Λόγοι περί των κακών λογισμών. Πατερικαί Διδαχαί

Λόγοι περί των κακών λογισμών

Ὁ ἅγιος Νικόδημος μιλώντας γιὰ τὴν φύλαξη τοῦ νοῦ γράφει: «Ἡ ψυχὴ ἢ ἔξωθεν ἀπὸ τῶν αἰσθητῶν πραγμάτων βλάπτεται καὶ κα- ταβυθίζεται, ἢ ἔσωθεν ἀπὸ τῶν κακῶν λογισμῶν καὶ τῶν παθῶν τῶν ἐν τῇ καρδίᾳ εὑρισκομένων. Διά τοῦτο εἶναι χρεία νὰ προσέ- χη ὁ ἄνθρωπος καὶ νὰ φυλάττη τόσον τὰς αἰσθήσεις του ἀπὸ τῶν ἡδονικῶν καὶ βλαπτόντων ἀντικειμένων, ὅσον καὶ τὴν καρδίαν του ἀπὸ τῶν πονηρῶν λογισμῶν καὶ τῶν παθῶν».¹

Ὁ ὅσιος Θεόδωρος Φωτικῆς στὰ 100 ψυχωφελῆ κεφάλαια σημειώνει: «Ἐκεῖνος ποὺ ἔχει φίδι μέσα στὸ κόρφο του κι ἐκεῖνος ποὺ ἔχει λογισμὸ πονηρὸ μέσα στὴ καρδία του, θὰ πεθάνουν. Ὁ πρῶτος ἀπὸ τὸ φαρμακερὸ δάγκωμα τοῦ φιδιοῦ κι ὁ δεύτερος ἀπὸ θανατηφόρο φαρμάκι ποὺ ἔβαλε στὴν ψυχή του. Γι᾽ αὐτὸ νὰ σκοτώνουμε γρήγορα τὰ γεννήματα τῶν ἐχιδνῶν καὶ νὰ μὴ κυοφοροῦμε πονηροὺς λογισμοὺς μέσα στὴν καρδιά μας, γιὰ νὰ μὴ πονέσουμε πικρά.
Ἡ καθαρὴ ψυχὴ εὔλογα μπορεῖ νὰ ὀνομαστεῖ σκεῦος ἐκλογῆς καὶ κλεισμένος κῆπος καὶ σφραγισμένη πηγὴ καὶ θρόνος τῆς αἰσθήσεως. Ἡ ψυχὴ ποὺ μολύνεται μὲ ἀκάθαρτες σκέψεις εἶναι γεμάτη ἀπὸ βρωμερὴ λάσπη. Ἔχω ἀκούσει ἀπὸ πεπειραμένους καὶ πρακτικοὺς γέροντες ὅτι οἱ πονηροὶ λογισμοὶ γεννιοῦνται στὴν ψυχὴ ἀπὸ τὸν στολισμὸ τῶν ἐνδυμάτων, τὸ χορτασμὸ τῆς κοιλίας καὶ τὶς βλαβερὲς συναναστροφές».²;
Ὁ ὅσιος Παΐσιος Βελιτσκόφσκι, ὅταν δίδασκε τὸν τρόπο ποὺ θὰ πρέπει νὰ ἀκολουθοῦμε, γιὰ νὰ πολεμᾶμε τοὺς δαίμονες ἔγραφε: «Οἱ δαίμονες μᾶς σπρώχνουν στὰ πάθη. Αὐτοὶ μᾶς ἐξαναγκάζουν νὰ πέφτομε στὴν κάθε ἁμαρτία. Καὶ ἔτσι μπλέκομε στὰ δίκτυά τους. Δίκτυα τοῦ διαβόλου ὀνομάζω τὶς κακές μας ἐπιθυμίες καὶ τοὺς ρυπαροὺς λογισμούς, ποὺ μᾶς δένουν μὲ τὰ πάθη καὶ μᾶς κάνουν καὶ πέφτομε στὴν κάθε ἁμαρτία. Θὰ μπορούσαμε νὰ εἰποῦμε ὅτι οἱ κακὲς ἐπιθυμίες καὶ οἱ ρυπαροὶ λογισμοὶ εἶναι γιὰ τοὺς δαίμονες καὶ τὰ πάθη τὰ πορτοπαράθυρα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα μπαίνουν μέσα μας καὶ μᾶς κλέβουν τὸν πνευματικό μας θησαυρό. Ὅταν ἔλθουν στὴν πόρτα τῆς ψυχῆς μας χτυπᾶνε ἐλαφρά, στὰ κρυφὰ σὰν κλέφτες. Καὶ μᾶς ρίχνουν ἕνα λογισμὸ καὶ κοιτάζουν νὰ ἰδοῦν, ἐὰν ὑπάρχει ἤ ὄχι θυρωρός; Θὰ γίνει δεκτὸς ὁ λογισμὸς ἤ ὄχι; Ἂν γίνει, ἀρχίζουν ἀμέσως νὰ καλλιεργοῦν τὸ πάθος, νὰ μᾶς σπρώχνουν σὲ αὐτὸ καὶ νὰ κλέβουν τὸν πνευματικό μας θησαυρό. Ἂν ὅμως εὕρουν θυρωρό, ἂν δηλαδὴ κάποιος ἐλέγχει καὶ διώχνει τοὺς λογισμούς του, τότε δὲν μποροῦν νὰ κάνουν τίποτε».³

Ὁ στάρετς Ἀνατόλιος τῆς Ὄπτινα ἔλεγε γιὰ τοὺς λογισμοὺς: «Ἂν σὲ ἔχουν κατακλύσει οἱ πονηροὶ λογισμοὶ μὴ ἀπελπισθεῖς. Τρέξε ἀμέσως στὸ καθαρὸ νερὸ τῆς μετανοίας καὶ τῆς αὐτομεμψίας καὶ ὁ εὔσπλαχνος Κύριος θὰ σὲ συγχωρέσει». Ὁ δὲ Μακάριος προσέθετε: «Μὴ σὲ πιάνει ἀπελπισία ὅταν μαίνεται ὁ πόλεμος τῶν λογισμῶν, πού σοῦ προκαλεῖ ὁ ἀόρατος ἐχθρός τῆς ψυχῆς μας. Ἀκόμα καὶ χίλια τραύματα ἂν δεχτεῖς σὲ μία μέρα μὴ ἀποκάμεις, μὴ σταματᾶς τὸν πόλεμο, μόνο φρόντισε νὰ ἀπαρνηθεῖς τὸ θέλημα καὶ τὴν γνώμη σου. Ὁ Θεὸς εἶναι ἀγαθὸς καὶ εὔσπλαχνος, δὲν ἐπιτρέπει νὰ δοκιμαστεῖς πάνω ἀπὸ τὶς δυνάμεις σου, ἀλλὰ ὅσο χρειάζεται, γιὰ νὰ ὠφεληθεῖς. Ἐσὺ κᾶνε τὸ καθῆκον σου, δηλαδὴ λογάριαζε τὸν ἑαυτό σου χειρότερο ἀπὸ ὅλους».⁴

Ὁ ὅσιος Νεῖλος τοῦ Σόρσκυ σὲ λόγο του στὰ Ἅπαντα σχετικὰ μὲ τοὺς λογισμοὺς γράφει «Ἐναντίον πάντων τῶν κακῶν λογισμῶν πρέπει νὰ ἐπικαλούμεθα τὸν Θεὸν εἰς βοήθειαν, ἐπειδὴ δὲν ἔχομεν πάντοτε τὴν δύναμιν νὰ ἐναντιωθῶμεν εἰς τοὺς πονηροὺς λογισμούς. Μάλιστα μία προσευχὴ λέει: “Τὸν διεσκορπισμένον μου νοῦν συνάγαγε, Κύριε, καὶ τὴν χερσωθεῖσαν μου καρδίαν καθάρισον, ὡς τῷ Πέτρῳ δὸς μοι μετάνοιαν, ὡς τῷ τελώνῃ στεναγμόν, ὡς τῇ πόρνῃ δάκρυα, ἵνα κραυγάζω σοι, βοήθει μοι, ἐκ τῶν ρυπαρῶν λογισμῶν ρῦσαι με, ὅτι ὡς κύματα θαλάσσης ἐπανέστησαν ἐπ᾽ ἐμὲ αἱ ἀνομίαι μου, ὡς σκάφος ἐν πελάγει χειμάζομαι ὑπὸ τῶν λογισμῶν μου, ἀλλ᾽ εἰς εὔδιον λιμένα ὁδήγησόν με, Κύριε, διὰ τῆς μετανοίας καὶ σῶσον με. Σφοδρῶς γὰρ θλίβομαι διὰ τὴν ἀσθένειαν τοῦ νοός μου, ὡς μὴ θέλων πάσχω τὴν ἀκούσιον πρὸς τὴν ἀλήθειαν ἀλλοίωσιν. Διό κράζω σοι, Θεαρχικὴ Τριὰς ἁγία, βοήθειμοι, ἐν τῇ στάσει τῶν ἀγαθῶν κατάταξόν μοι”».⁵

 ________________________________________________________________________

1. Ἁγίου Νικοδήμου Συμβουλευτικὸ Ἐγχειρίδιο σελ. 161
2. Φιλοκαλία τόμ. Β΄ σελ. 17
3. Ἁγίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκι, Τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ σελ. 144
4. Ρωσικὴ μικρὴ Κλίμακα σελ. 38 40
5. Ὁσίου Νείλου Σόρσκυ, Ἅπαντα τὰ Ἀσκητικὰ, σελ. 195

  Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φύλ. 1972, 19 Απριλίου 2013