O Άγιος Απόστολος Ανδρέας, ο Πρωτόκλητος. Μητροπολίτου Αντινόης Παντελεήμονος

O Άγιος Απόστολος Ανδρέας, ο Πρωτόκλητος

Μητροπολίτου Αντινόης Παντελεήμονος

Ο Ανδρέας (ή Ανδρεύς ή Ανδρείας) ήταν αδελφός του Σίμωνα Πέτρου. Φέρει ελληνικό όνομα και καταγόταν από την πόλη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας.. Οι γονείς του ονομάζονταν Ιωνάς ή Ιωάννης και Ιωάννα. Με τον αδελφό του, Σίμωνα Πέτρο, μετερχόταν το επάγγελμα του ψαρά στη λίμνη της Τιβεριάδος.
Η Καινή Διαθήκη ουσιαστικά σιωπά για το πρόσωπό του ενώ οι σχετικές παραδόσεις και θρύλοι πολλαπλασιάζονται από τον 3ο αιώνα και ιδιαίτερα κατά τον 8ο και 9ο αιώνα.
Ο Ανδρέας μαζί με τον αδελφό του τον Πέτρο ήταν οι πρώτοι που κλήθηκαν και ακολούθησαν τον Χριστό. Έτσι, ο Ανδρέας αποκαλείται και «Πρωτόκλητος».
Η ιστορία της ζωής του Ανδρέα μέχρι την Σταύρωση, την Ανάσταση και την Ανάληψη, υπήρξε σχεδόν ίδια με εκείνη των άλλων μαθητών. Μετά την Πεντηκοστή και το σχηματισμό της πρώτης Εκκλησίας, με τον αδερφό του Πέτρο και άλλους μαθητές βρέθηκαν στη Σινώπη του Ευξείνου Πόντου και εκεί έδρασε ανάμεσα στους Εθνικούς και Ιουδαίους, έχοντας ως ορμητήριο μια νησίδα κοντά στη Σινώπη.
Από τη Σινώπη ο Ανδρέας μαζί με το Ματθία και άλλους μαθητές πήγαν στην Αμισό (Σαμψούντα), όπου ίδρυσαν Εκκλησία.
Αφού περιήλθε τις περιοχές του Πόντου, της Ιβηρίας και την Παρθία γύρισε στα Ιεροσόλυμα μάλλον το 34 μ.Χ. για να γιορτάσει το Πάσχα με τους λοιπούς μαθητές.
Στη δεύτερη πορεία του, μέσω της Αντιοχείας, πήγε στην Έφεσο, τη Λαοδίκεια της Φρυγίας, την Οδυσσούπολη της Μυσίας, στη Νίκαια και την ευρύτερη περιοχή της Βιθυνίας, τη Νικομήδεια, τη Χαλκηδόνα, την Άμαστρη, για να καταλήξει και πάλι στη Σινώπη.
Αργότερα επισκέφτηκε τη Σαμψούντα και την Τραπεζούντα, τους Αλανούς, τους Ζηκχούς, τους Βοσπορινούς και τους Χερσονήτες για να επιστρέψει στη Σινώπη. Στη συνέχεια πέρασε από το Βυζάντιο, την Ηράκλεια της Θράκης, τη Μακεδονία και την Πελοπόννησο με τελικό σταθμό την Πάτρα. Με ορμητήριο την Πάτρα ο Ανδρέας κήρυττε σε όλη την Αχαΐα την εποχή που ήταν ανθύπατοι ο Λεσβίος και ο διάδοχος του Αιγεάτης.
Εκεί η διδασκαλία του καρποφόρησε και με τις προσευχές του θεράπευσε θαυματουργικά πολλούς ασθενείς. Ακόμα και η Μαξιμίλλα, σύζυγος του ανθύπατου Αιγεάτου, αφού τη θεράπευσε ο Απόστολος από τη βαρειά αρρώστια που είχε, πίστεψε στο Χριστό.
Το γεγονός αυτό εκνεύρισε τον ανθύπατο και με την παρότρυνση ειδωλολατρών ιερέων συνέλαβε τον Ανδρέα και τον οδήγησε στο μαρτύριο με σταυρικό θάνατο, πιθανώς την εποχή του διωγμού του Νέρωνα. Το λείψανό του έθαψε με ευλάβεια ο πρώτος επίσκοπος Πατρών Στρατοκλής.
Η παράδοση για χρήση χιαστού σταυρού κατά την θανάτωση του απόστολου Ανδρέα προέρχεται από τη Δύση και ανάγεται στο 10ο με 12ο αιώνα. Η παράδοση που αναφέρει ότι σταυρώθηκε στην Πάτρα θεωρείται "μεταγενέστερη και αναξιόπιστη" ενώ πιστεύεται ότι η παράδοση που θεωρεί ότι απόστολος Ανδρέας θεμελίωσε την εκκλησία του Βυζαντίου αποτελεί μεταγενέστερη επινόηση.
Η σκωτική παράδοση θεωρεί τον Ανδρέα προστάτη άγιό της από το 750 και θέλει το λείψανό του να μετακομίστηκε στη Σκωτία. Η σημαία των Πικτών και Σκώτων έφερε τον χιαστό Σταυρό, σύμβολο του μαρτυρίου του Αγίου Ανδρέα, ο οποίος μετά την ένωση της Σκωτίας με την Αγγλία συμπεριελήφθη στην Αγγλική σημαία. Υπάρχει επίσης αρχαία ρωσική παράδοση για την εισαγωγή του χριστιανισμού στην Ρωσία από τον Απόστολο Ανδρέα, καθώς θρυλείται ότι έφτασε κηρύττοντας μέχρι το Κίεβο.
Ο Απόστολος Ανδρέας είναι πολιούχος της Πάτρας. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο τον τιμά ως ιδρυτή του και πρώτο επίσκοπο Βυζαντίου και στις 30 Νοεμβρίου, ημέρα μνήμης του, τελεί τη θρονική του εορτή.
Τροπάρια

Απολυτίκιο (ήχος δ΄)
Ως των Αποστόλων Πρωτόκλητος
και του κορυφαίου αυτάδελφος
τον Δεσπότην των όλων, Ανδρέα,
ικέτευε, ειρήνην, τη οικουμένη δωρήσασθαι
και ταις ψυχαίς ημών το μέγα έλεος.

Απολυτίκιο έτερο (ήχος α΄)
Φωνήν του βαπτιστού του βοώντος ακούσας
αμνόν τον του Θεού ηκολούθησας χαίρων
Ανδρέα παμμακάριστε, Αποστόλων πρωτόκλητε.
Όθεν έθνεσι την σωτηρίαν κηρύξας
και εν αίματι υπέρ Χριστού εναθλήσας
αξίως τιμάσαι νυν.

Κοντάκιο (ήχος β΄)
Τον της ανδρείας επώνυμον θεηγόρον
και μαθητών τον πρωτόκλητον του Σωτήρος
Πέτρον τον σύγγονον ευφημήσωμεν
ότι, πάλαι τούτω και νυν εκέκραγεν,
ευρήκαμεν δεύτε τον ποθούμενον.

Μεγαλυνάριο του Αγίου Ανδρέα
Χαίροις ο Πρωτόκλητος μαθητής
χαίροις σωφροσύνης και ανδρείας στήλη λαμπρά,
χαίροις ο του πάθους κοινωνός του Κυρίου
Απόστολε θεόπτα, Ανδρέα πάντιμε.

Saint Andrew
Saint Andrew (Greek: Ἀνδρέας, Andreas; early 1st century—mid to late 1st century AD), called in the Orthodox tradition Prōtoklētos, or the First-called, is a Christian Apostle and the brother of Saint Peter. The name "Andrew" (Greek: manly, brave, from ἀνδρεία, Andreia, "manhood, valour"), like other Greek names, appears to have been common among the Jews from the 3rd or 2nd century BC. No Hebrew or Aramaic name is recorded for him. He is considered the founder and first bishop of the Church of Byzantium and is consequently the patron saint of the Ecumenical Patriarchate of Constantinople.
Life
The New Testament states that Andrew was the brother of Simon Peter, by which it is inferred that he was likewise a son of John, or Jonah.[Mt. 16:17] [Jn. 1:42] He was born in Bethsaida on the Sea of Galilee.[Jn. 1:44] Both he and his brother Peter were fishermen by trade, hence the tradition that Jesus called them to be his disciples by saying that he will make them "fishers of men" (Greek: ἁλιεῖς ἀνθρώπων). At the beginning of Jesus' public life, they were said to have occupied the same house at Capernaum.[Mk. 1:21-29]
The Gospel of John states that Andrew was a disciple of John the Baptist, whose testimony first led him and John the Evangelist to follow Jesus.[Jn. 1:35-40] Andrew at once recognized Jesus as the Messiah, and hastened to introduce him to his brother.[Jn. 1:41] Thenceforth, the two brothers were disciples of Christ. On a subsequent occasion, prior to the final call to the Apostolate, they were called to a closer companionship, and then they left all things to follow Jesus.
In the gospels Andrew is referred to as being present on some important occasions as one of the disciples more closely attached to Jesus.
Eusebius quotes Origen as saying Andrew preached along the Black Sea as far as the Volga, Kiev and Novgorod. Hence he became a patron saint of Ukraine, Romania and Russia. According to tradition, he founded the See of Byzantium (Constantinople) in AD 38, installing Stachys as bishop. According to Hippolytus of Rome, he preached in Thrace, and his presence in Byzantium is also mentioned in the apocryphal Acts of Andrew, written in the 2nd century. This diocese would later develop into the Patriarchate of Constantinople. Andrew is recognized as its patron saint.
Andrew is said to have been martyred by crucifixion at the city of Patras (Patræ) in Achaea, on the northern coast of the Peloponnese. Early texts, such as the Acts of Andrew known to Gregory of Tours, describe Andrew as bound, not nailed, to a Latin cross of the kind on which Jesus is said to have been crucified; yet a tradition developed that Andrew had been crucified on a cross of the form called Crux decussata (X-shaped cross, or "saltire"), now commonly known as a "Saint Andrew's Cross" — supposedly at his own request, as he deemed himself unworthy to be crucified on the same type of cross as Jesus had been (though of course, the privilege of choosing one's own method of execution is a rare privilege, indeed). "The familiar iconography of his martyrdom, showing the apostle bound to an X-shaped cross, does not seem to have been standardized before the later Middle Ages,"
Andrew is the patron saint of the city of Patras.
The Acts of Andrew
The apocryphal Acts of Andrew, mentioned by Eusebius, Epiphanius and others, is among a disparate group of Acts of the Apostles that were traditionally attributed to Leucius Charinus. "These Acts may be the latest of the five leading apostolic romances. They belong to the third century: ca. A.D. 260," was the opinion of M. R. James, who edited them in 1924. The Acts, as well as a Gospel of St Andrew, appear among rejected books in the Decretum Gelasianum connected with the name of Pope Gelasius I. The Acts of Andrew was edited and published by Constantin von Tischendorf in the Acta Apostolorum apocrypha (Leipzig, 1821), putting it for the first time into the hands of a critical professional readership. Another version of the Andrew legend is found in the Passio Andreae, published by Max Bonnet (Supplementum II Codicis apocryphi, Paris, 1895).
Relics
Relics of the Apostle Andrew are kept at the Basilica of St Andrew in Patras, Greece; the Duomo di Sant'Andrea, Amalfi, Italy; St Mary's Roman Catholic Cathedral, Edinburgh, Scotland; and the Church of St Andrew and St Albert, Warsaw, Poland. There are also numerous smaller reliquaries throughout the world.
St Jerome wrote that the relics of St Andrew were taken from Patras to Constantinople by order of the Roman emperor Constantius II around 357 and deposited in the Church of the Holy Apostles. The head of Andrew was given by the Byzantine despot Thomas Palaeologus to Pope Pius II in 1461. It was enshrined in one of the four central piers of St Peter's Basilica in the Vatican. In September 1964, Pope Paul VI, as a gesture of goodwill toward the Greek Orthodox Church, ordered that all of the relics of St Andrew that were in Vatican City be sent back to Patras. The relics, which consist of the small finger, part of the top of the cranium of Andrew, and small portions of the cross on which he was martyred, have since that time been kept in the Church of St Andrew at Patras in a special shrine and are revered in a special ceremony every November 30, his feast day.