Γιά τήν Ἀλεξάνδρεια. Ἀνώτερες σπουδές. (Μέρος Γ')

Γιά τήν Ἀλεξάνδρεια

   Ὁ πληγωμένος Ἀετός. Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

 Πρίν κλείσουν τά δύο χρόνια στήν Καισάρεια τῆς Παλαιστίνης ὁ νοῦς του ἔτρεξε στήν Ἀλεξάνδρεια, στήν Αἴγυπτο. Ἀπό τούς ἑλληνιστικούς χρόνους καί μετά ἡ μεγαλούπολη αὐτή ἔγινε τό πιό φημισμένο ἐκπαιδευτικό κέντρο τῆς Ἀνατολῆς.
Ἦταν ἐποχές πού συναγωνιζόταν ἐπάξια τήν Ἀθήνα καί τή Ρώμη.  Στήν Ἀλεξάνδρεια συγκεντρώνονταν σπουδαῖοι σοφοί, δάσκαλοι καί τυχοδιῶκτες. Ἐπιστήμονες καί τσαρλατάνοι. Ἐκπρόσωποι ὅλων τῶν φιλοσοφικῶν ρευμάτων καί τῶν ἀναρίθμητων θρησκευμάτων, ἱερεῖς γιά κάθε εἴδους λατεία. Ἐκεῖ ἤκμασε ὁ γνωστικισμός καί προηγουμένως ὁ μεγάλος Ἰουδαῖος φιλόσοφος κι ἑρμηνευτής Φίλων.
Μέ λίγα λόγια στήν Ἀλεξάνδρεια διασταυρώνονταν τά ἀνατολικά κι ἐλληνορωμαϊκά θρησκεύματα καί τά πνευματικά ρεύματα ὅλων τῶν ἀποχρώσεων. Ἦταν ἑπόμενο τό μέγα τοῦτο κέντρο νά ἑλκύσει καί τό πνεῦμα τοῦ Γρηγορίου, πού εἶχε κι ἄλλο λόγο νά ἐπισκεφθεῖ τὴν Ἀλεξάνδρεια. Ἐκεῖ σπούδαζε ὁ ἀγαπημένος του ἀδελφός Καισάριος.  Σπούδαζε κυρίως ἰατρική, ἀλλά καί μαθηματικά, γεωμετρία, ἀστρονομία καί ἄλλα.
Ὁδικά μᾶλλον παρά μέ πλοῖο ἔφτασε  στήν Ἀλεξάνδρεια.  Δέν ἔμεινε πολύ. Τό γιατί δέν τό ξέρουμε. Ἔμεινε ὅσο τοῦ ἀρκοῦσε νά «δρέψει» λίγο τούς λόγους της, τή σοφία της. Ἀρκοῦσαν ὅμως μερικοί μῆνες; Μᾶλλον ὄχι.  Βέβαια, πρέπει καί ν’ ἀπογοητεύτηκε κάπως ἀπό τήν κατάσταση στήν Ἀλεξάνδρεια.
Τήν ἐποχή ἐκείνη εἰδικά βρισκότανε σέ πνευματική κατάπτωση.  Δέν ὑπῆρχαν σοφιστές (φιλόσοφοι) καί ρητοροδιδάσκαλοι πού νά ἐντυπωσιάζουν. Ἡ πόλη δέν εἶχε τήν παλιά της αἴγλη, ὅπως βεβαιώνει ἡ ἱστορία. Κι ἐπιπλέον ὁ Γρηγόριος κατεχόταν ἀπό μεγάλο «ἔρωτα» γιά τήν Ἀθήνα καί τούς δασκάλους της.
Ὁ ἔρωτας αὐτός, ὁ θαυμασμός γιά τήν Ἀθήνα, θά κυριαρχεῖ συνεχῶς στό πνεῦμα τοῦ Γρηγορίου μέχρι νά πεθάνει. Ἔβλεπε κι ἔνιωθε τήν Ἀθήνα σάν παγκόσμια ἀκρόπολη τῶν γραμμάτων, τῆς σοφίας καί τοῦ πνεύματος.  Τή δόξα καί τήν αἴγλη της δέν μποροῦσε τίποτα νά ἐπισκιάσει. 
Γιατί Ἀθήνα δέν ἤτανε μόνο οἱ σημερινοί της δάσκαλοι, ὅπως ὁ Προαιρέσιος καί ὁ Ἱμέριος. Ἤτανε προπάντων οἱ σκιές τῶν μεγάλων ἀρχαίων φιλοσόφων καί ποιητῶν. Ἀθήνα ἦταν καί ὁ Σωκράτης, ὁ Σοφοκλῆς, ὁ Εὐριπίδης... Ὅλοι καί ὅλα τοῦ φαίνονταν ζωντανά στήν πόλη τούτη.  Ζωντανά στή φαντασία του, βέβαια, μά ἰσχυρά νά τόν ἑλκύσουν ἐκεῖ ἀκατανίκητα.
Τό περίεργο εἶναι ὅτι ὁ Γρηγόριος δέ μᾶς λέει τίποτα γιά τήν ἐκκλησιαστική Ἀλεξάνδρεια. Ὁπωσδήποτε γνώρισε κι ἄκουσε τόν μεγάλο ἐπίσκοπο τῆς πόλεως, τόν Ἀθανάσιο. Δέν εἶχε ὅμως τότε τίς προϋποθέσεις νά καταλάβει καί νά ἐκτιμήσει τή θεολογία του καί τή μεγαλωσύνη του.  Θά τό κάνει μ’ ἐκπληκτική ἐπιτυχία 30 χρόνια μετά, ὅταν θά  πεῖ καί θά γράψει τό Λόγο ΚΑ΄, ἀφιερωμένο στόν Ἀθανάσιο.
Ἀκουσε ἄραγε ὁ Γρηγόριος τόν φημισμένο χριστιανό δάσκαλο κι ἐνημερώθηκε καλά γιά τό συγκλονιστικό φαινόμενο τοῦ μοναχισμοῦ στήν Αἴγυπτο; Κι αὐτό ἄγνωστο.
Γενικά στήν Ἀλεξάνδρεια ἔμεινε λίγο καί ἀφήνει νά καταλάβουμε ὅτι ἦταν βιαστικός καί συνεχῶς ἑτοιμαζότανε γιά τήν Ἀθήνα. Ὅ,τι ἐκεῖ γνώρισε, τό γνώρισε κάπως ἐπιφανειακά, ἐπιδερμικά. Ἐπειγόταν γιά τό μεγάλο του ὄνειρο, τήν Ἀθήνα.

  Ὁ πληγωμένος Ἀετός (Γρηγόριος ὁ Θεολόγος)

(ἀφηγηματικὴ Βιογραφία)

 σελ.29-52

Στυλιανοῦ Γ. Παπαδοπούλου Καθηγητή Πανεπιστημίου

Ἔκδοση Δ΄

Ἀποστολική διακονία

Ἀναβάσεις

8  Σεπτεμβρίου 2013

Διαβάστε τά ὑπόλοιπα πατώντας  Ὁ πληγωμένος Ἀετός - Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος