Ἡ αἵρεσις τῆς ἱκανοποιήσεως τῆς Θείας Δικαιοσύνης διά τῆς Σταυρικῆς θυσίας τοῦ Κυρίου. Ἐπισκόπου Σεραφείμ Μητροπολίτου Πειραιῶς

Η ΑΙΡΕΣΙΣ

ΤΗΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

ΔΙΑ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΙΚΗΣ ΘΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ 2012

ἘπισκόπουΣεραφείμ ΜητροπολίτουΠειραιῶς

(Ἀπόσπασμα ἀπό τό 117 σελίδων Βιβλίο τοῦ Μητροπολίτου Πειραιῶς Σεραφείμ, πού θά βρείτε στό τέλος τῆς δημοσιεύσεως).

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

Τῷ Mακαριωτάτῳ και Γεραρῷ Ἀρχιεπισκόπῳ Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Κυρίῳ κ. ΙΕΡΩΝΥΜΩ ΤΩ Β΄ καί τῇ Σεπτῇ Ἱεραρχίᾳ τῆς Ἁγιωτάτης Ἀποστολικῆς καί Καθολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς  Ἑλλάδος.

Εὐλαβῶς ἀνατίθεται

Ὁ πονήσας

ΚΕΦΑΛAIΟΝ ΠΡΩΤΟΝ  

ΘΕΟΣ - ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΟΣ - ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ

 

Γνωστή εἶναι ἡ διακήρυξις τῆς Γραφῆς ὅτι ὁ Θεός εἶναι «ἀγάπη» (Α΄ Ἰωάν. Δ΄9). Ἡ «ἀγάπη» βεβαίως δέν εἶναι αὐτή αὕτη ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἄπειρος θεία οὐσία καί φύσις εἶναι -καί θά εἶναι πάντοτε- διά τόν ἄνθρωπον ἀκατάληπτος, ἀπερινόητος, ἀσύλληπτος, κατά τήν ὁμόφωνον ἐν προκειμένῳ γνώμην τῶν ἁγίων πατέρων τῆς ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας^[1]. Ἀλλ' ἡ «ἀγάπη» εἶναι ἡ κυρία ἰδιότης τοῦ Θεοῦ, τό τέλος εἰς ὅ πᾶσαι αἱ λοιπαί ἰδιότητες Αὐτοῦ ἀναφέρονται^[2].

Ἡ κυρία δέ αὕτη ἰδιότης τοῦ Θεοῦ ἀπορρέει ἐκ τοῦ τριαδικοῦ τῶν ὑποστάσεών Του. Ὁ ἄναρχος, ἄπειρος καί ἀΐδιος Πατήρ, γεννῶν ἀνάρχως ἐπίσης καί ἀϊδίως τόν ἄπειρον ὡσαύτως Λόγον Αὐτοῦ ἤ Υἱόν (Ἰωάν. Α΄1 κ.ἄ.), ἐνυπόστατον ὁμοίως καί ἐνσυνείδητον, ἀνάρχως ὑπάρχοντα ἐν «μορφῇ Θεοῦ» (Φιλιππ. Β΄6 κ.ἄ.), ἀγαπᾶ Αὐτόν δι' ἀπείρου ὡσαύτως, ἀϊδίου, ἐνυποστάτου καί ἐνσυνειδήτου Πνεύματος (τοῦ Ἁγίου Πνεύ­ματος), ἐξ Αὐτοῦ ἐκπορευομένου (Ἰωάν. ΙΕ΄26) καί ἐπί τόν Υἱόν ἐπαναπαυομένου (Ἰωάν. Α΄32-33 κ.ἄ.)[3]. 
Διά τοῦτο ὁ Υἱός ἀποκαλεῖται ὑπό τοῦ Πατρός καί «ἀγαπητός» (Ματθ. Γ΄17 καί IΖ΄ 5) ἤ Υἱός τῆς ἀγάπης» (Κολασ. Α΄13)∙ καί δι' Αὐτοῦ (Ἰωάν. Α΄1, Ἑβρ. Α΄3 κ.ἄ.) ἀλλά καί ἐν Αὐτῷ» (Κολασ. Α΄16), ὁ Πατήρ ηὐδόκησε.. (Ματθ. Γ΄17 καί ΙΖ΄5 κ.ἄ.). Καί τά πάντα ἐγένοντο δι' Αὐτοῦ, ὡς καί ἐν Αὐτῷ (Ἰωάν. Α΄1, Κολοσ. Α΄16 κ.ἄ.), ἐφόσον, ἄλλως τε, Αὐτός εἶναι ἡ ἄπειρος «δύναμις» καί «σοφία» τοῦ Θεοῦ (Α΄ Κορ. Α΄ 24 κ.ἄ.).

Εἶναι αὐτονόητον, ὅτι, ὅπως ὁ Πατήρ ἀγαπᾶ τόν Υἱόν δι' ἀπείρου ἀγάπης, οὕτω καί ὁ Υἱός ἀνταγαπᾶ τόν Πατέρα, ἐξ οὗ ἀνάρχως γεννᾶται, ἐπίσης δέ καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, τό ἐκ τοῦ Πατρός ἐκπορευόμενον καί ἐπ’ Αὐτόν ἐπαναπαυόμενον, δι' οὗ ἀγαπᾶται ὑπό τοῦ Πα­τρός. Ὁμοίως δέ καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, ὡς ἐνυπόστατον ὡσαύτως καί ἐνσυνείδητον, ἀγαπᾶ ὡσαύτως ἀπείρως ἐπίσης τόσον τόν Πατέρα, ἐξ οὗ ἀνάρχως καί ἀϊδίως ἐκπορεύεται, ὅσον καί τόν Υἱόν, ἐφ' Ὅν ἐπαναπαύεται.
Καί οὕτως ἡ ἀγάπη τοῦ τρισυποστάτου καί μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ (Ἰωάν. IΖ΄3 κ.ἄ.) ἐκδηλοῦται πρωτίστως καθ’ Ἑαυτόν, ἤτοι εἰς τάς τρεῖς ὑποστάσεις (πρόσωπα) τῆς ἁγίας Τριάδος πρός ἄλληλα, ὧν ὁ Υἱός ἀποτελεῖ τό κατ' ἐξοχήν ὑποκείμενον τῆς ἀγάπης τοῦ Πατρός. (Ματθ. IB΄18, Ἰωάν. ΙΖ΄26, Κολασ. Α΄13, Ἐφεσ. Α΄6 κ.ἄ.)^[4].

Ἐκ τῆς κυρίας δέ ταύτης καί βασικῆς ἰδιότητος τοῦ τρισυπο­στάτου Θεοῦ, δηλαδή τῆς ἀγάπης, ἀπέρρευσε φύσει καί ἡ θεία εὐδοκία καί βούλησις τοῦ δημιουργεῖν (Α΄ Ἰακώβου Α΄ 18). Διότι ὁ ἄπειρος καί τρισυπόστατος Θεός δέν ἦτο δυνατόν νά ἀρκεσθῆ ἀγαπῶν Ἑαυτόν μόνον, μηδενός ἄλλου πλήν Αὐτοῦ ὑπάρχον­τος, καί νά ἀπολαμβάνῃ οὕτως αὐταρέσκως καί φιλαύτως τήν Ἑαυτοῦ δόξαν. Τοῦτο θά ἀπετέλει μίαν ἄπειρον φιλαυτίαν…, ἐφόσον ἡ ἀγάπη προϋποθέτει πάντοτε ἑτερόν τι, πρός ὅ ἀναφέρεται^[5]. 
Ηὔδοκησεν ἄρα, οὐχί κατ' ἀνάγκην, ὡς ἀνενδεής, μήτε -καί κατά μείζονα λόγον- κατ' ἐπιβολήν (ἅτε μή ὑπάρχοντος ἄλλου τι­νός ἀνωτέρου Αὐτοῦ διά νά ἐπιβάλη τί εἰς Αὐτόν), ὅπως, ἐν τῇ παντοδυ­ναμίᾳ Του, δημιουργήση ἐκ τοῦ μή ὄντος πολυποίκιλα κτίσματα, διά νά ἐκδηλώση καί ἐξωστρεφῶς, ἤτοι ἐκτός τῆς Ἑαυτοῦ οὐσίας, τήν ἀγάπην Του. Καί ἵνα ἐπαναπαύηται καί ἐπ' αὐτῶν ἡ ἀγάπη Του διά τῆς μεταδόσεως καί εἰς αὐτά ἐκ τῶν ἰδίων Του ἀγαθῶν. Νά καταστήση δηλαδή τά κτίσματα ταῦτα μέτοχα τῆς Ἑαυτοῦ Μακαριότητος καί δόξης.^[6]  
Οὕτω, καί «κατά τήν εὐδοκίαν Αὐτοῦ, ἥν προέθετο ἐν Αὐτῷ» (πρός Ἐφεσ. Α΄9), «βουληθείς ἀπεκύησεν ἡμᾶς λόγῳ ἀλη­θείας εἰς τό εἶναι ἡμᾶς ἀπαρχήν τινα τῶν Αὐτοῦ κτισμάτων» (Α΄ Ἰακώβου Α΄18). Ἡ «κύησις», ἐν προκειμένῳ, ἔχει τήν ἔννοιαν τῆς δημιουρ­γίας, ὡς τοῦτο συνάγεται καί ἐκ τοῦ ἐν συνεχείᾳ χαρακτηρισμοῦ τῶν «κυη­μάτων» ὡς «κτισμάτων». Ἐξ ἄλλου ὑπό τοῦ Θεοῦ ὡσαύτως ἐγεννήθησαν καί αἱ «ψιλαί ἰδέαι» περί πάντων τῶν κτισμάτων πρό τῆς ἐξ «οὐκ ὄντων» ὀντοποιήσεως αὐτῶν.

Οὕτως ἐγεννήθησαν ἀχρόνως^[7] ὑπό τοῦ Πατρός, διά τοῦ μονο­γενοῦς Αὐτοῦ Υἱοῦ ἀλλά καί ἐν Αὐτῷ (Ἰωάν. Α΄3, Κολασ. Α΄16 κ.ἄ.), πᾶσαι, ἀρχικῶς, αἱ «ψιλαί ἰδέαι» περί τῶν πολυποίκιλων κτι­σμάτων, τά ὁποῖα, τῇ παντοδυνάμῳ βουλῇ τοῦ Θεοῦ ἀλλά καί τῇ  ἀπείρω Αὐτοῦ σοφίᾳ καί προγνώσει, προωρίσθησαν νά δημιουργηθῶσιν ἐξ οὐκ ὄντων, καί ἐν ἀπερινοήτῳ συμβουλίῳ τῶν τριῶν ὑποστάσεών Του^[8], κατηρτίσθη τό σχέδιον τῆς δημιουργίας αὐτῶν πρό τῆς ὀντοποιήσεώς των. Ἀποκορύφωμα προδήλως τῆς τοιαύτης ἐκδηλώσεως τῆς θείας  ἀγάπης ὑπῆρξε ἡ εὐδοκία τοῦ Θεοῦ, ὅπως με­ταξύ τῶν πολυποίκιλων κτισμάτων (τά ὁποῖα ἐχωρίσθησαν εἰς πολλάς «Μονάς» ἤ «τάγματα» (Ἰωάν. ΙΔ΄2, Α΄ Κορ. ΙΕ΄23 κ.ἄ.) περιληφθῆ καί, ὡς ἀνώτερον καί τελειότερον πάντων, τό τάγμα τῶν «Θεῶν κατά χάριν». Κτισμάτων δηλαδή ὁμοίων κατά πάντα μέ τάς διαφόρους πεπερασμένας ἐκφάνσεις ἤ μορφάς^[9], τάς ὁποίας ἑκάστοτε θά ηὐδόκει ὁ Θεός νά προσλαμβάνη, διά νά γίνεται ἀντιληπτός ὑπ' αὐτῶν. Τήν εὐδοκίαν ταύτην τοῦ Θεοῦ ἐβεβαίωσεν ὁ Κύριος, ὑπομνήσας τό ἐν τῇ Π.Δ. (Ψαλμ. ΠΑ΄6) ἀναφερόμενον. «Ἐγώ εἶπα θεοί ἐστέ...» (Ἰωάν. Ι΄34). Ὁ δέ προφητάναξ Δαυΐδ ἐν πνευματικῇ ἐξάρσει γράφει ἐπίσης (Ψαλμ. ΠΑ΄ (ΠΒ΄) 1) «...Ὁ Θεός ἔστη ἐν συναγωγῇ Θεῶν...»^[10].

Εἶναι αὐτονόητον, ὅτι ἡ τοιαύτη εὐδοκία καί βούλησις τοῦ Θεοῦ πρός δημιουργίαν κτισμάτων ἐξ «οὐκ ὄντων», διά νά ἐπαναπαύηται ἐπ’ αὐτῶν ἡ ἀγάπη Του, καί εἶναι ταῦτα μέτοχα τῆς θείας Αὐτοῦ μακαριότητος καί δόξης, δέν θά ἦτο δυνατόν νά πραγματοποιηθῆ, εἰμή μόνον διά τῆς δημιουργίας ὄντων ἀφθάρτων (πνευ­ματικῶν) ἀλλά καί ἐνσυνειδήτων, ἄρα δέ καί ἐλευθέρων[11]. 
Διότι μόνον τοιαῦτα κτίσματα θά ἦτο δυνατόν νά ὑπάρχωσι (μετά τήν δημιουργίαν των) αἰωνίως, ὡς ὁ Θεός, καί νά νοῶσι συνειδητῶς οὐχί μόνον τῆς ἰδίας αὐτῶν ὑπάρξεως καί ζωῆς ἀλλά καί τοῦ δημιουργοῦ αὐτῶν ὡς καί τῶν ἀπείρων ἀγαθῶν Του^[12]. 
Κτίσματα (δημιουργήματα) φθειρόμενα, θνήσκοντα καί ἀφανιζόμενα οὐδεμίαν θά εἶχον αἰωνίαν ἀξίαν. Κατά μείζονα λόγον κτίσματα ἄλογα, στερούμενα δηλαδή νοήσεως καί συνειδήσε­ως ἄρα δέ καί ἐλευθερίας (ὡς ἡ ἄψυχος συμπαντική ὕλη καί πάντα τά κα­τώτερα τοῦ ἀνθρώπου ἔμψυχα καί ἄψυχα ἐνόργανα ὄντα), τά ὁποῖα οὔτε τήν ὕπαρξιν καί ζωήν αὐτῶν συνειδητῶς θά ἦτο δυνατόν νά νοήσωσι, μήτε τοῦ Δημιουργοῦ αὐτῶν καί τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν Του. Καί οὕτως ἄνευ ἀ­ξίας θά ἀπέβαινεν ἡ ἐπ' αὐτῶν ἐπανάπαυσις τῆς ἀγάπης του  Θεοῦ.

Ἔγνω ὅθεν ἀναμφιβόλως ὁ Θεός, πρό τῆς διαμορφώσεως ἔτι τοῦ σχε­δίου τῆς ὅλης δημιουργίας, ὅτι ἡ εὐδοκία Αὐτοῦ πρός δημιουργίαν κτισμάτων ἐξ «οὐκ ὄντων» θά προσελάμβανε πραγματικήν ἀλλά καί αἰωνίαν ἀξίαν μόνον διά τῆς ὀντοποιήσεως κτισμάτων πνευματικῶν ἀφθάρτων, ἄρα δέ καί ἐνσυνειδήτων καί ἐλευθέρων, διότι ταῦτα μόνον θά ἠδύναντο νά ὑπάρχωσιν αἰωνίως, ἀλλά καί νά ἔχωσι συνείδησιν τῆς τε ἰδίας ἑαυτῶν ὑπάρξεως ὡς καί τοῦ Δημιουργοῦ των, τόν Ὁποῖον θά ἔβλεπον ἐποπτικῶς, προσλαμβάνοντα, χά­ριν αὐτῶν καί πεπερασμένας «ἐκφάνσεις» ἤ «μορφάς». 

Νοοῦντα δέ τά κτίσματα ταῦτα, ὅτι ἐξ «οὐκ ὄντων» ἦλθον εἰς τό «εἶναι», τῇ εὐδοκίᾳ Αὐτοῦ, ὅτι ἐξ Αὐτοῦ ἔλαβον τό εἶναι καί τό εἰδέναι, καί ἐν τῇ ἐκδηλώσει τῆς ἀπείρου Αὐτοῦ ἀγάπης ἐγένοντο μέτοχα τῆς αἰωνίου Αὐτοῦ μακαριότητος καί δόξης, ὅπως καί τῶν ἀσυλλήπτων, διά τήν ἀνθρωπίνην διάνοιαν (Α΄ Κορ. Β΄9 κ.ἄ.), πνευματικῶν Αὐτοῦ ἀγαθῶν, ὧν τήν ὕπαρξιν, ἀλλά καί τήν ὡραιότητα συνειδητῶς ἐπίσης θά ἀντελαμβάνοντο, θά ἠσθάνοντο φύσει, καί ἐλευθέρως, αἰωνίαν πρός τόν Θεόν εὐγνωμοσύνην καί ἀγάπην διά τάς τοιαύτας καί τοσαύτας πρός αὐτά δωρεάς, ἐφόσον μάλιστα θά ἔβλεπον Αὐτόν καί ἐποπτικῶς.

Ἀλλά μεταξύ τῶν διαφόρων ἰδιοτήτων τοῦ ἀπείρου Θεοῦ εἶναι, ὡς γνωστόν, καί ἡ περί πάντων ἄπειρος καί ἀπερινόητος ἐπίσης πρόγνωσις Αὐτοῦ, περί ἧς ἔχομεν ἀπόλυτον τήν βεβαίωσιν διά τῶν ἐπαληθεύσεων τοῦ προφητισμοῦ[13]. 

Ἐν τῇ ἀπείρῳ δέ καί ἀπερινοήτῳ ταύτη προγνώσει Του, καταρτίζων Οὗτος, ἐν ψιλαῖς ἔτι ἰδέαις, τό περί τῆς ὅλης δημιουργίας σχέδιον Αὐτοῦ (τό περιλαμβάνον καί ἄγνωστον εἰς ἡμᾶς ἀριθμόν πνευματικῶν δημιουργημάτων ἐν τῷ πνευματικῷ κόσμῳ (Κολασ. Α΄16 κ.ἄ.), προέγνω ὅτι ἕν ἐκ τῶν πνευματικῶν ταγμάτων τῶν κτι­σμάτων Του τούτων, μέ ἀρχηγόν τόν ἀρχάγγελον Ἑωσφόρον, δέν θά ἐφαίνετο ἄξιον τῶν τοιούτων καί τοσούτων καί πρός αὐτό δωρεῶν τοῦ Θεοῦ. Ὅτι ὁ ἀρχηγός τοῦ τάγματος τούτου, περίοπτον πνευματικήν θέσιν ἔχων πλησίον τοῦ Θεοῦ (Ἠσ. ΙΔ΄12 κ.ἄ.), θά παρεσύρετο ἄνευ οὐδεμιᾶς ἐξωτερικῆς ἀφορμῆς ἤ αἰτίας εἰς ἐπανάστασιν κατ' Αὐτοῦ, εἰς ἀποστασίαν, κακήν χρῆσιν ποιούμενος τῆς ἐνσυνειδήτου αὐτοῦ ἐλευθερίας. 
Καί ἀντί εὐγνωμοσύνης θά τόν ἐφθόνει διά τήν ἄπει­ρον Αὐτοῦ δόξαν. Διαστροφήν δέ τῆς συνειδήσεως αὐτοῦ ὑφιστάμενος, θά ἐμίσει προσέτι τόν Θεόν, ζητῶν νά γίνη ὅμοιος τῷ Ὑψίστῳ καί νά κτίση τόν θρόνον του ὑπεράνω τῶν νεφελῶν (Ἠσ. ΙΔ΄13-14 κ.ἄ.).

Προέγνω ἐπίσης ὁ Θεός, ὅτι εἰς τήν τοιαύτην παραφροσύνην καί ἀποστασίαν τοῦ Ἑωσφόρου θά παρεσύρετο καί ὅλον τό ὑπ' αὐτόν ἀγγελικόν τάγμα, ἐπαναστατοῦν ὁμοίως κατ' Αὐτοῦ ἐν τῷ αὐτῷ πνεύματι. Καί τέλος, ὅτι ἡ τοιαύτη διαστροφή τῆς συνειδήσεως τῶν κτισμάτων τούτων, ἐπιφέρουσα τήν ἀλλοίωσιν καί αὐτῆς τῆς φύσεως αὐτῶν καί μεταβάλλουσα αὐτά αἰωνίως ἀπό πνεύματα φωτός, ἀγάπης καί ἀληθείας εἰς πνεύματα ζόφου, σκότους, μίσους καί ψεύδους^[14], θά ἦτο κατ' ἐφαρμογήν τῆς δικαιοσύνης Του, φύσει ἐπίσης, οὐχί μόνον ἀμετάτρεπτος ἀλλά καί ἀσύγγνωστος. 
Διότι, κατά τήν ἀπόλυτον θείαν δικαιοσύνην (περί ἧς θά ἀσχοληθῶμεν ἀναλυτικῶς ἐν τῷ Β΄ κεφ.) τά πνευματικά κτίσματα, ἔχοντα φαεινήν τήν συνείδησιν ὅτι ἐξ «οὐκ ὄντων» ἦλθον εἰς τό εἶναι, ὅτι παρά τοῦ Θεοῦ ἔλαβον τά πρω­ταρχικά καί ὕψιστα ἀγαθά, τό «εἶναι» δηλ. καί τό «εἰδέναι» καί ὅτι τῇ εὐδοκίᾳ Αὐτοῦ καί πάλιν ἐγένοντο μέτοχα καί πάντων τῶν ἀνεκφράστων καί αἰωνίων Αὐτοῦ ἀγαθῶν, εἶχον ἐπιτακτικόν καθῆ­κον νά τρέφωσιν αἰωνίαν εὐγνωμοσύνην πρός τόν Δοτῆρα τόσων ἀγαθῶν καί νά ἐναρμονίζωσιν ἀπολύτως τήν θέλησιν των πρός τήν βούλησιν Ἐκεί­νου, βλέποντα μάλιστα Αὐτόν ἐποπτικῶς. 
Ἡ πτῶσις ὅθεν αὐτῶν καί ἡ διαστροφή τῆς συνειδήσεως των, ἄνευ οὐδεμιᾶς αἰτίας, θά ἦτο, κατά τήν θείαν δικαιοσύνην, ἀσύγγνωστος, ἀλλοιοῦσα, αἰωνίως καί ἀτρέπτως, καί αὐτήν τήν φύσιν αὐτῶν. Ἐκ τῆς πτώσεως δέ καί διαστροφῆς τῶν πνευμάτων τούτων θά ἐγεννᾶτο ἡ ἁμαρτία, ὁ θάνατος καί τό ἠθικόν κακόν, μή ὑπάρχοντα φύσει ἐν τῷ Θεῷ^[15].

Προγνούς δέ ὁ Θεός, κατά τήν κατάρτισιν ἔτι ἐν ψιλαῖς, ἰδέαις τοῦ ὅλου σχεδίου τῆς δημιουργίας τήν πτῶσιν τοῦ Ἐω­σφόρου καί τοῦ ὑπ' αὐτόν ἀγγελικοῦ τάγματος, καί τήν γένεσιν οὕτω τῆς ἁμαρτίας -τοῦ ἠθικοῦ κακοῦ- καί τοῦ θανάτου, δέν ἠθέλησε, προδήλως, νά ἀποτρέψῃ ταύτην ἀπ' ἀρχῆς διά τῆς ἀφαιρέσεως καί τοῦ ἀφανισμοῦ ἐκ τοῦ σχεδίου, διά τῆς μή ὀντοποιήσεως δηλαδή τῶν περί τῶν κτισμάτων τούτων ψιλῶν ἰδεῶν Του, προφανῶς διά νά μή ὑποστῇ οὕτω περιορισμόν ἡ ἀπειρία Του καί θεωρηθῇ φοβούμενος τάς συνεπείας αὐτῆς, ἐφόσον καί αἱ περί τῶν κτισμάτων τούτων ψιλαί ἰδέαι Του ἐκυήθησαν ἐπίσης, ὅπως καί αἱ περί πάντων τῶν λοιπῶν, ἀγαθαί, καί ἀγαθά θά ἐδημιουργοῦντο τά ἀντίστοιχα πνεύματα - κτίσματα. 
Δέν ἠθέλησεν ὡσαύτως, μετά τήν τοιαύτην πρόγνωσίν Του, νά ἀποτρέψῃ ἀκολούθως τήν πτῶσιν καί τήν διαστροφήν τῶν κτισμάτων τούτων ἀναγκαστικῶς, διά νά μή παραβιάσῃ τήν ὑποσχεθεῖσαν καί εἰς αὐτά πνευματικήν ἐλευθερίαν, ὡς ἀκριβῶς ἔπραξε καί διά τούς πονηρούς καί μέχρι τέλους ἀμετανοήτους ἁμαρτωλούς ἀνθρώπους, τάς περί τῶν ὁποίων ψιλάς ἰδέας εἶχεν ὡσαύτως ἀπολύτως ἐν ὄψει Του κατά τήν κατάρτισιν τοῦ ὅλου περί τῆς δημιουργίας σχεδίου (Ματθ. I΄30 κ.ἄ.). 

Προώρισεν ὅμως νά χρησιμοποιήσῃ τόσον τήν ἀποστασίαν, ὡς καί τήν κατά τοῦ ὅλου, ἐν συνεχείᾳ, ἔργου Του ἀντίδρασιν τοῦ σατανᾶ καί τῶν δαιμόνων (ὅπως ἀκολούθως καί τήν ζωήν καί δρᾶσιν ἐν γένει πάντων τῶν ἁμαρτωλῶν ἀνθρώπων) πρός μείζονα ἔτι ἐκδήλωσιν τῆς ἀπείρου ἀγάπης Του. Ἐν ταυτῷ δέ καί τῆς ἀπείρου ἐπίσης Σοφίας Του, ὅπως καί τῆς παντοδυναμίας Αὐτοῦ[16].

Ἀλλά προέγνω ὡσαύτως, κατόπιν τούτων, ἀναμφιβόλως ὁ Θεός ὅτι, ἐάν ἀπ' εὐθείας προέβαινεν εἰς τήν ὀντοποίησιν τῶν «ψιλῶν ἰδεῶν» Του καί περί τοῦ τάγματος τῶν «Θεῶν κατά χάριν», ἡ πτῶσις τοῦ τάγματος τούτου θά ἦτο περισσότερον ἐνδεχομένη, ἵνα μή εἴπωμεν ὅλως ἀναπόφευκτος. 
Διότι ἐάν κατά τήν ρητήν καί σαφῆ μαρτυρίαν τῆς Γραφῆς (Ἠσ. ΙΔ΄13, 14 κ.ἄ.), ἐφθόνησε τόν Θεόν ὁ Ἐωσφό­ρος ἀρχάγγελος ὤν, καί παραφρονήσας ἐσκέφθη νά γίνη ὅμοιός Του κατά πάντα..., πόσον μᾶλλον δέν θά παρεσύροντο εἰς ὁμοίαν πτῶσιν οἱ «Θεοί κατά χάριν», οἵτινες ἀπ' ἀρχῆς τῆς ὀντοποιήσεως των θά ἔβλεπον ἑαυτούς κατά πάντα ὁμοίους πρός τάς πεπερασμένας ἐκφάνσεις Του, καί τούς ὁποίους, ἐφαρμόζων ἐπίσης τήν δικαιοσύνην Του, θά κατεδίκαζε ὁμοίως εἰς αἰωνίαν κόλασιν;

Προέβαλεν οὕτω πρός ὁλοκλήρωσην τῆς ὅλης εὐδοκίας τοῦ Θεοῦ, καί περάτωσιν τοῦ ὅλου σχεδίου τῆς δημιουργίας, ἡ ἀνάγκη τῆς προσθήκης τῆς «καμπύλης» καί τῆς ὑλικῆς τοιαύτης, ἤτοι, καί ἀρχικῶς, τῆς δημιουργίας τῶν ἄνευ συνειδήσεως καί ἐλευθερίας κτισμάτων, ἅτινα θά ὑπετάσσοντο εἰς τήν ἀέναον κίνησιν, ἀλλοίωσιν καί φθοράν... τῆς δημιουργίας δηλαδή τοῦ ὑλικοῦ τούτου Σύμπαντος μέ τούς ἀναριθμήτους ἔτι κόσμους του, τῶν ποικίλων οὐρανίων σωμάτων καί τῶν ἀστρικῶν συγκροτημάτων, καί τῆς δημιουργίας ὡσαύτως, ἐν συνε­χείᾳ, ἐπί τοῦ μικροσκοπικοῦ μέν ἀλλά τόσον γραφικοῦ τούτου πλανήτου, κτίσματος διφυοῦς - δισυνθέτου, ὑλικοῦ δηλαδή καί πνευματι­κοῦ, κτίσματος μέ ὑλικόν μέν σῶμα, ὑποκείμενον εἰς διάλυσιν καί φθοράν, ἐν περιπτώσει ἁμαρτίας, μέ ψυχήν δέ πνευματικήν, ἐνσυνείδητον ἄρα καί ἐλευθέραν, ἐγκεκλεισμένην ἐν τῷ σώματι τούτω, ὥστε ἡ ἐνδεχο­μένη πτῶσις αὐτοῦ νά μή εἶναι ἀσύγγνωστος καί αἰωνία, ἀλλά (καί ὑπό τήν προϋπόθεσιν πάλιν τῆς μετανοίας) συγγνωστή. 

Καί ὡς τοιοῦτον κτίσμα προωρίσθη ὁ ἄνθρωπος, τόν ὁποῖον ὁ Θεός ηὐδόκησε νά ποιήση «κατ' εἰκόνα Του» (Γενεσ. Α΄27), διά νά τόν δοκιμάσῃ... καί τόν ἐξομοιώσῃ οὕτως ἀκολούθως πρός Ἑαυτόν. Προωρίσθη δηλαδή, ὅπως δημιουργηθῇ ὁ ἄνθρωπος «κατ' εἰκόνα» τοῦ Θεοῦ, ἵνα ὡς τοιοῦτος δοκιμασθῇ ἐν πνευματικῇ δοκιμασίᾳ καί ἀθλήσει (Β΄ Τιμ. Β΄5 κ.ἄ.). 
Καί νικητής ἐν αὐτῇ ἀναδεικνυόμενος (Ἀποκ. Β΄7 κ.ἄ.), οὐχί μόνον νά καταστῆ ἄξιος τῆς πρός τόν Θεόν, κατά χάριν, ἐξομοιώσεως, γινόμενος «κατά χάριν Θεός», ἀλλά νά καταστῇ προσέτι, διά τῆς ἐκ τῶν «παθημάτων πείρας», καί αἰωνίως πλέον ἄπτωτος ἐν τῇ ἀτέρμονι ἐκείνῃ δόξῃ καί τιμῇ[17].

Κατά τήν ὁμόφωνον δ' ἐν τούτῳ γνώμην πάντων τῶν ἁγίων Πατέρων ἡμῶν ἐδημιουργήθη ὑπό τοῦ Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος οὔτε «φύσει θνη­τός», μήτε ἐπίσης «φύσει ἀθάνατος». Ἐδημιουργήθη ὡς «κατά χάριν Θεός» δυνάμει, διά νά καταστήσῃ ἑκουσίως ἑαυτόν, βοηθούμενος ὑπό τοῦ Θεοῦ, τοιοῦτον, βάσει τῆς θεοειδοῦς φύσεως αὐτοῦ[18]. 
Τό ὑλικόν σῶμα του, ὑποκείμενον ἐν περιπτώσει ἁμαρτίας, εἰς φθοράν καί διάλυσιν (θάνατον), ὅπως καί πάντα τά λοιπά κτίσματα τῆς ὑλικῆς δημιουργίας (Ρωμ. Η΄22 κ.ἄ.), θά καθίστατο ἐπίσης ἄφθαρτον, πνευματικόν (Α΄ Κορ. 42-44 κ.ἄ.), ἐάν ἀνεδεικνύετο νικητής εἰς τήν προορισθεῖσαν δι' αὐτόν δοκιμασίαν καί ἄθλησιν, ἥτις θά συνίστα­το εἰς τήν ἐλευθέραν ὑποταγήν του εἰς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ (Γεν. Β΄16-17). 
Ἐπίσης ἡ πνευματική ψυχή του θά καθίστατο αἰωνίως ἄπτωτος, ἐν τῷ ἑαυτῆς σώματι, ἔχουσα πάντοτε τήν χάριν, τήν κοινωνίαν καί τόν φωτισμόν τοῦ Θεοῦ. Ἄλλως θά κατεδικάζετο καί αὕτη εἰς θάνατον, ὡς ὁ Ἑωσφόρος καί τό ὑπ' αὐτόν τάγμα. 
Εἰς στέρησιν δηλαδή πασῶν τῶν θείων τούτων δωρεῶν, προσέτι δέ, καί μετά τήν διάλυσιν τοῦ σώματός της (τόν θάνατόν του), εἰς αἰωνίαν πλέον κόλασιν, εἰς αἰώνιον βασανισμόν, μετά τοῦ σατανᾶ καί τῶν ἐκπεσόντων ἀγγέλων (Ματθ. ΚΕ΄41, Ἀποκ. Κ΄10 κ.ἄ.), ὡς καί εἰς μετατροπήν της εἰς «ἀστέρα ζόφους» (Ἰούδ. στ. 3) εἰς τό διηνεκές. 
Διά τῆς τοιαύτης «ἀθλήσεως» καί «δοκιμασίας» ἐπεζητήθη ὑπό τοῦ Θεοῦ ἡ ὁλοκληρωτική ἐπίτευξις τῆς πλήρους διαμορφώσεως τῆς ἀνθρω­πίνης βουλήσεως καί ἡ ἐμπέδωσις τῆς πραγματικῆς ἐλευθερίας, διά τῆς ἀπολύτου ἐλευθέρας ὑποταγῆς καί τῆς ἑκουσίας ἐναρμονίσεως αὐτῆς εἰς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἐπακόλουθον δέ τῆς νίκης προωρίσθη ὁ θρίαμβος κατά τῶν παθῶν καί τοῦ διττοῦ θανάτου. Καί ἡ ἀνάδειξις τοῦ τελείου ἀνθρώπου, τοῦ «κατά χάριν Θεοῦ».

---

^[1] Πρβλ. ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστ. «Ὁμιλίαι περί ἀκαταλήπτου» Α΄ , Β΄, Γ΄, Δ΄, Ε΄, Ε.Π.Μ. τ. 48, σελ. 701 - 745.

^[2] Πρβλ. καί Χρηστ. Ἀνδρούτσου «Δογματική», σελ. 71 - 72.

^[3] Πρβλ.  Ἰωάν. Ἀρνέλλου «Φιλοσοφ. Μελέται», σελ.. 52, 57 καί 76, Ἀθήνα 1930.

^[4]  Πρβλ. καί Χρηστ. Ἀνδρούτσου «Δογματ.», σελ. 71.

^[5] Πρβλ. Χρηστ. Ἀνδρούτσου «Δογματ.», σελ. 71.

^[6] Πρβλ. ἰδίου, αὐτόθι, σελ.. 71-72 καί 94 «...Καθόσον τό μεταδιδόναι τῶν ἰ­δίων ἀγαθῶν καί καθιστᾶν τά ὄντα εὐδαίμονα εἶναι ἀχώριστον ἀπό τῆς θείας οὐσίας, ἀείποτε ἐνεργούσης τήν μετάδοσιν τῆς θείας μακαριότητος, ὁ Θεός καλεῖται ὑπό τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου «ἀγάπη» (Α΄ Καθολ. Δ΄9)». Καί μακαριστοῦ πρωτοπρεσβυτ. Ἰωάν. Ρωμανίδου «Τό προπατορικό ἁμάρτημα», ἔκδ. 1957 σελ. 94  «...Δέν εἶναι ὅμως ἡ θεία ἀγάπη, ἐν τῇ πρός τά ἔξω ἐκδηλώσει αὐτῆς, τῆς θείας οὐσίας (σ.σ. δηλ. μετάδοσις τῆς θείας οὐσίας).  Ἄλλως θά ἔπρεπε νά εἶναι ἡ δημιουργία ἄναρχος... Ὁ Θεός δέν ἐνερ­γεῖ ποτέ κατ' οὐσίαν, ἀλλά μόνον κατά βούλησιν καί ἀπόλυτον ἐλευθερίαν».

^[7] Πρβλ. Χρ. Ἀνδρούτσου, αὐτόθι, σελ.. 101-103. Ἡ ἔννοια τοῦ χρόνου ἄρχε­ται ἀπό τῆς ἐξ οὐκ ὄντων ὀντοποιήσεως τῆς ὑλικῆς δημιουργί­ας. Νοεῖται δέ ὡς χρόνος μέν ἡ ἔναρξις καί ἡ διάρκεια τῆς κινήσεως, τῆς ἀλλοιώσεως, τῆς μεταμορφώσεως κ.λ.π. τῆς ὕλης ἐν τῷ «χώρῳ». «Χῶρος» δέ ἡ ἔκτασις ἥν κατέλαβεν ἡ ὑλική δημιουργία ἐν τῷ ἀπείρῳ Θεῶ», «ἐν Ὧ ζῶμεν, κινούμεθα καί ἐσμέν». (Πράξ. ΙΖ΄28 κ.ἄ.).

^[8] Πρβλ. Χρ. Ἀνδρούτσου, μνήμ. ἔργ., σελ.. 93 καί 101-104. «...Ὁ κόσμος εἶναι προϊόν τῆς σοφίας, τῆς δυνάμεως καί τῆς θελήσεως τοῦ Θεοῦ. Μετέχουσι τῆς δη­μιουργίας καί τά τρία πρόσωπα τῆς ἁγίας Τριάδος... Τό σχέδιον τῆς δημιουργίας συνε­λήφθη ὑπό τοῦ Θεοῦ ἐν ψιλαῖς ἰδέαις... Ὁ Θεός εἶχεν αἰωνίως πρό τῆς δη­μιουργίας τήν ἰδέαν τοῦ κόσμου, ἀλλά τήν ἰδέαν ταύτην ἐξεδήλωσεν εἰς ἐνέργειαν δημιουργικήν ὅταν ἠβουλήθη... Ἀληθῶς. Ἡ μέν γνώμη ὅτι ὁ Θεός δημιουργῶν τόν κόσμον ἐν σοφίᾳ, συλλαμβάνει καί προσχεδιάζει τήν ἰδέαν τοῦ κόσμου, ὡς πᾶς τε­χνίτης, εἶναι ἐξ ὅσων εἴπομεν φανερά... Ἀλλ' ἡ ἰδέα αὐτή τοῦ κόσμου δέν εἶναι μεταφυσικόν τί ἐκτός τοῦ Θεοῦ ἤ παρά τῷ Θεῷ ὑπάρχον, πρός ὅ βλέπων τεχνᾶται τόν κόσμον ὁ δημιουργός, κατά τόν Τίμαιον τοῦ Πλάτωνος, ἀλλ' ἁπλῶς ἡ ἰδανική ἐκφορά τοῦ κόσμου, ἤ ἡ οὐσία τοῦ κόσμου ὡς αὐτή νοεῖται (σ.σ. ἐν ψιλαῖς βεβαίως ἰδέαις) αἰωνίως ὑπό τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ».

^[9]  Πρβλ. Χρηστ. Ἀνδρούτσου μνήμ. ἔργ., σελ. 82.

^[10] Πρβλ. Ἁγ. Ἀθανασίου (τοῦ Μεγ.), ἐν Ἀ. Θεοδώρου, μν. ἔργ. σελ. 4, ὑποσ. 1. «Episte ad Adelphium, 4 P.Μ. Gr. XXVI,» σ. 1077. «Γέγονε γάρ ἄνθρωπος, ἵνα ἡμᾶς ἐν Ἑαυτῷ Θεοποίηση». Καί ἰδίου, «De Inc 54, Ρ.Μ. Gr. XXV, σ. 192. «Αὐτός γάρ ἐνηνθρώπησεν, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν».

[11] «Ὅπου συνείδησις ἐκεῖ καὶ ἐλευθερία»

^[12]  Πρβλ. Χρηστ. Ἀνδρούτσου «Δογματ.», σελ. 105 - 106.

^[13] Πρβλ. Δημ. Γ. Τσάμη. «Ἡ τελείωσις τοῦ ἀνθρώπου, κατά Νικήταν τόν Στηθάτον», σελ. 23 καί 25. «...Ὁ Θεός ὡς... παντογνώστης, εἶχεν ἐν Ἐαυτῷ καί πρό τῆς ἐκ τοῦ μηδενός δημιουργίας τῶν πάντων τήν γνῶσιν, τάς φύσεις καί τούς λόγους πάντων τῶν ὄντων...». (σ.σ. ἐν «ψιλαῖς» βεβαίως,  «ἰδέαις»).

^[14] Ματθ. Ι΄1, Λουκ. Ι΄17-1 8, Ἰωάν. Η΄44 κ.ἄ. Πρβλ. Β΄ Πετρ. Β΄4, ὡς καί Ἰούδ. στιχ. 6. «...Εἰ γάρ ὁ Θεός ἀγγέλων ἁμαρτησάντων οὐκ ἐφείσατο ἀλλά σειραῖς ζόφου ταρταρώσας παρέδωκεν εἰς κρίσιν τηρούμενους...».

^[15] Πρβλ. μακαριστοῦ πρωτοπρεσβυτ. Ἰωάν. Ρωμανίδου, μνημ. ἔργ. σελ.. 144 «...Διά τῆς ἁμαρ­τίας εἰσῆλθεν εἰς τόν κόσμον ὁ θάνατος... Ὁ Θεός ἐπέτρεψε τόν θάνατον καί τήν διάλυσιν τοῦ ἀνθρώπου (σ.σ.: Ἐν τῇ «διαλύσει» πρόκειται βεβαίως περί τοῦ φυσικοῦ θανάτου μόνον, διότι πλήν τούτου ὑπάρχει καί ὁ πνευματικός, ἤτοι ἡ ἀπομάκρυνσις τῆς θείας Χάριτος καί κοινωνίας…) ἀφ' ἑνός μέν ἵνα μή τό κακόν ἀθάνατον γένηται, ἀφ' ἑτέρου δέ ἵνα ἀναπλάσῃ αὐτόν ἐν τῇ ἀναστάσει καί ἐπί πλέον, ἵνα διά τῆς θέας τοῦ θανάτου δώσῃ εἰς τόν ἄνθρωπον εὐκαιρίαν μετανοίας καί δοκιμάσῃ αὐτόν διά πειρασμῶν».

^[16] Οὕτω μόνον, βάσει τῶν σχετικῶν μαρτυριῶν τῆς Γραφῆς, δυνάμεθα, κατά τήν ταπεινήν γνώμην ἡμῶν, νά ἐξηγήσωμεν τόν λόγον τῆς ὑπό τοῦ Θεοῦ ὀντοποιήσεως τῶν περί τοῦ σατανᾶ καί τῶν ἐκπεσόντων μετ' αὐτοῦ ἀγγέλων «ψιλῶν ἰδεῶν» Του, περί τῆς μετά τήν ὀντοποίησιν πτώσεως τῶν ὁποίων, ὅπως, ἐν συνεχείᾳ καί περί πάντων τῶν ἁμαρτωλῶν ἀνθρώπων, ἔσχεν ἀναμφιβόλως ὁ Θεός τελείως πρόγνωσιν. 
Δέν ἀποκλείομεν βεβαίως τό δυνατόν τῆς ὑπάρξεως καί ἄλλων λόγων, ἐφ' ὅσον «... ἐκ μέρους γιγνώσκομεν καί ἐκ μέρους προφητεύομεν» (Α΄ Κορ. ΙΓ΄9), «ἀνεξερεύνητοι δέ αἱ βουλαί τοῦ Θεοῦ...» (Ρωμ. ΙΔ΄33-36 κ.ἄ.). Ἀλλά τούς λόγους ἐκείνους θά γνωρίσωμεν εἴτε κατόπιν νέων θείων ἀποκαλύψεων, ἤ ὅταν ἐκδημήσωμεν πλησίον τοῦ Θεοῦ. (Α΄ Κορ. ΙΓ΄12 κ.ἄ.). Πρβλ. Χρηστ. Ἀνδρούτσου «Δογματ.», σελ. 108. 
«Ὁ Θεός γιγνώσκει νά διευθετῇ τό κακόν οὕτως ὥστε οὐ μόνον νά μή διαταράσσῃ τήν καθόλου τάξιν τοῦ Κόσμου, ἀλλά μᾶλλον καί νά ἐξυπηρετῇ τό γενικόν Αὐτοῦ σχέδιον». Περί τοῦ σατανᾶ ὅμως, καί τῶν δαιμόνων ἐν γένει, ὁ ἀείμνηστος καθηγητής Ἀνδρ. Θεοδώρου, ἐν τῇ πραγματείᾳ του «Ἡ περί τῶν δικαιωμάτων τοῦ σατανᾶ θεωρία», σελ. 26, ὑπ. 1, γράφει τά ἑξῆς: «Παρ' ὅλον ὅτι ἡ περί ὑπάρξεως τῶν δαιμόνων δόξα εἶναι ἄρθρον πίστεως πολλαχοῦ τῆς Γραφῆς ἱστορούμενον καί πολυειδῶς ἐν τῇ Ἱ. Παραδόσει ἐπιμαρτυρούμενον, ὅμως ἡ διδασκαλία αὐτή τῷ γυμνῷ λόγῳ προσπίπτει τά μάλιστα μυστηριώδης καί ἀκατανόητος. 
Πῶς ὁ ὑπό τοῦ παναγάθου, πανσόφου καί παντοδυνάμου Θεοῦ πλασθείς ἄγγελος, ἀγαθός κατά τήν φύσιν αὐτοῦ καί συγγενής τῷ Θεῷ διά τῶν πνευματικῶν αὐτοῦ προσόντων καί χαρισμάτων, ὁ ὑπό τοῦ Θεοῦ τά μάλιστα εὐεργετηθείς καί εἰς τά ὕψιστα τῆς παρ' Αὐτῷ λειτουργίας καί διακονίας τιμηθείς, ἄ­γεται ἐν στιγμῇ εἰς τό παράτολμον διάβημα τῆς κατά τοῦ Θείου θελήματος ἐπαναστάσεως, τοῦθ' ὅπερ πλείστην ἐμφαίνει τῆς φύσεως τραχύτητα, ἐγωϊστικήν πώρωσιν καί στρέβλωσιν συνειδήσεως, παραμένει ἄπορον τῇ διανοίᾳ ἡμῶν.  
Ἡ κατάχρησις τῆς ἐλευθερίας δέν ἐπιλύει τό πρόβλημα, καθόσον θά ἀνέμενε τίς, ὁ λογικός καί ἐλεύθερος ἄγγελος νά ἤγετο μᾶλλον εἰς τήν παρά τῷ Θεῷ παγίωσιν τῆς ἠθικῆς αὐτοῦ βουλήσεως ἤ εἰς τήν κατά τῆς Θείας Βουλῆς ἀνταρσίαν, ἐπιδείξας κακίας ὧν ἐστερεῖτο κατά τήν ἀρχαίαν τῆς φύσεως αὐτοῦ προικοδότησιν, ὤν σχετικῶς ἀγαθός.  
Ἐάν μέν εἶχεν ἐν τῇ φύσει αὐτοῦ τόν ἐγωϊσμόν καί τήν ἀλαζονείαν, καταλήγομεν εἰς τό ἄτοπον συμπέρασμα ὅτι ἐπλάσθη κακός ὑπό τοῦ παναγάθου Θεοῦ. Ἐάν πάλιν ἁπλήν εἶχε τήν τάσιν πρός τάς κακίας ταύτας, πάλιν ἐμμέσως τοῦ κακοῦ αἴτιος εἶναι αὐτός ὁ Θεός, τοῦθ' ὅπερ βλάσφημον.  
Ἐάν δέ ὁ πρῶτος ἄγγελος τῶν τοιούτων τῆς φύσεως κακῶν ἐκαθάρευε, οὐδαμῶς δ' ἐκτός τῆς φύσεως αὐτοῦ ὑπῆρχε τό κακόν, ὥς τις ἀρχή τῷ ἀγαθῷ ἀντιμέτωπος, κατά τάς ἀντιλήψεις τοῦ Δυϊσμοῦ, ὅπερ θεωρῶν οὗτος νά τεχνᾶται ἐσωτερικῶς καί νά μηχανεύηται τήν κακίαν εἰς ταύτην ἀκολουθῶν, παραμένει ἄπορον πῶς ἀνεδείχθη τῆς κα­κίας ἐφευρέτης καί πρωταθλητής. 
Τό περί ὀντολογίας τοῦ κακοῦ πρόβλημα καλύπτεται, ὡς εἰκός, ὑπό τοῦ ζοφώδους τοῦ μυστηρίου πέπλου, καλεῖται δ' ὁ πιστός ὅπως ἀπολυπραγμανήτως συγκατατεθῆ εἰς τήν σχετικήν τῆς Θείας ἀποκαλύψεως πίστιν, παντοιο­τρόπως δέ, τῇ θεία ἀρωγῇ ἐνισχυόμενος, πολεμήση κατά τοῦ ἐπιβούλου τῆς ἰδίας αὐτοῦ εὐτυχίας καί τῆς ποικίλης κακίας, ἥτις τοσοῦτον δαψιλῶς ἐμφωλεύει εἴς τε τήν πεπτωκυῖαν αὐτοῦ φύσιν καί τήν κοινωνίαν ἐν ἧ ζῇ». 

Ταῦτα ἔγραφε περί τοῦ σατανᾶ ὁ μακαριστός καθηγητής Ἀ. Θεοδώρου, καί ὅτι μέν βεβαίως τό πρόβλημα τῆς ὀντολογίας τοῦ κακοῦ καί τῆς ὑποστατικότητος τοῦ σατανᾶ ἀποτελεῖ, κατ' ἀρχήν, μυστήριον, ὅπερ ὁ πιστός καλεῖται νά ἀντιμετωπίση ἐν πίστει, εἶναι ἀναμφισβήτητον, ἐφόσον τά πάντα, καί δή τά πνευματικά καί μεταφυσικά, «ἐκ μέρους γινώσκομεν...» (Α΄ Κορ. ΙΓ΄9 κ.ἄ.)· ἡ δέ περί αὐτῶν μαρτυρία τῆς Γρα­φῆς εἶναι διά τόν πιστόν, βεβαιότερα καί τῆς πειραματικῆς ἀποδείξεως (Β΄ Πετρ. Α΄10 κ.ἄ.). Πρός τούτοις ὅμως καί περί τῆς ὑποστατικότητος τοῦ σατανᾶ καί τῶν πονηρῶν πνευμάτων ἔχομεν σήμερον, πλήν τῶν σχετικῶν ἀψευδῶν μαρτυριῶν τῆς Γραφῆς, καί ἄλλας ἀμαχήτους ἀποδείξεις a contrario ἐκ τοῦ πνευματισμοῦ καί τῆς μαγείας.  

Ὅσον δ' ἀφορᾶ εἰς τήν ἀπορίαν «...πῶς ὁ σατανᾶς, ἐξέχον μάλιστα ἀγαθόν πνεῦμα δημιουργηθείς ὑπό τοῦ Θεοῦ, ἐξετράπη τῆς φύσεώς του καί ἐπανεστάτησε κατ' Αὐτοῦ...», τοῦτο, πλήν τῆς ἀψευδοῦς ἐπίσης μαρτυρίας τῆς Γραφῆς, ἐπαρκῶς, φρονοῦμεν, ἐξηγεῖται διά τῆς «κακῆς χρήσεως» τῆς δωρηθείσης ὑπό τοῦ Θεοῦ εἰς τά πνευματικά κτίσματα συνειδητῆς ἐλευθερίας.  
Ἔχομεν ἐξ ἄλλου σχετικά παραδείγματα ἀνθρώπων (στρα­τηγῶν, ἀνωτέρων αὐλικῶν κ.ἄ.) ἐπαναστατησάντων κατά τῶν εὐεργετῶν βασιλέων των...  
Ἡ ὑπό τοῦ ἀνθρώπου δέ κατάχρησις τῆς ἐλευθερίας οὐδόλως διαφέρει τῆς τῶν πνευμά­των, ἐφόσον μάλιστα οἱ ἄγγελοι εἶναι «πνεύματα λειτουργικά εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα...» (Ἑβρ. Α΄14), ἡμεῖς δέ καί «ἀγγέλους κρινοῦμεν...» (Α΄ Κορ. ΣΤ΄3) πλασθέντες, προδήλως, ἀνώτεροι αὐτῶν εἰς πνευματικήν δύναμιν διά νά «γίνωμεν, ὡς προείπομεν, κατά χάριν Θεοί».

^[17] Ταύτην τήν ἔννοιαν ἔχει ἡ εὐδοκία τοῦ Θεοῦ «ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ' εἰκόνα ἡμετέραν καί ὁμοίωσιν» (Γενεσ. Α΄26-27).

^[18] Πρβλ. μακαριστοῦ πρωτοπρεσβυτ. Ἰωάν. Ρωμανίδου μνήμ. ἔργ., σελ. 144. Ἐπίσης Χρηστ. Ἀνδρούτσου «Δογματ.», σελ. 141. Ὡσαύτως ὁ Θεόφιλος Ἀντιοχείας σχετικῶς γρά­φει (πρός Αὐτόλυκον Β΄27). «Εἰ γάρ ἀθάνατον αὐτόν ἀπ' ἀρχῆς ἐπεποιήκει, Θεόν αὐτόν ἐπεποιήκει. Πάλιν, εἰ θνητόν αὐτόν ἐπεποιήκει, ἐδόκει ἄν ὁ Θεός αἴτιος εἶναι τοῦ θανάτου αὐτοῦ. Οὔτε οὖν ἀθάνατον αὐτόν ἐποίησεν, οὔτε μήν θνητόν, ἀλλά δεκτικόν ἀμφοτέρων ἵνα (εἰ) ρέψῃ ἐπί τά τῆς ἀθανασίας, τηρήσας τήν ἐντολήν τοῦ Θεοῦ, μισθόν κομίσηται παρ' αὐτοῦ τήν ἀθανασίαν καί γένηται Θεός· εἰ δέ αὖ τραπῇ ἐπί τά τοῦ θανάτου... παρακούσας τοῦ Θεοῦ, αὐτός ἑαυτῷ αἴτιος ἦ τοῦ θανάτου...».

Γιά νά τό κατεβάσετε ὁλόκληρο σέ pdf  (117 σελίδες)  πατῆστε ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΘΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΤΑΥΡΙΚΗ ΘΥΣΙΑ

Δίδεται τό δικαίωμα τῆς ἀναπαραγωγῆς ἤ δημοσιεύσεως μέρους ἤ ὅλου τοῦ παρόντος μέ ἁπλή ἀναφορά τῆς προελεύσεως