχειρηματικό τομέα⁵⁶
 (⁵⁶ Ἡ παρακολούθησι τῶν ἐργαζομένων ὑπῆρξε ἀνέκαθεν ὁ στόχος τῶν ἐργοδοτῶν.  Μέ τή σύγχρονη ἠλεκτρονική τεχνολογία εἶναι δυνατός ὀ ἔλεγχος ὄχι μόνο τῆς εἰσόδου στό χῶρο ἐρασίας, ἀλλά καί αὐτῆς τῆς ἐργασίας, τῶν ὑπαλλήλων, σέ κάθε στιγμή. Ἐλέγχεται ἡ παραγωγή, ἡ ἀπόδοση, ἡ ὁποιαδήποτε κίνησι. Βλ. σχετικά:                             
 - Arnesen, David W., Weis, William L., Developing an effective company policy for employee internet and e- mail use, Journal of Organizational Culture, Communications and conflict, vol. 11 No 2, 2007)                                                                  
 - D’ Urso, Scott C., Who’s watching us at work? Toward a Structural - Perceptual Model of Electronic Monitoring and Surveillance in Organisations, Communication Theory, vol. 16, issue 3, pp. 281-303 2006.                                                       
–European Commission, Article 29: Working Party working document on surveillance and monitoring of electronic communications in the workplace 5401/01/EN/Final, WP 55, 2002.                                                                                            
 – Friedman, Barry A., Reed Lisa J., Workplace privacy: Employee relations and legal implication of monitoring employee E- mail use, Employee responsibilities and rights journal, vol. 19, Number2 pp. 75 – 83, 2007.                                                        
 – Halpern David, Reville Patrick, Grunewald Donald, Management and legal issues regarding electronic surveillance of employees in the workplace, Journal of business ethics, vol. 80, Number 2.pp. 175-180, 2008.                                                                            
 – Jengchung V. Chen, Pfleuger Paul Jr., Employees behaviour towards surveillance technology implementation as an information assurance measure in the workplace, International Journal of Management and Enterprise Development, vol. 5, No 4, pp.497-511, 2008.                                                                                                  
 – Joinson, Adam, Whitty, Monica, Watched in the Workplace, Infosecurity, vol. 5, issue 1, pp. 38-40, 2008.                                                                                                           
 – Moore, Adam, Employee Monitoring and Computer Technology: Evaluative Surveillance v. privancy, Business Ethics Quarterly, vol. 10, No 3, pp. 697- 709, 2000.                                                                                                                                    
 – Nord, Daryl G., McCubbins, Tipton F., Nord Horn, Jeretta, E- monitoring in the workplace: privacy, legislation and surveillance software, ACM, New York, USA, 2006.                                                                                                                                          
 – Stanton, Jeffery M., Stam, Kathryn R.,  The visible employee: Using workplace monitoring and surveillance to protect information Assets-Without compromising employee privacy or trust, Information Today, 2006.                                                                
 – Wakefield, Robin L., employee Monitoring and Surveillance- The Growing Trend, Information Systems Control Journal, vol. 1, 2004.                                                   
 – Watikins Allen, Myria, Coopman, Stephanie J., Hart, Joy L. and Walker Kasey L., Workplace Surveillance and Managing Privacy Boundaries, Management Communication Quarterly, vol. 21, p. 172, 2007.                                                                 
  – Wen Joseph H., Gerhuny, Pamela, Computer-based Monitoring in the American Workplace: Surveillance, Technologies and Legal Challenges, Human System Management, IOS Press, vol. 24, No 2, pp. 165-173, 2005.                                                   
 – Schneider Keith, Inez Austin- Inquiry Finds Illegal Surveillance of Workers in Nuclear Plants, Online Ethics Center  for Engineering, National Academy of Engineering 7-5-2006, ww.onlineethcs.org/CMS/profpractice/exempindex/austinindex/timew/sapx) ἀλλά κυριολεκτικά στήν καθημερινή οἰκογενειακή ζωή περιορίζει και σχετικοποιεῖ τίς συνταγματικά κατοχυρωμένες ἐλευθερίες τοῦ πολίτου⁵⁷ 
(⁵⁷ Βλ. Γέροντα, ἔ.ἄ., σ.148). 

Ἡ χρῆσι τῶν Η/Υ μπορεῖ νά ὁδηγήσῃ στήν περιφρόνησι τῆς ἀνθρωπίνης ἀξιοπρεπείας, στήν ὑπομόνευσι τῆς δημοκρατικῆς ἀρχῆς καί στήν παραγκώνισι τοῦ πολίτου ἀπό τό ρόλο του ὡς ἐνεργοῦ μέλους τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου⁵⁸
  (⁵⁸ Τό θέμα τῆς παρακολουθήσεως τῶν πολιτῶν ἔχει γίνει ἀφορμή συγγραφῆς πολλῶν ἀξιολόγων μελετῶν. Βλ. ἐνδεικτικά:                                              
-Ε. Ι. Γιαννακουδάκη, Ἡ ἀθέατη πλευρά τῆς πληροφορικῆς, σ. 23-41.                        
 –Bajc, Vida, Introduction: Debating Surveillance in the Age of Security American Behavioral Scientist, vol. 50, No12 pp. 1567-1591, 2007.                                                    
– Findlay, Patricia, Mckinaly, Alan, Surveillance , Electronic Communications Technologies and Regulation, Industrial Relations Journal, vol. 34, No 4, pp. 305-318, 2003.                                                                                                                                  
 – Lyon, David, Globalizing Surveillance: Comparative and Sociological Perspectives, International Sociology, vol. 19, pp.135, 2004.                                                   
 – Lyon, David, National ID Cards: Crime-control, Citizenship and Social Sorting, Policing, vol. 1, No1, pp.111-118, 2007.                                                                                   
 – Lyon, David Surveillance Security and Social Sorting: Emerging Research Priorities, International Criminal Justice Review, vol 17, p.161, 2007.                                  
 – Lyon, David, Surveillance as Social Sorting: Privacy, Risk and Digital Discrimination, Routledge , London, New York, 2002.                                                            
 – Lyon, David, Surveillance after September 11, Polity, 2003.                               
  –Twight, Charlotte, Watching You systematic Federal Surveillance of Ordinary Americans, Cato Briefing Papers, No 63, 2001.                                                                     
 –Zureik, Elia, Salter, Mark B., Global Surveillance and Policing: Borders, Security, Identity, Willian Publishing, 2005.                                                                            
 – Mitchell Clifford S., Gochfeld Michael, Shubert Jan, Kipen Howard, Moline Jacqueline, Langlib Alan, Everly George S., Ubaisn Iris, Wartenberg Daniel, Paulson Glenn, Surveillance of Workers Responding under the National Response Plan, Journal of Occupational and Environmental Medicine, ISBN 1076-2752, vol. 49, No8, p.922-927, 2007.)   


συνεχίζεται ...

ψηφιοποίηση κειμένων Κατερίνα