Διδασκαλία ηθική για τους άρχοντες των χριστιανών. Άγιος Μάξιμος ο Γραικός

 Διδασκαλία ηθική για τους άρχοντες των χριστιανών

Λόγος Η΄

Άγιος Μάξιμος ο Γραικός 

Η ανδρεία του σώματος έχει την ιδιότητα να καταβάλλει τα σώματα των εχθρών, να συντρίβει τα γερά τείχη των πόλεων και να μάχεται τον ορατό εχθρό, ενώ η ανδρεία της ψυχής του θεοσεβούς βασιλέως πρέπει να συνίσταται στο να νικάει τα σαρκικά πάθη με τον φόβο του Θεού και με τον θείo ζήλο.
 Αυτό μαρτυρεί ο λόγος του Θεού πού λέγει: «Τώ φόβω δε Κυρίου εκκλίνει πάς από κακού»[1]. Και τι μεγαλύτερο κακό μπορεί να υπάρχει από τα σαρκικά πάθη, πού εναντιώνονται της ψυχής για να την παραμορφώσουν ενώπιον του Θεού και Δημιουργού της; Προσ­πάθησε λοιπόν, ευσεβέστατε άρχοντα, να την κρατήσεις αγνή για τον αθάνατο Βασιλέα και Νυμφίο της, για να αξιωθεί και αυτή μαζί με τις φρόνιμες παρθένες, κρατώντας το αναμμένο λυχνάρι, να εισέλθει στην ουράνια παστάδα του Νυμφίου της[2].
Ευσεβέστατε άρχοντα, να θεωρείς αληθινό βασιλέα και αυτοκράτορα αυτόν πού όχι μόνο εξασφαλίζει την ευημερία των υπηκόων του με την δικαιοσύνη και τους καλούς νόμους, αλλά αυτόν πού υπερνικά πάντοτε τα άλογα πάθη της ψυχής του, την οργή και τον θυμό και τις άνομες σαρκικές επιθυμίες. Γιατί όποιον τον νικούν τα άλογα πάθη, δεν αποτελεί την έμψυχη εικόνα του ουρανίου Κυρίου, αλλά μόνο το ανθρωποειδές ομοίωμα της άλογης φύσεως.
Ο αληθής θεϊκός νους όχι μόνο στολίζει εσωτερικά τον άνθρωπο με σοφία, πραότητα και κάθε αλήθεια, αλλά τακτοποιεί τα εξωτερικά μέλη του σώματός του, όπως τα μάτια, τα αυτιά, την γλώσσα και τα χέρια.
Αυτός ο νους δεν μπορεί να του επιτρέψει να απολαμβάνει με τα μάτια του ακόλαστα την ομορφιά του άλλου η να ακούει τα άσεμνα τραγούδια και τα αισχρά αστεία των γελωτοποιών και των ιεροσύλων η να ακούει τις συκοφαντίες φθονερών ανθρώπων η ο ίδιος να αδικεί με την γλώσσα του, να κακολογεί και να αισχρολογεί και να προσβάλλει τους αδίκους η να αρπάζει ξένες περιουσίες.
Και με ποιόν τρόπο μπορούμε να αποκτήσουμε αυτήν την Χάρη του Σωτήρος, μας το διδάσκει ο θεόπνευστος προφητάναξ Δαυίδ, ψάλλοντας υπό μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων: «Εν τίνι κατορθώσει νεώτερος την οδόν αυτού»; Αυτή είναι η ερώτηση, στην οποία το Άγιο Πνεύμα απαντάει: «Εν τώ φυλάξασθαι τους λόγους σου»[3], δηλαδή με το να εκτελεί τις εντολές του Βασιλεύοντος στους ουρανούς. Γι’ αυτό και αλλού προσεύχεται λέγοντας: «Χρηστότητα και παιδείαν και γνώσιν δίδαξόν με, ότι ταίς εντολαίς σου επίστευσα»[4]. Εάν τηρούμε ολόψυχα αυτές τις εντολές, θα λάβουμε αναμφίβολα κάθε χάρη και πνευματική ευλογία.
«Δικαιοσύνη υψοί έθνος», λέγει ο σοφός Σολομών[5]. Και ο πατέρας του είπε: «Δίκαιος εί, Κύριε, και ευθείαι αι κρίσεις σου. Ενετείλω δικαιοσύνην τα μαρτύριά σου και αλήθειαν σφόδρα»[6]. Και αλλού λέγει: «Οφθαλμοί Κυρίου επί δικαίους, και ώτα αυτού εις δέησιν αυτών. Πρόσωπον δε Κυρίου επί ποιούντας κακά του εξολοθρεύσαι εκ γής το μνημόσυνον αυτών»[7]. Αυτός πού βασιλεύει ευσεβώς στην γή έχει ανάγκη κυρίως από την δικαιοσύνη. Τότε τον βοηθάει και τον συντρέχει αόρατα στην διακυβέρνηση του επιγείου βασιλείου του ο ίδιος ο Βασιλέας της δικαιοσύνης, ο Ιησούς Χριστός, ο οποίος είναι Θεός των πάντων.
Ευσεβέστατε άρχοντα, επιδίωκε να αποκτήσεις αυτήν την αρετή, για να μπορέσεις και εσύ να πείς με θάρρος: «Εγώ δε εν δικαιοσύνη οφθήσομαι τώ προσώπω σου, χορτασθήσομαι εν τώ οφθήναί μοι την δόξαν σου»[8]. Τότε, προσευχόμενος στον Κύριο των πάντων να σε βοηθήσει και να σε σώσει από τις θλιβερές περιστάσεις, θα μπορέσεις να πείς χωρίς αιδώ: «Εποίησα κρίμα και δικαιοσύνην· μή παραδώς με τοίς αδικούσί με»[9].
«Εμνήσθην του Θεού και ευφράνθην· ηδολέσχησα, και ωλιγοψύχησε το πνεύμα μου»[10], λέγει αυτός ο δίκαιος προφητάναξ. Αληθινά είναι άξια θαυμασμού και κάθε επαίνου η αρετή αυτού του εναρέτου και θεοσεβούς, πού μολονότι ήταν περιβεβλημένος από αναρίθμητα και πολύτιμα αγαθά αυτού του αιώνα, δεν χάρηκε τίποτα από αυτά, κατά την δική του διαβεβαίωση, παρά μόνο την μνήμη του Θεού. Και αυτό είναι δίκαιο.
Επειδή η μνήμη των αγαθών της ζωής και η ολόψυχη προσκόλληση σε αυτά μας στερεί την απόλαυση των αιωνίων αγαθών και μας απομακρύνει από αυτά. Αντιθέτως η παντοτινή μνήμη του Δημιουργού πού μεριμνά για τα πάντα, του παναγάθου Θεού και Κυρίου, πού συνίσταται στην εκτέλεση των σωτηρίων εντολών Του, μας κάνει αναμφίβολα κληρονόμους της αιωνίας ζωής και της ατελεύτητης βασιλείας.
Ας εξετάζουμε σοφά, για να κατανοούμε σωστά την δύναμη των λόγων της Αγίας Γραφής: «Ποιμένες πολλοί διέφθειραν τον αμπελώνά μου, εμόλυναν την μερίδα μου»[11]. Αυτό το θείο ρητό χρειάζεται μεγάλη προσοχή και πρακτική εφαρμογή από τους βασιλείς και ιερείς, πού επιθυμούν να βασιλεύουν θεάρεστα στην γή.
Αν οι άνθρωποι πού τους εμπιστεύτηκαν και ονομάζονται χριστιανοί αποτελούν τον αμπελώνα και την κληρονομία του Κυρίου, ενώ ποιμένες αυτής της ιερής κληρονομιάς του Υψίστου Κυρίου είναι οι βασιλείς και ιερείς και άλλοι αξιωματούχοι, τότε ας προσ­έχουν αυτοί πολύ, πώς τους εξουσιάζουν και τους κυβερνούν –κατά τον νόμο και τις εντολές πού δόθηκαν από τον Ύψιστο Κύριο. Όσοι «αγρυπνούσιν υπέρ των ψυχών» έχουν να δώσουν αναφορά γι’ αυτούς στον Ύψιστο, όπως λέγει ο θείος Απόστολος[12].
«Ου γάρ εστιν η βασιλεία του Θεού βρώσις και πόσις, αλλά δικαιοσύνη και ειρήνη και χαρά εν Πνεύματι Αγίω· ο γάρ εν τούτοις δουλεύων τώ Χριστώ ευάρεστος τώ Θεώ και δόκιμος τοίς ανθρώποις»[13]. Ποιά αντίρρηση μπορούμε να φέρουμε σε αυτά εμείς οι ταπεινοί, πού βασίζουμε όλη την ελπίδα της σωτηρίας μας στο ότι δεν τρώμε κρέας, ψάρι και βούτυρο στην διάρκεια των αγίων νηστειών;
 Αλλά, από την άλλη, δεν παύουμε να αδικούμε τους πτωχούς, να τους στερούμε την περιουσία τους, να τους τραβάμε στα δικαστήρια, να πράττουμε εχθρικά εναντίον τους και να τους εξαγριώνουμε με διαφόρους τρόπους. Η αυτοσυγκράτηση από τα παχυντικά φαγητά και η προσευχή, πού χρειάζεται για τον φωτισμό των πνευματικών δυνάμεων, είναι πολύ καλή και ωφέλιμη για την νέκρωση των σαρκικών επιθυμιών.
Θα πρέπει να προσθέσουμε σε αυτά και την εγκράτεια των παθών της ψυχής, ώστε να μή μας αφορά το ρητό, «φυλασσόμενοι μάταια και ψευδή έλεον αυτών εγκατέλιπον»[14]. Επίσης «βρώμα δε ημάς ου παρίστησι τώ Θεώ», λέγει ο Απόστολος[15].
Μή θεωρείς άριστο σύμβουλο αυτόν πού σε ωθεί σε άδικες μάχες και πολέμους, αλλά αυτόν πού σε συμβουλεύει να αγαπάς πάν­τοτε την ειρήνη και την ησυχία με όλους τους γειτονικούς λαούς, οι οποίοι περιβάλλουν το θεοφιλές κράτος σου. Επειδή ο πρώτος προκαλεί στο κράτος σου την οργή και την αγανάκτηση του Θεού, σύμφωνα με το ρητό, «διασκόρπισον έθνη τα τους πολέμους θέλοντα»[16].
Και αλλού λέγει: «Ανδρα αιμάτων και δόλιον βδελύσσεται Κύριος»[17], ενώ ο δεύτερος σε κάνει, μαζί με τον πραότατο βασιλέα Δαυίδ, εξυπνότατο εκτελεστή της θείας εντολής, πού λέγει, «ει δυνατόν, το εξ υμών μετά πάντων ανθρώπων ειρηνεύοντες»[18] και αλλού λέγει, «μετά των μισούντων την ειρήνην ήμην ειρηνικός»[19].
Η ιερωσύνη και η βασιλεία είναι τα δύο μέγιστα αγαθά, πού δόθηκαν στο ανθρώπινο γένος από την Υψίστη Θεία πρόνοια[20]. Η πρώτη, υψώνοντας πάντοτε τα όσια χέρια της με θερμή προσ­ευχή, ικετεύει τον Κύριο των όλων για τις αμαρτίες μας, φέρνει το έλεός Του και Τον συμφιλιώνει μαζί μας. Και ο βασιλέας ομοίως οδηγεί πάντοτε το κράτος του στο καλύτερο με τους σοφούς συλλογισμούς του, με τις άλλοτε αυστηρές και άλλοτε πατρικές εντολές του και με την φροντίδα των υπηκόων του.
Επομένως τα δύο αυτά χαρίσματα αποτελούν μεγάλο αγαθό, και όταν συμφωνούν μεταξύ τους και προσπαθούν να είναι ευπειθή στον ίδιο τον Ύψιστο, εξουσιάζουν τους υπηκόους με την τήρηση των εντολών και της νομοθεσίας του Σωτήρος. «Μωυσής και Ααρών», λέγει ο θείος ψαλμωδός, «εν τοίς ιερεύσιν αυτού, και Σαμουήλ εν τοίς επικαλουμένοις το όνομα αυτού· επεκαλούντο τον Κύριον, και αυτός εισήκουσεν αυτών». Για ποιόν λόγο; «Εφύλασσον τα μαρτύρια αυτού και τα προσ­τάγματα αυτού, α έδωκεν αυτοίς»[21].
Ευσεβέστατε άρχοντα, μην προτιμάς κανένα από το επίγειο κάλλος περισσότερο από την αγάπη προς τον Θεό, Βασιλέα και Δημιουργό του κράτους σου, για να σε δοξάσει και Αυτός εσένα και σε αυτόν τον αιώνα και στον μέλλοντα. Μόνο το κάλλος της ψυχής είναι αληθινή ομορφιά, εφόσον είναι στολισμένη με αρετές, δηλαδή με την δικαιοσύνη, την σωφροσύνη, τον συνετό νού, την ανδρεία, την πραότητα, την ευσπλαγχνία, την αγαθότητα και την φιλανθρωπία, τις ιδιότητες για τις οποίες και ο Πρωτότοκος Υιός του Θεού υμνείται με τα εξής λόγια: «Ωραίος κάλλει παρά τους υιούς των ανθρώπων».
Σε τι ακριβώς συνίσταται το κάλλος Του φαίνεται από τα παρακάτω λόγια του ψαλμωδού: «εξεχύθη χάρις εν χείλεσι»[22]. Ποιά άλλη χάρη μπορεί να εννοεί, αν όχι αυτήν πού υμνείται σε άλλο χωρίο της Αγίας Γραφής, όπου για την Υποστατική Σοφία του Θεού λέγεται το εξής: «Εκ του στόματος αυτής εκπορεύεται δικαιοσύνη, νόμον δε και έλεον επί γλώσσης φορεί»[23].
 Γι’ αυτόν τον λόγο και ο ψαλμωδός Δαυίδ λέγει παρακάτω: «Και έντεινον και κατευοδού και βασίλευε ένεκεν αληθείας και πραότητος και δικαιοσύνης»[24]. Να το νοητό κάλλος της ψυχής! Να η ασύγκριτη αγαθότητα του Πρωτοτόκου Υιού του Θεού, λόγω της οποίας Αυτός υμνείται με τα λόγια, «ωραίος κάλλει παρά τους υιούς των ανθρώπων».
Το σωματικό κάλλος δεν είναι μόνο εφήμερο και ψεύτικο, αλλά επιτίθεται σφόδρα και στο νοητό κάλλος της ψυχής και το βλάπτει, επειδή η επιθυμία αυτού του κάλλους σκοτεινιάζει την αγαθότητα της ψυχής και την κάνει απαίσια ενώπιον του Δημιουργού της.
Προσπάθησε λοιπόν, ευσεβέστατε άρχοντα, να αποκτήσεις την αγαθότητα της ψυχής, η οποία την συνοδεύει και μετά την έξοδό της και βρίσκεται πάν­τοτε μαζί της κάνοντας υιούς του Θεού όσους την αξιώθηκαν.
Δεν υπάρχει στο στερέωμα του ουρανού κανένα αστέρι πιο λαμπρό από τον ήλιο, επειδή αυτός με τις ακτίνες του φωτίζει όλη την οικουμένη.
 Έτσι και η όμορφη ψυχή του ευσεβεστάτου βασιλέως, η οποία είναι στολισμένη με την δικαιοσύνη, την πραότητα, την ευσπλαγχνία και αγκαλιάζει με αυτές το καθετί πού της υποτάσσεται και την περιβάλλει, παροτρύνει με την υποδειγματική ζωή της στα αγαθά έργα, όπως ο ήλιος ζεσταίνοντας με την θερμότητά του την γή βοηθεί στην ανθοφορία όλων των κήπων πού υπάρχουν επάνω της.
Αλλά νά, εμφανίστηκε ένα μικρό σύννεφο, βρέθηκε μπροστά σε αυτόν τον λαμπρότατο ήλιο και στέρησε όλη την οικουμένη από το φως του. Κατά τον ίδιο τρόπο και η ψυχή του ευσεβούς βασιλέως, αν σκεπαστεί με το σύννεφο των αλόγων παθών, την οργή και τον αναίτιο θυμό, την οινοποσία και τον απαίσιο πόθο, τότε και η ίδια, αλλοίμονο! αλλάζει τρομερά προς το χειρότερο και το καθετί καταστρέφεται από διάφορες προσβολές.
Τότε η τρομερή θύελλα της επαναστάσεως και των φοβερών εξεγέρσεων κυριεύει τα πάντα και έτσι όλα κλονίζονται. Γι’ αυτό ο βασιλέας έχει πάντοτε ανάγκη από μεγάλη νηφαλιότητα του νού, για να μπορεί να κυβερνά θεοπρεπώς το βασίλειό του. Ας μην αφήσουμε την ψυχή μας να κοιμηθεί, αλλά ας είμαστε νηφάλιοι και ας αγρυπνούμε με τον νου μας.
Ο νους του ανθρώπου, μολονότι λέγεται ότι δημιουργήθηκε κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Θεού, δεν διαφέρει σε τίποτα από το κερί και το χαρτί.
Όπως σε αυτά μπορεί να γράψει καν­είς οποιονδήποτε λόγο επιθυμεί, έτσι και ο νους του ανθρώπου αποτυπώνει τις όποιες συνήθειες –κακές η καλές– και τα οποία ήθη, προς τα οποία είναι στραμμένος ως το τέλος. Αν κάποιος θέλει ειλικρινά να τον στολίζει με θεάρεστες συνήθειες και ήθη, ας ακούσει προσεκτικά τον εκατοστό θείο ψαλμό και ας τον επαναλαμβάνει συχνά· ας εκτελεί έμπρακτα ο,τι έγραψε σε αυτόν το Άγιον Πνεύμα, και τότε θα φθάσει πλήρως στην αρετή.
Όπως δεν ταιριάζει στην ανθρώπινη φύση να πετάει στον αέρα, έτσι δεν είναι χρήσιμο και καθόλου ευπρεπές για τον θεόσοφο βασιλέα να επιθυμεί τα κτήματα και τα κέρδη των άλλων, επειδή αυτή η επιθυμία ωθεί τον πιο φοβερό και δίκαιο Κριτή στην εκδίκηση των αδικημένων.
Αληθινό είναι το θείο ρητό πού λέγει: «Έγνων ότι ποιήσει Κύριος την κρίσιν των πτωχών και την δίκην των πενήτων»[25]. Και αλλού λέγει: «Από της ταλαιπωρίας των πτωχών και από του στεναγμού των πενήτων, νύν αναστήσομαι, λέγει Κύριος»[26]. Επομένως, ο κάθε ευσεβής ας απορρίψει από τον εαυτό του αυτήν την θεομίσητη επιθυμία, επειδή «φοβερόν το εμπεσείν εις χείρας Θεού ζώντος»[27]. Και πάλι λέγει: «Ούτε πλεον­έκταιΙ ουχ άρπαγες βασιλείαν Θεού ου κληρονομήσουσι»[28].
Ο θείος ψαλμωδός, εξομολογούμενος στον καθοδηγητή των ανθρωπίνων καρδιών, είπε: «Ουκ εκολλήθη μοι καρδία σκαμβή»[29]. Δεν είναι περίπλοκο αυτό το θείο ρητό, περιέχει όμως μεγάλο, πολύ ψυχωφελές και χρήσιμο νόημα για όσους το ακούν.
Επειδή ο ευσεβής βασιλέας πρέπει να καταβάλει μεγάλη προσπάθεια όχι μόνο για να τηρήσει μέχρι τέλους την συνείδησή του στην ορθότητα και την αγνότητα των θεοσεβών σκέψεων, αλλά και να απομακρύνει αμέσως όσους του προτείνουν και τον συμβουλεύουν κάτι κολασμένο, και να μην τους αφήνει να κατευθύνουν τα λόγια τους στον ελεύθερο νου του βασιλέως. «Φθείρουσιν ήθη χρηστά ομιλίαι κακαί», λέγει ο θείος Απόστολος[30]. Όπως η συναναστροφή και η συνομιλία με καλούς και εναρέτους άνδρες φωτίζει πολύ και βελτιώνει τον νου μας, έτσι και η συναναστροφή και η συνομιλία με κακούς ανθρώπους συνήθως τον σκοτεινιάζει και τον διαφθείρει εντελώς.
Πριν από κάθε καρπό εμφανίζεται το άνθος, και για το άνθος η γή χρειάζεται ένα καλό πότισμα. Σε κάθε καλή πράξη του βασιλέως προηγείται η καλή διάθεση του πνεύματός του, πού είναι ελεύθερο και βρίσκεται πιο ψηλά από κάθε υποταγή. Είναι ίδιον του βασιλέως, πού είναι αληθώς ευσεβής, να ευχαριστεί πολύ και να επιβραβεύει τους αξιωματούχους πού βρίσκονται στην εξουσία και τους άλλους υπηρέτες του.
Επειδή κατά κάποιον τρόπο οι άρχον­τες στην γή μοιάζουν με τον εν υψίστοις Βασιλέα, ο οποίος «τόν ήλιον αυτού ανατέλλει επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους»[31], για να τους οδηγήσει όλους με την φιλάνθρωπη εύνοιά του στην αληθινή γνώση του Θεού.
«Ράβδον δυνάμεως εξαποστελεί σοι Κύριος εκ Σιών, και κατακυρίευε εν μέσω των εχθρών σου»[32], λέγει ο θείος προφητάναξ Δαυίδ κατά σάρκα στον απόγονό του Ιησού Χριστό, τον μονογενή Υιό του Υψίστου. «Ράβδον δυνάμεως» αποκαλεί αυτός τον τίμιο και ζωοποιό Σταυρό, επειδή με αυτόν νικήθηκε το θράσος και όλη η πλάνη των δαιμόνων, η ασυγκράτητη μανία των θεομάχων Ιουδαίων και επίσης οι ασεβέστατοι διώκτες του, Έλληνες και Ρωμαίοι, εξολοθρεύτηκαν και διασκορπίστηκαν σαν σκόνη.
 Ευσεβέστατε άρχοντα, να κρατάς με όλη την ψυχή σου αυτήν την γερή και ανίκητη ράβδο, ώστε να συνθλίψεις με αυτήν τις κεφαλές των ορατών και αόρατων εχθρών σου, όπως άλλοτε ο Μωυσής και ύστερα από πολλούς αιώνες ο Μέγας Κωνσταντίνος. Να μοιάζεις πάντοτε με αυτούς κατά την ορθή πίστη στον Θεό, την αγνότητα, την δικαιοσύνη, την ευσπλαγχνία, την πραότητα και την επιμελή τήρηση των σωτηρίων εντολών του Υψίστου, για να αξιωθείς μαζί με τους άλλους να εισέλθεις την ατελεύτητη βασιλεία Του.
«Στόμα δικαίου μελετήσει σοφίαν», λέγει ο θείος ψαλμωδός, «και η γλώσσα αυτού λαλήσει κρίσιν»[33]. Όπως η λυδία λίθος δείχνει τον χρυσό και το ασήμι, όταν και το ένα και το άλλο το τρίψουμε επάνω της, έτσι και το στόμα του ανθρώπου, μόλις ανοίξει και η γλώσσα κινηθεί μέσα του, φανερώνει σαφώς τις σκέψεις της καρδιάς του. Ας εμφυσήσουμε λοιπόν μέσα της την αρχή της σοφίας, δηλαδή τον φόβο του Θεού.
 «Αρχή σοφίας φόβος Κυρίου, σύνεσις δε αγαθή πάσι τοίς ποιούσιν αυτήν»[34], δηλαδή για όσους τηρούν τις εντολές του Υψίστου, όχι μόνο με τα λόγια αλλά και με τα έργα τους. Όπου υπάρχει ο φόβος του Κυρίου, λέγει ο Θεολόγος Γρηγόριος, υπάρχει και η τήρηση των εντολών του Θεού. Και όπου υπάρχει η τήρηση των εντολών, υπάρχει και η κάθαρση του νού, και όπου υπάρχει η κάθαρση του νού, υπάρχει η σοφία και η φώτιση του Αγίου Πνεύματος[35].
«Τώ λόγω του Κυρίου οι ουρανοί εστερεώθησαν και τώ πνεύματι του στόματος αυτού πάσα η δύναμις αυτών»[36]. Αυτό το θείο ρητό μας παρουσιάζει με σαφέστατο τρόπο το μυστήριο της Αγίας και Παντοδύναμης Τριάδος. Ως Κύριος παρουσιάζεται εδώ ο ίδιος ο άναρχος και αΐδιος Θεός-Πατήρ, ως Λόγος ο προαιώνια γεννηθείς από Αυτόν συνάναρχος και συναΐδιος Υιός και Λόγος Του, και ως Πνεύμα ο ίδιος ο θείος και προσκυνούμενος Παράκλητος.
Αυτό επίσης δείχνει ότι καθετί ορατό και αόρατο δημιουργήθηκε με το θέλημα του ανάρχου Θεού-Πατρός, με τον άναρχο Λόγο Του, όπως λέγεται: «Πάντα δι’ αυτού εγένετο, και χωρίς αυτού εγένετο ουδέ εν ο γέγονεν»[37]. Αυτό μπορεί να το αντιληφθεί κανείς και αλληγορικά. Ως ουρανούς μπορούμε να εννοήσουμε τις υψηλές σκέψεις των ορθοδόξων βασιλέων, ως δύναμή τους την τελειότητα της ευσέβειας.
Με τον Λόγο του Κυρίου, δηλαδή, με τις άγιες εντολές του Σωτήρος, καθιερώνονται και τηρούνται αυτές με κάθε ευσέβεια, ενώ η δύναμή τους φυλάσσεται με κάθε αγιότητα και αγνότητα. Γι’ αυτό πρέπει να τηρούν τις θείες εντολές σταθερά και με μεγάλη εγκράτεια, αν πράγματι θέλουν να υποστηρίζεται πάντοτε το επίγειο και εφήμερο βασίλειό τους από την ανώτερη Βασιλεία και την Κυριότητα. Επειδή από εκεί κατέρχεται «πάσα δόσις αγαθή και πάν δώρημα τέλειον», όπως έχει ειπωθεί[38].
Το μυστήριο της ενσαρκώσεως του Θεού υπερβαίνει κάθε κατανόηση και λογική του ανθρώπου. Έτσι και οι καθημερινές φροντίδες και μέριμνες του βασιλέως για την ευημερία των υπηκόων του υπερβαίνουν κάθε μέτρο και κάθε λόγο. Ποτέ δεν παύουν να πνέουν οι άνεμοι και οι θύελλες, πού ταράσσουν την επιφάνεια της θάλασσας.
Έτσι και η σκέψη του ευσεβούς βασιλέως, γεμάτη από την αγάπη για τους υπηκόους του, ποτέ δεν μπορεί να ησυχάσει εξαιτίας των συχνών παρεξηγήσεων και των ενοχλήσεων εκ μέρους των γειτονικών λαών. Δεν θλίβεται τόσο πολύ η καρδιά της μητέρας για τα παιδιά πού υποφέρουν από την έλλειψη των βιοτικών αγαθών, όσο η ψυχή του ευσεβούς βασιλέως, πού φροντίζει για την κατάσταση και την ειρηνική ευημερία των αγαπημένων υπηκόων του.
Όταν βλέπει τους πιστούς υπηκόους του να περνούν ήσυχη και ειρηνική ζωή, χαίρεται πράγματι η θεάρεστη ψυχή του. Αληθινά μακάριοι και τρισμακάριοι είναι αυτοί οι βασιλείς και παν­τοτινοί φίλοι του Θεού και πιστοί δούλοι Του, επειδή προσπαθούν πάντοτε να μοιάζουν με τον Ύψιστο βασιλέα κατά την δικαιοσύνη, την φιλανθρωπία και την πραότητα προς τους υπηκόους τους.

Πηγή: Άπαντα Αγίου Μαξίμου Γραικού, Αγίου Μαξίμου Γραικού Λόγοι, Τόμος Α΄, Μετάφραση: Μάξιμος Τσυμπένκο – Τιμόθεος Γκίμον, Έκδοσις Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2011.

——————————————————————————–

[1]. Παρ. 15, 27.

[2]. Βλ. Ματθ. 25,1-10.

[3]. Ψαλμ. 118, 9.

[4]. Ψαλμ. 118, 66.

[5]. Παρ. 14, 34.

[6]. Ψαλμ. 118, 137-138.

[7]. Ψαλμ. 33, 16-17.

[8]. Ψαλμ. 16, 15.

[9]. Ψαλμ. 118, 121.

[10]. Ψαλμ. 76, 4.

[11]. Ιερ. 12, 10.

[12]. Εβρ. 13, 17.

[13]. Ρωμ. 14, 17-18.

[14]. Ιων. 2,9.

[15]. Α΄ Κορ. 8, 8.

[16]. Ψαλμ. 67, 31.

[17]. Ψαλμ. 5, 7.

[18]. Ρωμ. 12, 18.

[19]. Ψαλμ. 119, 7.

[20]. Πρβλ. Ιουστινιανού, Νεαρά ΣΤ´, Προοίμιον, έκδ. R. Schoel-G. Kroll, Corpus iuris civilis, τ. ΙΙΙ, Novellae, Berolini 1928, σσ. 35-36.

[21]. Ψαλμ. 98, 6-7.

[22]. Ψαλμ. 44, 3.

[23]. Παρ. 3,16.

[24]. Ψαλμ. 44, 5.

[25]. Ψαλμ. 139, 13.

[26]. Ψαλμ. 11, 6.

[27]. Εβρ. 10, 31.

[28]. Α΄ Κορ. 6, 10.

[29]. Ψαλμ. 100, 4.

[30]. Α΄ Κορ. 15, 33.

[31]. Ματθ. 5, 45.

[32]. Ψαλμ. 109, 2.

[33]. Ψαλμ. 36, 30.

[34]. Παρ. 1, 7.

[35]. Γρηγοριου Θεολογου, Λόγος Λ»´. Εις τά άγια Φώτα η´, PG 36, 344A.

[36]. Ψαλμ. 32, 6.

[37]. Ιω. 1, 3.

[38]. Ιακ. 1, 17.


 pemptousia.gr