Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα. Δεύτερη συνομιλία (Γ΄ Μέρος τελευταίο)

Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα

Δεύτερη συνομιλία (Γ΄ Μέρος τελευταίο)

 Άγιον Πάσχα 1983 Ιερομόναχος Ιωαννίκιος Μπάλαν

67. Τι μας λέγουν οί Άγιοι Πατέρες για τον σκοπό καί την σπουδαιότητα της  Θείας Λειτουργίας;

Δεν υπάρχει σ' εμάς τίποτε πιο ωφέλιμο καί αγαπητό στον Θεό από την θυσία της Θείας Λειτουργίας, διότι αυτή είναι το έργο του Σωτήρος καί ή ανάστασης των ανθρώπων καί ή ένωσης Του με εμάς. Ή Θεία Λειτουργία είναι υπεράνω άπ' όλες τίς προσευχές καί δοξολογίες, είναι θείο μυστήριο, διότι είναι το πλήρωμα της προσευχής πού γίνεται στην Εκκλησία και αύτη είναι ή ακολουθία πού γίνεται τίς περισσότερες φορές στην ζωή μας, κατά τον άγιο Συμεών Θεσσαλονίκης.

Ή Θεία Λειτουργία είναι το μέσον, το επιστέγασμα καί το πλήρωμα των άλλων ακολουθιών, με τίς όποιες προσφέρουμε δόξα καί ευχαριστία στον Θεό. Αυτή θα είναι πάντοτε ή μόνη χριστιανική Ιερουργία πού είναι θεμελιωμένη καί τελειωμένη από τον ίδιο, τον Σωτήρα μας, καί ονομάζεται ακόμη στέφος των άλλων επτά εκκλησιαστικών ακολουθιών.
Στον κατάλληλο καιρό της Θείας Λειτουργίας μετατρέπονται τα προσφερόμενα δώρα σε Σώμα καί Αίμα Χριστού. Με αύτη την Θυσία λαμβάνουμε τα Θεία Μυστήρια όσες φορές είμεθα έτοιμοι πνευματικά. Άπ' αυτή την Θυσία συμμετέχουν καί οί νεκροί πού τελειώθηκαν με την ορθόδοξο πίστη, με τρόπο αόρατο, κατά την μνημόνευση στο Άγιο Βήμα για την συγχώρηση των αμαρτιών των.

68.    Ποιοι μπορούν να μνημονευθούν στην Θεία Λειτουργία και ποιοι δεν μπορούν από τους ζώντας καί τους νεκρούς;

Στην Θεία Λειτουργία μπορούν να μνημονευθούν όλοι οί πι¬στοί χριστιανοί, πού δεν έχουν υποπέσει σε συγκεκριμένο κανονικό παράπτωμα. Από τους ζώντας δεν μνημονεύονται οί ειδωλολάτρες, οί άπιστοι, οί αποστάται, οί αιρετικοί, οί αβάπτιστοι, αυτοί πού αμάρτησαν κατά του Αγίου Πνεύματος, δηλ. οί βλάσφημοι του Θεού καί εχθροί της αληθείας με επίγνωση καί θέληση της πράξεως τους. Δεν μνημονεύονται επίσης ούτε αυτοί πού συζούν αστεφάνωτοι. Από τους νεκρούς δεν μνημονεύονται στην Εκκλησία, όσοι πέθαναν στην απιστία, στην αίρεση, οί αυτόχειρες, τα αβάπτιστα παιδιά καί όσα πέθαναν από εκτρώσεις.

69.    Ποια καλά έργα βοηθούν στην προσευχή καί ποια γεννιούνται άπ' αυτή;

Την προσευχή βοηθάει πολύ ή ελεημοσύνη, δεδομένου ότι ή ελεημοσύνη είναι πτέρυγα της προσευχής (Όσιος Ιωάννης της Κλίμακος. Λόγος 28). Επίσης την βοηθούν ή ησυχία καί ή εγκράτεια κατά τον λόγο, πού λέγει: Από τους σπόρους του ίδρώτος της νηστείας αυξάνεται ό στάχυς του πληρώματος της σοφίας καί ή ησυχία είναι ή κορυφή της τελειότητας για τους προσευχομένους.
Και πάλι, αυτός πού δοκίμασε την γλυκύτητα της προσευχής θα φυγή από την ηδονή σαν ένα άγριο γαϊδούρι.
Την προσευχή βοηθάει ακόμη ή ταπείνωσης, διότι, κατά τους Αγίους Πατέρας, οποίος δεν θεωρεί τον εαυτό του ότι είναι αμαρτωλός, ή προσευχή του δεν είναι ευπρόσδεκτη στον Θεό, λέγει ό άγιος Ισαάκ ό Σύρος.
Καί πάλι την βοηθούν τα δάκρυα καί το πένθος διότι, κατά τον ίδιο άγιο συγγραφέα «τα δάκρυα στην προσευχή είναι σημείο του ελέους του Θεού». Υπάρχουν ακόμη πολλά αλλά έργα πού βοηθούν στην πρόοδο της προσευχής, αλλά αυτά είναι τα σπουδαιότερα.
Ενώ τα καλά έργα πού γεννιούνται από την προσευχή είναι ομοίως πολλά: Ή πίστης, ή ελπίδα, ή ευσπλαχνία, ή υπομονή, ή εγκράτεια κ.λ.π. Το ανώτερο αγαθό έργο πού βλαστάνει από την ιερά προσευχή είναι ή Θεία αγάπη, όπως λέγουν οί περισσότεροι Άγιοι Πατέρες.

70. Τι είναι νηστεία καί πόσα είναι τα είδη της;

Νηστεία είναι ή πλήρης ή μερική εγκράτεια από το καλό καί άφθονο φαγητό καί ιδιαίτερα από τροφές πού προέρχεται από ζώα. Ή νηστεία είναι μία σωματική θυσία, ή οποία ενδείκνυται να είναι ενωμένη με την ελεημοσύνη καί με τα δώρα πού προσκομίζονται στο Άγιο Βήμα.
Ή νηστεία μαζί με την ελεημοσύνη, τα προσφερόμενα στην Εκκλησία δώρα (άρτος, οίνος κ.λ.π.) με τίς προσκυνήσεις καί μετάνοιες των πιστών, όλα μαζί αποτελούν την οφειλομένη σω¬ματική προσκύνηση, σαν μία θυσία στον Κύριο.
Ή νηστεία καθιερώθηκε για να ταπεινώνει την ψυχή. Ή νηστεία είναι εγκράτεια άπ' όλες τίς τροφές ή σε περίπτωση ασθενείας, από μερικές. Παρομοίως, εγκράτεια από ποτά, άπ' όλες τίς κοσμικές ασωτίες, άπ' όλες τίς κακές ορέξεις. Όλα αυτά ονομάζονται νηστεία.
 Ή νηστεία ονομάζεται από τους Πατέρας πτέρυγα της προσευχής, ή οποία μαζί με την ελεημοσύνη ανεβάζει τον άνθρωπο μέχρι του θρόνου του Θεού. Ή νηστεία βοηθάει τον άνθρωπο να κάνη προσευχή με περισσότερη ευκολία, συμφιλιώνει τον άνθρωπο με τον Θεό καί βοηθάει πολύ στην κάθαρση της ψυχής, φονεύοντας τίς σωματικές ορέξεις καί διευκολύνοντας την απόκτηση της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Αναλόγως της σκληρότητας της ή νηστεία μπορεί να διαιρεθεί σε πολλά είδη: Νηστεία τελεία, νηστεία μιας ημέρας, νηστεία από ηδονικές τροφές καί νηστεία «βασιλική» δηλ. από τίς καθημερινές τρο¬φές με εγκράτεια την ημέρα, καί όχι μέχρι χορτασμού.

71.    Λυτοί πού νηστεύουν από ανάγκη έχουν κανένα μισθό; Ενώ αυτοί πού δεν μπορούν να νηστεύουν λόγω ασθενείας, μεγάλων βασάνων ή πτώχειας έχουν καμία τιμωρία;

    Αυτοί πού νηστεύουν από ανάγκη, εάν ευχαριστούν τον Θεό καί δεν γογγύζουν ενώπιον Του, θα έχουν μισθό για την υπομονή τους , διότι είναι γραμμένο «Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τάς ψυχάς υμών» (Ματθ. 10,22) καί «Ό ύπομείνας εις τέλος ούτος σωθήσεται» (Μάρκ. 13,13).
Αυτοί πού δεν νηστεύουν λόγω ασθενείας έχουν την αδεία από τους Ιερούς Κανόνες να τρώγουν μερικές δυναμωτικές τροφές πού τίς έχουν ανάγκη (8ος καί 10ος Κανών Αγίου Τιμοθέου Αλεξανδρείας καί 69ος Αποστολικός).
Γι' αυτούς πού δεν νηστεύουν, λόγω διαφόρων δύσκολων περιστάσεων, δεν βρήκαμε στους Κανόνες περί νηστείας καμιά παράγραφο γι' αυτούς, είτε αυτοί είναι στρατιώτες ή κρατούμενοι. Ή νηστεία λοιπόν με την μετάνοια καί τα άλλα καλά έργα συναποτελούν τα καθήκοντα της σωματικής νηστείας. Για την χρήση οικονομίας στους Κανόνες περί νηστείας το καλλίτερο είναι να ρωτάμε τον οικείο Επίσκοπο ή τον Πνευματικό μας, ό όποιος, αναλόγως των περιστάσεων, κανονίζει να επιβάλει αντί της νηστείας αλλά αγαθά έργα.

72.  Ποια είναι ή μεγαλύτερη καί πιο ευάρεστη νηστεία ενώπιον του Θεού;

    Οποιαδήποτε νηστεία πού γίνεται δεν σημαίνει ότι είναι θρησκευτική νηστεία καί ευάρεστη στον Θεό. Μόνο ή νηστεία πού γίνεται εν Ονόματι του Θεού είναι ευπρόσδεκτη καί ευάρεστη σ' Αυτόν καί σύμφωνα με τον Θείο Νόμο Του, όπως τον έδωσε ό Θεός στον Αδάμ, όπως τον διδάξαν οί προφήται καί όπως τον εφήρμοσαν όλοι οί Άγιοι.
Ό άγιος Ιωάννης ό Βαπτιστής νήστευε σ' όλη την ζωή του  ό Σωτήρ δίδαξε για να νηστεύουμε καί με ποιο τρόπο (Ματθ.6,16-17 Λουκ.21-24). Οί δε Απόστολοι νήστευαν καί προσεύχονταν δε (Πράξ. 13,3 14,25).
Μετά άπ' αυτά, ή μεγαλύτερη καί ανώτερη νηστεία είναι αυτή πού γίνεται κατά την διδασκαλία της Αγίας Γραφής, δηλαδή να συνοδεύεται από την ταπείνωση, την ελεημοσύνη, την εγκράτεια των αισθήσεων καί λογισμών. Τα ίδια μας διδάξαν και οι Άγιοι Πατέρες μας. «Ή αληθινή νηστεία, λέγει ό άγιος Θεόδωρος ό Στουδίτης, καί ευπρόσδεκτη στον Θεό είναι ή χαλιναγώγησης των παθών...».

Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη 1980

________________________________________________

Το κείμενο προέρχεται από τα αρχεία του πατρός Δαμασκηνού Γρηγοριάτου, από την ιεραποστολή του Κογκό, τον οποίον και ευχαριστούμε θερμά για την παραχώρηση των αρχείων, όπως επίσης ευχαριστούμε και τον γέροντα της Μονής Οσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη για την ευλογία και την άδεια δημοσίευσης.

Διαβάστε τα υπόλοιπα πατώντας  Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα

Επιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις