Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου 2013

Τὰ κτιστὰ φῶτα τοῦ κόσμου καὶ τὸ Ἄκτιστο Φῶς τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ. Μέρος Ε'. Π. Γεώργιος Καψάνης


 Τὰ κτιστὰ φῶτα τοῦ κόσμου καὶ τὸ Ἄκτιστο Φῶς τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ.
Μέρος Ε'

Σέ ἄλλο κείμενό του ἀναλύει πληρέστερα τὴν ὕψωσι τοῦ νοῦ πρός τόν Θεό:
«Θεόν δ’ ἐν ἑαυτῷ κτήσασθαι καὶ Θεῷ καθαρῶς συγγενέσθαικαὶ τῷ ἀκραιφνεστάτῳ φωτί κραθῆναι, καθ’ ὅσον ἐφικτόν ἀνθρωπίνῃ φύσει, τῶν ἀδυνάτων ἐστίν, εἰ μὴ πρός τῇ δι’
ἀρετῆς καθάρσει καί ἡμῶν αὐτῶν ἔξω, μᾶλλον δέ ὑπεράνω, γενοίμεθα, καταλιπόντες μέν πᾶν ὅ,τι τῶν αἰσθητῶν μετά τῆς αἰσθήσεως ὑπεραρθέντες λογισμῶν καὶ διανοιῶν καὶ τῆς διὰ
τούτων γνώσεως, ὅλοι δέ γενόμενοι τῆς ἀΰλου καί νοερᾶς κατά τήν προσευχήν ἐνεργείας καί τυχόντες ὑπέρ τήν γνῶσιν ἀγνοίας καί πλησθέντες ἐν αὐτῇ τῆς τοῦ πνεύματος ὑπερφαοῦς ἀγλαΐας, ὡς ἀθανάτου κόσμου γέρα φύσεως ἀοράτως καθορᾶν»24.
( Τό νά ἀκοκτήσουμε μέσα μας Θεό καί νά γίνουμε καθαρά ἕνα μέ τόν Θεό καί νά ἀναμιχθοῦμε μέ τό καθαρώταο Φῶς, ὅσο εἶναι δυνατό στήν ἀνθρωπίνη φύσι, εἶναι ἀδύνατο, ἐάν ἐκτός ἀπό τήν κάθαρσι μέ τήν ἀρετή δέν ἐξέλθουμε ἤ μᾶλλον δὲν ὑψωθοῦμε ἐπάνω ἀπό τόν ἑαυτό μας καί, ἀφοῦ ἐγκαταλείψουμε κάθε αἰσθητό μαζί μέ τήν αἴσθησι καί σηκωθοῦμε ἐπάνω ἀπό λογισμούς καί διανοήσεις καί τίς γνώσεις πού προέρχονται ἀπό αὐτά, δέν γίνουμε ὁλοκληρωτικκά [ἕνα] μέ τήν ἄϋλο καί νοερά ἐνέργεια τῆς προσευχῆς καί ἐπιτύχουμε τήν ἄγνοια ἐκείνη πού εἶναι ἐπάνω ἀπό τήν γνῶσι καί πληρωθοῦμε ἀπό αὐτήν μέ τήν ὑπέρφωτο λαμπρότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὡς βλέποντες τά βραβεῖα τῆς φύσεως τοῦ ἀθανάτου κόσμου).
Ὅταν ὁ καθαρός νοῦς τιμηθῇ ἀπό τό Φῶς τῆς Ἁγίας Τριάδος, κατά τόν ἅγιο Ἰσαάκ25, εἰσέρχεται σέ κατάστασι ἀνωτέρα καί τῆς καθαρᾶς προσευχῆς, τήν κατάστασι τῆς ἁρπαγῆς καί ἐκστάσεως.
Κατά τόν ἅγιο Ἰσαάκ ἔχοντα συμμάρτυρα τόν θεολόγο Γρηγόριο,
«καθαρότης ἐστί νοός ἐφ’ ᾗ διαυγάζει ἐν τῷ καιρῷ τῆς
προσευχῆς τό φῶς τῆς Ἁγίας Τριάδος, καί τότε ὁ νοῦς
ὑπεράνω τῆς προσευχῆς γίνεται, καί οὐ δεῖ καλεῖν ταύτην
προσευχήν, ἀλλά τοκετόν τῆς καθαρᾶς προσευχῆς, τῆς διά
τοῦ Πνεύματος καταπεμπομένης· οὐδέ προσευχῇ τότε
προσεύχεται ὁ νοῦς, ἀλλ’ ἐν ἐκστάσει γίνεται ἐν τοῖς
ἀκαταλήπτοις πράγμασι·καὶ αὕτη ἐστίν ἡ ἄνγοια ἡ ὑπερτέρα
τῆς γνώσεως»26.
Συνεχίζει δέ ὁ ἑφάμιλλος τοῦ πρώτου θεολόγος Γρηγορίου ἅγιος Παλαμᾶς:
«Τό γοῦν ἁρπάσαν ἐκεῖνο καί τόν νοῦν ἐκστῆσαν πάντων
καὶ πρὸς ἑαυτό ὅλον ἐπιστρέψαν, θυμηρέστατον τι χρῆμα,
φῶς οἷον ὁρᾷ ἀποκαλυπτικόν μέν, ἀλλ’ οὐκ αἰσθητῶν
σωμάτων, μήτε μέντοι πρός τά κάτω περαινόμενον, μήτε πρός
τά ἄνω, μητ’ ἐπί τά πλάγια, καί πέρας ὅλως οὐχ ὁρᾷ τοῦ
ὁρωμένου καί περιλάμποντος αὐτόν φωτός, ἀλλ’ ὥσπερ ἄν εἴ
τις ἦν ἥλιος ἀπειροπλασίως λαμπρότερός τε καί μείζων τοῦ
τοῦ παντός· μέσονδ’ ἔστηκεν αὐτός, ὤν ὅλος ὀφθαλμός·
 τοῦτόν τι ἐστιν ἐκεῖνο»27.
(Βλέπει βεβαίως ὡς φῶς ἐκεῖνο τό ἀγαπητότατο πρᾶγμα πού ἀρπάζει τόν νοῦ, τόν κάνει νά ἐξίσταται ἀπό ὅλα καί τόν στρέφει ὁλόκληρο μόνο σ’ αὐτό, εἶναι ἀποκαλυπτικό ἀλλ’ ὄχι αἰσθητῶν σωμάτων, τό βλέπει νά μή τελειώνῃ οὔτε πρός τά κάτω οὔτε πρός τά ἄνω οὔτε πρός τά πλάγια, καί δέν διακρίνει κάποιο τέλος τοῦ φωτός πού βλέπει καί τόν περιλάμπει, ἀλλά σάν νά ἦταν ἥλιος πού εἶναι ἀπειροπλάσια λαμπρότερος καί μεγαλύτερος του σύμπαντος·  στό μέσον δέ εὑρίσκεται αὐτός, ὄντας ὁλόκληρος ὀφθαλμός κάτι τέτοιο εἶναι ἐκεῖνο [ἡ ἔκστασις].
Παραπέμπει ἀκόμη ὁ ἅγιος Γρηγόριος στόν ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή:
«Καρδία καθαρά», λέγει, «ἐστίν ἡ παντάπασιν ἀνείδεον
παραστήσασα τόν νοῦν τῷ Θεῷ καί μόνοις τοῖς αὐτοῦ
ἕτοιμον ἐνσημαίνεσθαι τύποις, δι’ὧν ἐμφανής πέφυκε
γίνεσθαι»28.
(Ὁ νοῦς παριστάμενος ἄμορφος ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ δύναται νά δεχθῇ τήν ἀποτύπωσι τῶν θείων τύπων, διά τῶν ὁποίων καί γίνεται ἐμφανής).
________________________________________________________________________

24. Ἔνθ’ ἀνωτ. σελ. 238, στίχ. 11 καί ἑξῆς.
25.Ἰσαάκ Σύρου Ἀκσητικά, Ἔκδ. Ρηγοπούλου, Θεσ/νικη 1997, σελ. 140, στίχ. 7.
26.Ὑπέρ τῶν Ἱ. Ἡσυχ. 1,3, ἔνθ’ἀνωτ. σελ. 194, στίχ. 30 καί ἑξῆς.
27. Ἔνθ’ ἀνωτ. σελ. 196, στίχ. 5.
28. Ἔνθ’ ἀνωτ. σελ. 236, στίχ. 13.

ἐκδόσεις Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου
Ἅγιον Ὄρος
2000
σελ. 22-29
Ἐπιμέλεια κειμένου και πηγή στο Διαδίκτυο  Ἀναβάσεις


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Για να σχολιάσετε (με ευπρέπεια) πρέπει να συνδεθείτε με τον λογαριασμό google ή wordpress που διαθέτετε. Αν δεν διαθέτετε πρέπει να δημιουργήσετε έναν λογαριασμό στο @gmail ή στο @wordpress. Μπορείτε βεβαίως πάντα να στέλνετε e-mail στο anavaseis@gmail.com
Ευχαριστούμε.