Μήπως ἡ θέση ὅτι οἱ θρησκεῖες εἶναι δαιμονικὲς εἶναι μία «ἀφελὴς διατύπωση». Πρωτ. Ἰωάννης Φωτοπουλος

Θεανθρώπινη καθολικότητα ἤ πανθρησκειακή παγκοσμιότητα 

Πρωτ. Ἰωάννης Φωτόπουλος

Κριτικές τοποθετήσεις στό βιβλίο

«Παγκοσμιότητα καί Ὀρθοδοξία»

Ἀρχιεπ. Ἀλβανίας κ. Ἀναστασίου

Κεφάλαιο πρώτο

5. Μήπως ἡ θέση ὅτι οἱ θρησκεῖες εἶναι δαιμονικὲς εἶναι μία «ἀφελὴς διατύπωση καὶ ἀκρότητα.... μία ἀρνητικὴ ψευδαίσθηση» ποῦ προέρχεται ἀπὸ «παλαιὲς ἀόριστες γνώσεις»;
   Ἡ θέση ὅτι «οἱ θρησκεῖες εἶναι ἔργο τοῦ διαβόλου», «ὅτι δὲν περιέχουν καμιὰ ἀλήθεια ἡ ἀξία», «ὅτι κανένα στοιχεῖο τους δὲν ἔχει θέση στὴν καινὴ πραγματικότητα τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὴ μόνη ὁδὸ πρὸς τὸν Θεὸ» σύμφωνα μὲ τὸν Ἀρχιεπ. κ. Ἀναστάσιο, εἶναι μία «ἄποψη» ποὺ «υἱοθέτησαν ἀρκετοὶ Χριστιανοὶ τῶν πρώτων αἰώνων, οἱ ὁποῖοι ἔβλεπαν τοὺς ἐθνικοὺς θεοὺς σὰν «δαίμονες ποὺ ἀνταγωνίζονται τὸν ἀληθινὸ Θεὸ» (σ.178), εἶναι μία «ἀφελὴς διατύπωση καὶ ἀκρότητα» ποὺ προέρχεται ἀπὸ «παλαιὲς ἀόριστες γνώσεις» (σ. 185-186).

Συναντώντας στὸ βιβλίο τέτοιους ἰσχυρισμοὺς νομίζει κανεὶς ὅτι ὁ συγγραφεὺς ἀπευθύνεται σὲ ἀλλόθρησκους ἡ ἀνθρώπους ποὺ ποτὲ τοὺς δὲν ἄνοιξαν τὴν Ἁγία Γραφὴ νὰ διαβάσουν. Ἀλλοιῶς πῶς νὰ ἐξηγήσεις τὴν ἀπόκρυψη τοῦ λόγου τῶν Ἁγίων Γραφῶν;
Στὸ Δευτερονόμιο διαβάζουμε τί λέγει ὁ Θεὸς σχετικὰ μὲ τὴ λατρεία τῶν ψευδοθεῶν ὑπὸ τῶν Ἑβραίων: «παρώξυναν μὲ ἐπ' ἀλλοτρίοις, ἐν βδελύγμασιν αὐτῶν ἐξεπίκραναν με˙ ἔθυσαν δαιμονίοις καὶ οὐ Θεῶ» (Δεύτ. 32,16-17). Μετάφραση: «Μὲ θύμωσαν καὶ μὲ πίκραναν (οἱ Ἑβραῖοι) μὲ τοὺς ξένους καὶ συχαμεροὺς θεούς τους. Στὰ  δ α ι μ ό ν ι α  θυσίασαν κι ὄχι στὸν Θεό».
 Μήπως κι ὁ Θεὸς ἔχει... «ἀόριστες γνώσεις» γιὰ τοὺς... θεούς; Τὰ ἴδια ἐπαναλαμβάνει καὶ ὁ Ἀπόστολος ἀναλύοντας τί σημαίνει νὰ κοινωνεῖ κανεὶς στὴ λατρεία τῶν θεῶν-δαιμόνων: «ἃ θύει τὰ ἔθνη, δ α ι μ ο ν ἰ ο ι ς  θύει καὶ οὐ Θεῶ˙ Οὐ θέλω δὲ ὑμᾶς κοινωνοὺς τῶν δαιμονίων γίνεσθαι. οὐ δύνασθε ποτήριον Κυρίου πίνειν καὶ ποτήριον δαιμονίων οὐ δύνασθε τραπέζης Κυρίου μετέχειν καὶ τραπέζης δαιμονίων» (Α' Κορ. 10, 20-21). Νὰ τί λένε καὶ οἱ Ψαλμοί: «πάντες οἱ θεοὶ τῶν ἐθνῶν δαιμόνια» (Ψάλμ.95,5).

Μήπως χρειάζεται νὰ δοῦμε τί λέγουν καὶ οἱ Πατέρες; Εἴπαμε προηγουμένως ὅτι ὁ ἅγιος Ἰουστίνος ὁ Φιλόσοφος καὶ Μάρτυς, τὸν ὁποῖο συχνὰ ἐπικαλεῖται ὁ συγγράφει στὴν «Ἀπολογία» τοῦ συνεχῶς ἀναφέρεται στὴ δαιμονικὴ φύση τῶν ἐθνικῶν θεῶν.
Παραθέτουμε ἀπόσπασμα: «ἀλλ' οὐδὲ θυσίαις πολλαῖς καὶ πλοκαῖς ἀνθέων τιμῶμεν οὖς ἄνθρωποι μορφώσαντες καὶ ἐν ναοῖς ἰδρύσαντες θεοὺς προσωνόμασαν, ἐπεῖ ἄψυχα καὶ νεκρὰ ταῦτα γινώσκομεν καὶ Θεοῦ μορφὴν μὴ ἔχοντα... ἀλλ' ἐκείνων τῶν φανέντων κακῶν δ α ι μ ό ν ω ν καὶ ὀνόματα καὶ σχήματα ἐχειν»23.
 Ο Μ. Ἀθανάσιος στὶς «Ἐξηγήσεις τῶν Ψαλμῶν» γράφει: «Οἱ μὲν γὰρ καλούμενοι θεοί, δ α ί μ ο ν ε ς  ὤφθησαν π ο ν η ρ ο ὶ »24 κι ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας ἑρμηνεύοντας τὸ στίχο «Ὅτι πάντες οἱ θεοὶ τῶν ἐθνῶν δαιμόνια» λέγει: «τουτέστι πονηρὰ καὶ ἀκάθαρτα πνεύματα τὴν τοῦ Θεοῦ δόξαν ἐφ' ἑαυτοὺς ἁρπάζοντα καὶ ὥσπερ τινὰ κόνιν τὴν ἐκ τῆς ἀμαθίας ἀχλὺν ταῖς διανοίαις τῶν ἀνθρώπων ἐπιτάττοντα ἴνα μὴ ἀναβλέψαντες τὸν τῶν ὅλων ἴδωσι Δημιουργὸν καὶ Κύριον»25.

Ὥστε ὄχι μόνο δὲν προσφέρουν οἱ θρησκεῖες «μεγαλειώδεις συλλήψεις», ὄχι μόνο ἀνταύγειες φωτὸς δὲν παρέχουν, ἀλλὰ ἐπιπλέον οἱ κρυπτόμενοι σ' αὐτὲς δαίμονες μὲ τὴν «ἀχλύν», τὸ σκοτάδι ποὺ σκορπίζουν στὸ νοῦ τῶν λατρευτῶν τους, τοὺς στεροῦν τὴ θέα καὶ ἐπίγνωση τοῦ Θεοῦ.
 Τώρα βέβαια ὑπάρχουν καὶ κάποιες ἀνταύγειες «φωτός». Εἶναι οἱ δαιμονικὲς «ἐπιφάνειες» τῶν ψευδοθεῶν γιὰ τὶς ὁποῖες κάνει λόγος ὁ προρρηθεῖς ἅγιος Ἰουστίνος στὴν προαναφερθεῖσα «Ἀπολογία» του. Ἂς διαβάσουν ἐπίσης οἱ ἀναγνῶστες, ὅσοι δύνανται, ἀντὶ πολλῶν ἄλλων τὸ Συναξάρι τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας τοῦ Θαυματουργοῦ, τὸ ὁποῖο ἔγραψε ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης26, γιὰ νὰ βεβαιωθοῦν ὅτι αὐτὸ ποὺ λατρευόταν στὴν πραγματικότητα μέσα στοὺς ναοὺς τῶν εἰδώλων ἦταν οἱ δαίμονες κι ὅτι αὐτοὶ ἤσαν ποὺ «ἐποπτεύονταν» κατὰ τὴν προσφορὰ τῶν θυσιῶν.

Μετὰ ἂπ' ὅσα ἀναφέραμε διερωτώμεθα: Χρειάζεται ἄραγε βαθιὰ γνώση τῶν ποικίλων θρησκευμάτων γιὰ νὰ καταλάβουμε ὅτι αὐτὰ εἶναι δαιμονικῆς ἐμπνεύσεως; Μᾶς ἀρκεῖ ἡ γνώμη τῆς Ἁγίας Γραφῆς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Πατέρων ἢ μήπως οἱ Ἀπόστολοι καὶ οἱ Πατέρες ζώντας μέσα σὲ εἰδωλολατρικὰ περιβάλλοντα δὲν εἶχαν γνώση τῆς εἰδωλολατρίας καὶ καταφεύγουν σὲ «ἀφελεῖς διατυπώσεις καὶ ἀκρότητες»;

Στὰ βασικὰ ἐρωτήματα τοῦ κεφαλαίου αὐτοῦ ἀπαντοῦμε συμπερασματικά: Ἡ ἄποψη ὅτι οἱ θρησκεῖες εἶναι μὲν κατασκευάσματα ἀνθρώπινα ἀλλὰ ἐπιπλέον μερίδιο ἔχουν στὴν κατασκευή τους καὶ οἱ δαίμονες, οἱ ὁποῖοι ὑποδύονται τοὺς θεοὺς καὶ ἁρπάζουν τὴ λατρεία πρὸς τὸν ἀληθινὸ Θεό, δὲν εἶναι μία ἄποψη μερικῶν χριστιανῶν ποὺ προέρχεται ἀπὸ ἐλλιπῆ γνώση τοῦ πιστεύω τῶν θρησκειῶν, ἀλλὰ εἶναι πεποίθηση τῶν Ἁγίων Γραφῶν, τῶν Ἀποστόλων, τῶν μαρτύρων καὶ Ὁσίων, τῶν Ἁγίων Πατέρων, συνόλου τῆς Ἐκκλησίας.



23. Ἰουστίνου τοῦ φιλοσόφου, Ἀπολ. Α' 9.
24. Μ. Ἀθανασίου, Ἐξηγήσεις εἰς τοὺς Ψαλμούς, Β.Ε.Π. 32,226, 5
25. Ἁγίου Νικόδημου, Ἑρμηνεία εἰς τοὺς 150 Ψαλμούς, Ἐκδόσεις Ὀρθόδοξος Κυψέλη. τόμ. Β'. σέλ. 606. ὑποσ. 5.
26. Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης, Εἰς τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ θαυματουργοῦ, Ε.Π.Ε. (Γρηγορίου Νύσσης) 9, σ. 392-477.

egolpion.com