Χρόνος. Σημασία, Παράχρηση, Καλή χρήση του. Πρωτοπρ. Άγγελος Αγγελακόπουλος

Χρόνος. Σημασία, Παράχρηση, και Καλή χρήση του

Πρωτοπρεσβ. π. Άγγελος Αγγελακόπουλος εφημέριος Ιερού Παρεκκλησίου Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Χατζηκυριακείου Ιδρύματος Πειραιώς

Εν Πειραιεί 2-2-2013

Ο Όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης[1] αναφερόμενος στη σημασία του χρόνου, του καιρού και πώς μπορούμε να τον εκμεταλλευτούμε όσο το δυνατόν καλύτερα για την σωτηρία μας, επισημαίνει ότι δέν υπάρχει άλλο πράγμα ακριβότερο από τόν καιρό (τόν χρόνο)˙ καί πάλι δέν υπάρχει άλλο πράγμα σημαντικότερο από τόν καιρό.

Δέν υπάρχει άλλο πράγμα ακριβότερο, πρώτον διότι όσα πράγματα κι αν χάσει κάποιος, είτε χρυσό καί άργυρο, είτε τιμές καί δόξες, είτε ηδονές του σώματος, πάλι είναι δυνατόν νά τά αποκτήσει καί δεύτερη φορά. Αλλά τόν καιρό, όταν μία φορά τόν χάσει κανένας, δέν είναι δυνατόν γιά δεύτερη φορά νά τόν βάλει στά χέρια του ποτέ, καθώς είπε ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ˙ «ο αυτός αγών καλεί πάντας πρός τούτον αποδύεσθαι προθύμως... καί μή μέλειν, μηδέ προΐεσθαι τόν καιρόν, ου πάλιν τυχείν αμήχανον»[2]. 

Ομοίως καί ο θείος Χρυσόστομος˙ «παντός μάλλον αφειδείν χρή ή χρόνου˙ χρυσίον αν αναλώσης δυνήση πάλιν ανακτήσασθαι˙ χρόνον δέ αν απολέσης, δυσκόλως αυτόν αναλήψη»[3]. Καί τό αίτιο είναι, διότι όλα μέν τά άλλα έχουν τό είναι καί τήν ύπαρξή τους σέ κάποια στάση και διαμονή, ο δέ χρόνος έχει τό είναι του, τήν ύπαρξή του σέ μιά ακατάπαυστη κίνηση καί ροή, μαζί καί απορροή, ώστε εκεί πού μόλις φθάνει νά έλθει στό είναι, στήν ύπαρξη, εκεί ευθύς φθείρεται καί πηγαίνει στό μή ον, στήν ανυπαρξία.

Δεύτερον, δέν υπάρχει άλλο πράγμα ακριβότερο από τόν καιρό, διότι μέ τόν καιρό μπορεί κανείς νά εξαγοράσει όλο τόν ουρανό καί τήν εν ουρανώ Βασιλεία, μπορεί νά απολαύσει τήν Χάριν του Θεού, νά γίνει υιός του Θεού κατά Χάριν καί νά ενωθεί κατά Χάριν μέ τόν Θεό καί εν συντομία μπορεί νά γίνει ο θνητός άνθρωπος κατά Χάριν καί θέσιν θεός.

Δέν υπάρχει σήμερα άλλο πράγμα σημαντικότερο από τόν καιρό, διότι οι σημερινοί χριστιανοί λυπούνται γιά όλα τ’άλλα καί μέ μεγάλη δυσκολία τ’αφήνουν από τά χέρια τους. Μά, τόν καιρό, πού είναι τόσο ακριβός καί πολύτιμος, τόν έχουν τόσο ασήμαντο, ώστε τόν ξοδεύουν αλύπητα σέ κενά καί μάταια πράγματα, όπως τά χαρτιά, τά ιπποδρόμια, τά καζίνο, τά τυχερά παιχνίδια (προπό, λόττο, τζόκερ, κίνο), τήν τηλεόραση κ.ά. παράμοια παιχνίδια, ώστε παρομοιάζουν καί αυτοί μέ εκείνον τόν ανόητο Γερμανό, ο οποίος, όπως γράφει η ιστορία, βρίσκοντας τόν πολύτιμο λίθο «Αδάμαντα», πού είχε ο Κάρολος Δούκας της Βουργουντίας, ο οποίος, εξαιτίας του υπερβολικού μεγέθους του, ήταν ένας μεγάλος καί περιληπτικός θησαυρός, πού ξεπερνούσε κάθε τιμή, δέν γνώρισε τί αξίζει, αλλά, καταφρονώντας τον σάν ένα απλό λίθο, τόν πούλησε γιά ένα ασκί κρασί. 

Περισσότερο οι σημερινοί χριστιανοί, πού δέν γνωρίζουν πόσο πολύτιμος είναι ο καιρός, πού τούς χάρισε ο Θεός, είναι παρόμοιοι μέ τόν άλογο εκείνο πετεινό, πού γράφει ο Αίσωπος, ο οποίος, σκαλίζοντας σέ μιά κοπριά καί βρίσκοντας ένα πολύτιμο διαμάντι, είπε ότι ήταν καλύτερο νά έβρισκε ένα σπειρί κριθάρι, παρά ένα τέτοιο πολύτιμο λιθάρι, αλλάζοντας δηλ. ένα πολύτιμο πράγμα μέ ένα ευτελές καί ένα ακριβό μέ ένα φθηνό.

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί ακούν από τόν προφήτη Ησαΐα ότι ο Κύριος «ταχύ έρχεται καί ου χρονιεί»[4]˙ καί από τόν προφήτη Αββακούμ ότι «ερχόμενος ήξει καί ου μή χρονίσει»[5]˙ καί παρ’όλ’αυτά αυτοί, νομίζοντας τό ακριβώς αντίθετο, ότι ο Κύριος αργοπορεί νά έλθει, ξοδεύουν τόν καιρό της ζωής τους στό νά βλέπουν πώς παίζουν οι άλλοι τά παιχνίδια. 

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί ακούν τόν σοφό Σειράχ, πού παραγγέλλει καί λέει˙ «ενθυμήσου, άνθρωπε, ότι ο θάνατος δέν αργεί νά έλθει»˙ «μνήσθητι ότι ο θάνατος ου χρονιεί» ˙ «ενθυμήσου ότι η οργή του Θεού είναι κοντά, γιά νά σέ καταφθάσει»˙ «μνήσθητι ότι οργή ου χρονιεί»[6], καί παρ’όλ’αυτά αυτοί κλείνουν τά αυτιά τους σάν τήν ασπίδα (είδος φιδιού) καί δέν ακούν τίς παραγγελίες αυτές, πού τούς κάνει τό Πνεύμα τό Άγιον, αλλά νομίζουν πώς ο θάνατος είναι πολύ μακρυά απ’αυτούς καί πώς η οργή του Θεού αργοπορεί νά έλθει επάνω τους καί έτσι καταναλώνουν χωρίς καμμιά λεπτομερή εξέταση τόν χρυσό καιρό, πού τούς χάρισε ο Θεός, γιά νά μετανοήσουν καί νά λυτρωθούν από τήν θεία οργή, στά ψυχοβλαβή παιχνίδια, πού είπαμε.

Τόν καιρό αυτόν της ζωής μάς τόν χάρισε ο Θεός, αγαπητοί, α) γιά νά θυμόμασθε τίς αμαρτίες, πού κάναμε καί Τόν λυπήσαμε, νά μετανοούμε γι’αυτές καί νά ζητάμε συγχώρηση˙ 
β) γιά νά στοχαζόμασθε τήν φοβερά ώρα του θανάτου καί τόν βίαιο αποχωρισμό, πού θά λάβουν οι ψυχές από τά σώματά μας, νά κλαίμε καί νά οδυρώμασθε, παρακαλώντας τόν Θεό νά μάς λυτρώσει από τά χέρια των δαιμόνων εκείνη τήν φρικτή ώρα˙ 
γ) γιά νά θυμόμασθε τήν φοβερά κρίση του Θεού καί τήν απολογία, πού έχουμε νά δώσουμε σ’αυτή γιά όλους τούς λογισμούς, όλα τά λόγια καί όλα τά έργα μας˙ δ) γιά νά θυμόμασθε τήν μέλλουσα κόλαση, πού θά λάβουν οι αμετανόητοι αμαρτωλοί στό πύρ τό αιώνιο, από τό οποίο δέν θά λυτρωθούν ποτέ καί ε) γιά νά θυμόμασθε τήν μέλλουσα μακαριότητα καί Βασιλεία, πού θά απολαύσουν οι μετανοημένοι δίκαιοι στούς Ουρανούς εις αιώνα αιώνος.

Αυτά ας στοχαζόμασθε, αυτά ας θυμόμασθε, αυτά ας μελετούμε, πού είναι ωφέλιμα γιά τήν ψυχή μας, γιά νά περάσει ο καιρός καί η ώρα.

Όταν θέλεις νά περάσει ο καιρός καί η ώρα, πάρε στά χέρια σου κανένα ψυχωφελές βιβλίο καί διάβασε, αν ξέρεις γράμματα˙ αν δέν ξέρεις, παρακάλεσε κάποιον αδελφό, πού ξέρει, νά διαβάζει εκείνος κι εσύ ν’ακούς. Θέλεις νά περάσει ο καιρός καί η ώρα; Εργάσου κάποια εντολή του Χριστού, πήγαινε νά δεις κανένα άρρωστο, γιά νά τόν παρηγορήσεις μέ τόν λόγο, αν μπορείς νά τόν βοηθήσεις καί μέ τό έργο. 

Πήγαινε μέσα στήν αγία Εκκλησία κι εκεί δές μέ περιέργεια τίς άγιες Εικόνες καί προσκύνησέ τες μέ ευλάβεια˙ ρίξε μιά ματιά ευλαβείας στό άγιο Βήμα καί στοχάσου πώς εκεί μέσα θυσιάζεται ο Υιός του Θεού κάθε μέρα μυστηριωδώς, γιά νά σέ θρέψει καί νά σέ αγιάσει μέ τήν θεία Κοινωνία. Συλλογίσου πώς ο επίγειος Ναός είναι τύπος του Ουρανού, στόν οποίο βρίσκονται αοράτως οι τάξεις των ουρανίων αγγέλων καί των αγίων. 

Εκεί ευρισκόμενος, προσευχήσου στόν Θεό γιά νά σέ ελεήσει˙ φώναζε εκ βάθους καρδίας καί λέγε τό «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με»˙ κάνε καί κάμποσες μετάνοιες στρωτές ή προσκυνητές, όσες μπορέσεις. Θέλεις νά περάσει ο καιρός καί η ώρα; Δές τά ποιήματα του Θεού, τόν ουρανό, τόν ήλιο, τήν σελήνη, τά άστρα, τήν γη, τά δένδρα, τά ζώα, τήν θάλασσα, τά ψάρια καί όλα τά άλλα πόσο όμορφα είναι, πόσο καλά, πόσο δυνατά! καί δόξασε καί ευχαρίστησε τόν ποιητή Θεό, πού τά δημιούργησε, εξαιτίας της αγαθότητάς Του καί της δικής σου αγάπης.

Αυτά είναι τά άγια παιχνίδια, στά οποία πρέπει νά καταγίνεσαι, αγαπητέ μου, γιά νά περάσει ο καιρός. Αυτά είναι τά επαινετά καί ιερά θέατρα, τά αρμόδια καί οικεία στούς χριστιανούς, τά οποία πρέπει νά βλέπεις, γιά νά περάσει η ώρα καί όχι τά σατανικά, μιαρά καί ακάθαρτα παιχνίδια.

---

[1] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ,  Χρηστοήθεια των Χριστιανών, εκδ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσσαλονίκη 1999, σσ. 101, 102, 110.

[2] Λόγος εις τόν εξισωτήν.

[3] Ομιλία νη΄ εις τόν Ιωάννην.

[4] Ησ. 14, 1.

[5] Αβ. 2, 8.

[6] Σειρ. 14, 12 καί 7, 17.