«Ἐγὼ εἰμι τό φῶς τοῦ κόσμου». Πατερικές διδαχές

«Ἐγὼ εἰμι τό φῶς τοῦ κόσμου» (Ἰωάν. η´ 12)

Ὁ Κύριος πρὶν θεραπεύση τὸν ἐκ γενετῆς τυφλὸ ἀπευθυνόμενος πρὸς τοὺς μαθητές του εἶχε πεῖ «φῶς εἰμι τοῦ κόσμου»1.

Ὁ ἅγιος Νικόδημος ἑρμηνεύοντας τὸ “ὁ Θεὸς ὁ εἰπών ἐκ σκότους φῶς λάμψαι” θὰ γράψη: «Ὁ Θεὸς ἔλαμψεν εἰς τὰς καρδίας μας. Καὶ καθὼς ἐφώτισε καὶ ἐδόξασε τὸ πρόσωπο τοῦ Μωυσέως, ἔτσι καὶ ἡμᾶς ἐφώτισε καὶ ἐδόξασε. Πλὴν δὲν ἠκολούθησεν εἰς ἡμᾶς, καθὼς ἠκολούθησεν εἰς τὴν πρώτην κτίσιν καὶ δημιουργίαν, ὅταν εἶπεν ὁ Θεὸς καὶ ἔγινεν φῶς, ἀπὸ ἐκεῖ ὁπού ἦτο σκότος.
Δὲν ἠκολούθησε καὶ τώρα ἔτσι, οὐδὲ εἶπεν ὁ Θεὸς μὲ μόνον λόγον καὶ ἔγινε φῶς, ἀλλὰ αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς ἔγινε φῶς εἰς ἡμᾶς. Διότι αὐτὸς ἔλαμψεν εἰς ἡμᾶς ἐν προσώπῳ Χριστοῦ, ἤγουν διὰ μέσου τοῦ Χριστοῦ, ἐπειδὴ διὰ μέσου τοῦ Χριστοῦ λάμπει εἰς ἡμᾶς ὁ Πατὴρ καὶ χαρίζει τὸν φωτισμὸν τῆς γνώσεως, οὐχὶ τῆς οὐσίας αὐτοῦ καὶ φύσεως. Ἄπαγε! Ἀλλὰ τῆς οὐσιώδους δόξης αὐτοῦ καὶ φυσικῆς ἐνεργείας. Διά τὸν Υἱὸν γὰρ ἐχαρίσθη εἰς ἡμᾶς ἡ ἀληθὴς γνῶσις τοῦ Πατρὸς»2.

 Ὁ ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς ἑρμηνεύοντας τὸ «Ὅταν ἐν τῷ κόσμω ὦ, φῶς εἰμι τοῦ κόσμου (Ἰωάν. θ´ 5)» λέγει: «Ὅλος ὁ κόσμος, ὅλη ἡ κτίση, δημιουργήθηκε ἀπὸ τὸν ἄχρονο Λόγο τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖνος ἔδωσε τὴν ὅραση τόσο στὰ πολυόμματα Χερουβεὶμ ὅσο καὶ στὸν τυφλὸ καὶ θνητὸ πηλό, ἀπ᾽ ὅπου δημιουργήθηκε κάθε ὕπαρξη.
 Ἔδωσε φῶς στὸν ἥλιο, ὅραση σὲ ὅλους ἐκείνους ποὺ βλέπουν. Καὶ μαζὶ μὲ τὴν σωματικὴ ὅραση ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο καὶ ἐνόραση, τὴν αἴσθηση τῆς γνώσης. Ὁ ἥλιος λάμπει ἀπὸ τὸ δικό Του φῶς. Ἀπὸ τὴν ὅρασή Του βλέπει ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου.
Εἶναι τὸ φῶς τὸ ἀληθινό τοῦ κόσμου ὁλόκληρου, ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἕως τὸ τέλος του. Ὡς Σωτήρας τοῦ κόσμου, ὡς Θεὸς μὲ ἀνθρώπινη σάρκα, ἐμφανίσθηκε στὸν κόσμο ὡς ἕνα νέο φῶς, γιὰ νὰ σκορπίσει τὸ σκοτάδι, ποὺ εἶχε συσσωρευτεῖ στὸν κόσμο, νὰ φωτίσει τὸ σκοτισμένο νοῦ τῶν ἀνθρώπων, νὰ ἀποκαταστήσει τὴν ὅραση σὲ ἐκείνους ποὺ τοὺς εἶχε τυφλώσει ἡ ἁμαρτία. Μὲ ἄλλα λόγια ἦλθε γιὰ νὰ γίνει φῶς στοὺς ἀνθρώπους, στὴ ζωὴ καὶ στὸ θάνατο, στὴ γῆ καὶ στὸν οὐρανό, στὸ σῶμα καὶ στὸ νοῦ»3.

 Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κρονστάνδης θὰ πῆ γιὰ τὸ φῶς τοῦ Κυρίου: «Τὸ φῶς τῆς ψυχῆς σου, τῶν λογισμῶν σου καὶ τῆς καρδιᾶς σου προέρχεται ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Εἶναι τὸ Φῶς αὐτὸ διαφορετικὸ ἀπὸ τὸ φῶς ποὺ ἐκπέμπει ὁ ἥλιος, ἀπὸ τὸ ὑλικὸ φῶς ποὺ ἐμφανίζεται καὶ ἐξαφανίζεται καὶ δὲν μπορεῖ νὰ διαπεράσει τὰ πυκνὰ σώματα, ἀλλὰ ἀφήνει πολλὰ πράγματα στὸ σκοτάδι καὶ δὲν μπορεῖ νὰ διαλύσει τὸ σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας οὔτε σὲ μία καὶ μόνο ψυχή.
 Ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ “φῶς τὸ ἀληθινόν, ὅ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον”, φωτίζοντας τὸ κυριώτερο συστατικό τῆς ὑπάρξεώς μας, δηλαδὴ τὴν ψυχή μας. Ναὶ τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ φωτίζει τὰ πάντα, ἀκόμη καὶ τοὺς ἐθνικούς, τοὺς λάτρεις τῶν εἰδώλων.
Λάμπει καὶ στὰ σκότη τῆς ἁμαρτίας, ἀλλὰ οἱ ἄνθρωποι ποὺ ζοῦν σὲ αὐτὰ τὰ σκότη θεληματικὰ δὲν τὸ καταλαβαίνουν. Οἱ ἄπιστοι δὲν ἀντιλαμβάνονται ὅτι τὸ φῶς ποὺ ὑπάρχει μέσα τους εἶναι ἀπὸ τὸν Χριστό, ἀλλὰ τὸ θεωροῦν δικό τους, φυσικὸ φῶς.
Μὲ τὸ φῶς αὐτὸ -τὸ λογικό τους- φθάνουν σὲ κάποιες ἀλήθειες, πραγματοποιοῦν ὡρισμένα ἔργα. Δὲν ἀντιλαμβάνονται ὅμως ὅτι τὸ φῶς κάθε εὐγενοῦς ἐπιστήμης, κάθε εὐγενοῦς τέχνης καὶ κάθε ἄλλου καλοῦ ἔργου εἶναι τοῦ Κυρίου»4.

 Ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας μιλώντας γιὰ τὰ μυστήρια σημειώνει: «Ὁ Σωτήρας ὅμως συνυπάρχει τόσο ἀδιάλειπτα μὲ ὅσους ζοῦν ἐν Αὐτῷ, ποὺ ἐκπληρώνει κάθε τους ἀνάγκη καὶ εἶναι γι᾽ αὐτοὺς τὰ πάντα.
 Δὲν τοὺς ἀφήνει νὰ στραφοῦν σὲ τίποτε ἄλλο οὔτε νὰ ζητήσουν κάτι ἀπὸ ἀλλοῦ. Τίποτε δὲν ὑπάρχει ποὺ νὰ χρειασθοῦν καὶ νὰ μὴ εἶναι ὁ Ἴδιος αὐτό. Καὶ γεννᾶ καὶ αὐξάνει καὶ τρέφει καὶ εἶναι φῶς καὶ πνοή. Τοὺς πλάθει μάτια μὲ τὸν Ἑαυτό Του. Τοὺς φωτίζει ἐπίσης μὲ τὸν ἑαυτό Του καὶ προσφέρει τὸν ἑαυτό Του νὰ Τὸν βλέπουν. Εἶναι τροφεὺς καὶ συγχρόνως τροφὴ»5.

Ὁ Μέγας Βασίλειος μιλώντας γιὰ τοὺς ψαλμοὺς θὰ πῆ: «Ὅπως τὸ αἰσθητὸ φῶς δὲν ἀνατέλλει σὲ ὅλους κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο, ἀλλὰ μόνο σὲ ἐκείνους ποὺ ἔχουν μάτια, κι εἶναι ξυπνητοὶ καὶ μποροῦν χωρὶς κανένα ἐμπόδιο νὰ ἀπολαμβάνουν τὴν παρουσία τοῦ ἡλίου, ἔτσι καὶ ὁ Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης “τὸ ἀληθινὸ φῶς, ὅ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον” δὲν χαρίζει σὲ ὅλους τὴν λαμπρότητά Του, ἀλλὰ σὲ ὅσους ζοῦν ἄξια»6.


 1. Ἰωάν. 9-5
2. Νικοδήμου Ἁγιορείτου Ἑρμηνεία εἰς τὰς ἐπιστολάς τόμ. Β΄σελ. 74
3. Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, ὁμιλίες Ἀναστάσεως Ἡμέρα, Ἐπιμέλεια Πέτρου Μπότση σελ. 154
4. Ἁγ. Ἰωάννου Κρονστάνδης, Ἡ ἐν Χριστῷ ζωή μου, Ἐκδ. Παπαδημητρίου σελ. 217
5. Ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα, Περὶ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς σελ. 20
6. Βασιλειανὸ Ἀποθησαύρισμα, Ἐκδ. Φωτοδότες σελ. 907.


 Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φυλ. 1992, 4 Ὀκτωβρίου 2013