Ἡ ἀξία τῆς ἐργασίας. Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

Ἡ ἀξία τῆς ἐργασίας

Μέ ἀφορμή κάποιους πού δέν ἤθελαν νά ἐργάζωνται γράφει ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Παῦλος(Β΄ Θεσσ. 3,11):«Ἀκούομεν γάρ τινας περιπατοῦντας ἐν ὑμῖν ἀτάκτως͵ μηδὲν ἐργαζομένους, ἀλλὰ περιεργαζομένους»· Δηλ. «Ἀκοῦμε γιά μερικούς ἀπό σᾶς ὅτι συμπεριφέρονται ἄτακτα, χωρίς νά κάνουν καμιά ἐργασία, ἀλλά περιεργάζονται».
 Εἶχαν φθάσει ἄσχημες εἰδήσεις στόν Ἀπόστολο. Ὑπῆρχαν κάποιοι, πού ζοῦσαν ἄτακτα στήν Θεσσαλονίκη. Δέν εἰργάζοντο ἀλλά περιεργάζοντο τόν ἕναν καί τόν ἄλλον.
Ἐπειδή ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀεικίνητος, δηλ. πάντοτε κινεῖται καί ποτέ δέν σταματᾶ νά ἐργάζεται, γιαυτό ὅταν ὁ ἄνθρωπος δέν μεταχειρίζεται κάποια χρήσιμη τέχνη ἤ ἐργόχειρο, ἀναγκαστικά ὁ νοῦς του κινεῖται στά μάταια, ἄχρηστα, ψευδῆ καί ἁμαρτωλά.

Ὁ ἄνθρωπος αὐτός ἀναγκαστικά περιεργάζεται τήν ζωή καί τήν διαγωγή τῶν ἄλλων ἀνθρώπων (τί κάνει ὁ ἕνας καί ὁ ἄλλος ἄνθρωπος καί ἔτσι γκρεμίζεται σέ ἀργολογίες, κατακρίσεις, καταλαλιές (κουτσομπολιά), φθόνους, ζήλειες, ἀντιπάθειες, εὐτραπελίες (χορατά) καί σέ ἀδιαφορία γιά τή ζωή καί τή σωτηρία του.
Δίδαγμα: Δέν πρέπει νά σταματᾶμε νά ἐργαζόμασθε τό καλό πρός πάντας. Ἄν σταματήσουμε, τότε ἀναγκαστικά ἐργαζόμαστε τό κακό. Ἡ καλλίτερη ἄμυνα εἶναι ἡ ἐπίθεση. Γιά νά ἀντισταθοῦμε στό κακό ἄς κάνουμε συνεχῶς τό καλό.

Οἱ ἅγιοι Πατέρες μᾶς συμβουλεύουν νά μήν πολεμᾶμε τό κακό κατά μέτωπο μέ τήν ἀντίσταση, ἀλλά νά τό ἐξουδετερώνουμε κάνοντας πάντα τό καλό.
 Ἐάν ὁ χῶρος τῆς ψυχῆς μας, ὁ νοῦς μας, εἶναι γεμᾶτος μέ καλές ἔννοιες, συναισθήματα ἅγια καί ἀποφάσεις θεάρεστες·  ἐάν  συγχρόνως τό σῶμα μας καί ἡ ψυχή μας ἐργάζεται γιά νά προσφέρει ἀγάπη στούς ἄλλους, τότε δέν χωράει νά μπεῖ τό κακό στή ζωή μας. Ἄς «κλέβουμε» τό κακό, κάνοντας ἀσταμάτητα τό καλό. Ἄς εἶναι ὁ νοῦς μας συνεχῶς στόν Θεό καί σ’αὐτά πού Τοῦ ἀρέσουν (ψαλμοί, ὕμνοι, προσευχές, Θεῖος Ἔρωτας) γιά νά μήν εἶναι ἀναγκαστικά στό κακό.
Οἱ ἅγιοι Πατέρες μᾶς διδάσκουν: «Ὅταν ὁ νοῦς ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τό Θεό ἤ κτηνώδης γίνεται (κυλιόμενος σάν τόν χοῖρο στή λάσπη τῶν παθῶν καί μάλιστα τῶν σαρκικῶν) ἤ δαιμονιώδης ( ὁπότε ὁ ἄνθρωπος θυμώνει, ὀργίζεται καί μάχεται μέ τούς ἄλλους σάν δαίμονας)»[1].
Γιά νά γλυτώσει λοιπόν ὁ ἄνθρωπος ἀπό ὅλα αὐτά τά κακά, πρέπει νά δουλεύει κάποια τέχνη καί ἐργόχειρο, λέγει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Διότι δουλεύοντας τέχνη, ὄχι μόνο τακτοποιεῖ καί συμμαζεύει τόν νοῦ του, ἀλλά προσπορίζεται καί τά πρός τό ζῆν. Ἐπίσης δέν γίνεται βάρος στούς ἄλλους παίρνοντας ἀπ΄ αὐτούς τά ἀναγκαῖα γιά τό σῶμα του.
Ἐπειδή δέν πρέπει νά ἐλεεῖ κάποιος, αὐτόν πού ἐνῶ μπορεῖ νά ἐργαστεῖ τέχνη καί ἐργόχειρο, ὅμως δέν θέλει νά ἐργαστεῖ. Λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «Ἡ ἐλεημοσύνη δίδεται μόνο σ’ ἐκείνους πού δέν μποροῦν νά ἐπαρκέσουν στίς ἀνάγκες τους, ἐργαζόμενοι χειρωνακτικά·  ἤ καί σ’ αὐτούς πού  διδάσκουν καί εἶναι ὁλοκληρωτικά ἀπασχολημένοι ἀπό τόν λόγον τῆς διδασκαλίας»[2].
- Ἀλλά τί προφασίζεται καί λέγει ὁ ὀκνηρός;
-Ἐγώ εἶμαι ἀσκητής· ἐγώ προσεύχομαι· ἐγώ νηστεύω καί ἀναπληρώνω μέ αὐτά τόν κόπο τοῦ ἐργοχείρου.
Σ’ αὐτόν ἀπαντᾶμε(λέει ὁ ἅγ. Νικόδημος): Πρῶτον μέν ὅτι ἡ προσευχή καί ἡ νηστεία δέν εἶναι ἔργο τῶν χειρῶν· ὁ δέ Παῦλος κάνει λόγο ἐδῶ ξεκάθαρα γιά ἐργόχειρο κατά μίμησιν τοῦ Τέκτονος Κυρίου, τό ὁποῖο τό θεωρεῖ ἀπαραίτητο γιά τόν ἄνθρωπο. Δεύτερον δέ ἀπαντᾶμε, ὅτι ἐσύ πού λέγεις αὐτά, μπορεῖς μαζί μέ τήν ἄσκηση, καί τήν προσευχή καί τήν νηστεία νά κάνεις καί ἐργόχειρο. Ἐπειδή ὅμως καταφρονεῖς τό ἐργόχειρο γιαυτό κατακρίνεσαι ὡς ἀργός.
Μερικοί ὅμως λένε: Ἐφ΄ ὅσον ὁ ἅγιος Ἀπόστολος λέγει ὅτι ὅλοι πρέπει νά ἐργοχειροῦν, τότε πῶς οἱ διδάσκαλοι καί οἱ κήρυκες τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ δικαιοῦνται νά μήν ἐργάζωνται;
Σ’ αὐτούς  ἀπαντᾶμε (λέγει ὁ ἅγιος Νικόδημος) ὅτι οἱ διδάσκαλοι μεταχειρίζονται ἐργασία ἡ ὁποία εἶναι σπουδαιότερη καί δυσκολώτερη ἀπό τό ἐργόχειρο. Πρός τούτοις αὐτή ἡ ἐνασχόληση τούς ἐμποδίζει στό νά ἐργάζωνται μέ τά χέρια. Σέ σένα ὅμως τόν ἀσκητή καί ἡσυχαστή δέν ὑπάρχει κανένα τέτοι ἐμπόδιο. Ὥστε ἁμαρτάνεις ἐπειδή ἀμελεῖς καί δέν δουλεύεις ἐργόχειρο.
«Μή ἐργαζομένοις ἀλλά περιεργαζομένοις»
Συνάγεται ἀπό τό ρητό αὐτό τοῦ Ἀποστόλου ὅτι ἡ περιέργεια γεννᾶται ἀπό τήν ἀργία. Περίεργοι εἶναι ἐκεῖνοι πού κάθονται ἄνεργοι.
Στήν περιέργεια ἀκολουθεῖ ἡ πονηρία, ἡ καταλαλιά καί μύρια ἄλλα κακά. Ἀληθινά σοφός ἦταν λοιπόν αὐτός πού παρομοίασε τούς ἐργοχειροῦντες μέ τίς φιλόπονες μέλισσες οἱ ὁποῖες ἐργάζονται· τούς δέ ἀργούς μέ τούς κηφῆνες, οἱ ὁποῖοι δέν δουλεύουν, ἀλλά κάθονται ἀργοί πάντοτε.
 Καθώς οἱ μέλισσες ἐργαζόμενες τό γλυκύτατον μέλι,  ὄχι μόνον τρέφουν τόν ἑαυτό τους ἀπό ἀυτό ἀλλά καί τούς ἀνθρώπους. Τούς κόπους δέ τῶν μελισσῶν ἀπολαμβάνουν εἰς γλυκασμόν καί ὑγείαν τοῦ σώματος ὅλοι οἱ ἄνθρωποι... Ἔτσι καί αὐτοί πού ἐργάζονται τέχνες ὄχι μόνο τρέφουν τούς ἑαυτούς τους ἀπό αὐτές ἀλλά καί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι κυβερνιοῦνται διά μέσου τῶν τεχνῶν τους, καί ὅλος ὁ κόσμος συγκροτεῖται, συντηρεῖται μέ τούς κόπους τους.
 Ἐκ τοῦ ἀντιθέτου δέ, καθώς οἱ κηφῆνες μέ τό νά μήν δουλεύουν, τρώγουν ἀπό τό ἕτοιμο μέλι τῶν μελισσῶν καί ζοῦν ἀπό τούς ξένους κόπους, ἔτσι καί αὐτοί πού δέν δουλεύουν μίαν τέχνη μέ τό νά μήν ἔχουν πῶς νά τραφοῦν, ἀποβλέπουν στά χέρια τῶν ἄλλων καί ζοῦν ἀπό τούς ξένους πόνους. -Ἠμπορεῖ νά βρεθεῖ πιό ἀχρεῖα ζωή ἀπό αὐτή; ἀναρωτιέται ὁ ἅγιος Νικόδημος.
Διά τοῦτο ὁ Σολομών παρακινεῖ τούς ἀργούς νά μιμηθοῦν τήν φιλόπονη μέλισσα: «Πήγαινε ὦ ὀκνηρέ νά διδαχθεῖς ἀπό τήν μέλισσα καί μάθε ὅτι εἶναι ἐργάτης καί τήν ἐργασία τήν κάνει σάν κάτι τό πολύ σεμνό, σοβαρό καί θεάρεστο. Τούς κόπους της ἀπολαμβάνουν βασιλεῖς καί ἰδιῶτες καί ἔχουν ὑγεία. Εἶναι ἐπιθυμητή, ἀγαπητή ἀπό ὅλους καί δοξασμένη. Ἄν καί δέν ἔχει πολλή σωματική δύναμη, ὅμως ἐπειδή τίμησε τήν τέχνη γιαυτό καί προκόψε»[3].
Δίδαγμα: Μέ τήν ἐργασία τῶν χειρῶν συμμαζεύεται ὁ νοῦς μας καί παύει νά ἁμαρτάνει. Συγχρόνως ἐξασκεῖται τό καθῆκον τῆς ἀγάπης. Ὁ ἐργαζόμενος ἐκπληρώνει τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ διότι ἀφ’ ἑνός μέν δέν τρέφεται  ἀπό ξένους κόπους, ἀφ’ ἑτέρου δέ εὐεργετεῖ τό κοινωνικό σύνολο. Ἄς φροντίζουμε κάθε στιγμή, πού δέν εἴμαστε πλήρως ἀπασχολημένοι μέ τήν προσευχή καί τήν Θεία Λατρεία νά ἐργοχειροῦμε, γιά νά φυλάγουμε καί τόν νοῦ μας καθαρό ἀπό τίς προσβολές τοῦ ἐχθροῦ καί νά γινόμαστε εὐλογία γιά ὅλην τήν Ἐκκλησία.

Τῼ ΔΕ ΘΕῼ ΔΟΞΑ ΠΑΝΤΟΤΕ ΝΥΝ ΚΑΙ ΑΕΙ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΑΣ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ!


[1] Ἁγ. Μαξίμου, Εὐεργ. Τόμ. Δ΄, σελ. 77: «Νοῦς Θεῷ συναπτόμενος καί αὐτῷ ἐγχρονίζων διά προσευχῆς καί ἀγάπης σοφός γίνεται καί ἀγαθός καί δυνατός καί φιλάνθρωπος, καί ἐλεήμων καί μακρόθυμος καί ἁπλῶς εἰπεῖν πάντα σχεδόν τά θεῖα ἰδιώματα περιφέρει·  Τούτῳ δέ ἀναχωρῶν καί τοῖς ὑλικοῖς προσχρῶν, ἤ κτηνώδης γίνεται φιλήδονος γεγονώς ἤ θηριώδης διά ταῦτα τοῖς ἀνθρώποις μαχόμενος».

[2] Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Λόγος Ε΄ Εἰς τήν Β΄ πρός Θεσσαλονικεῖς: «ἡ δέ ἐλεημοσύνη ἐκείνοις δέδοται μόνοις, τοῖς οὐκ ἰσχύουσιν ἐκ τῆς τῶν χειρῶν ἐργασίας ἐπαρκέσαι ἑαυτοῖς· ἤ τοῖς διδάσκουσι καί τό πᾶν ἀπησχολημένοις εἰς τόν τῆς διδασκαλίας λόγον»

[3] Παροιμ. 6, 8:«Πορεύθητι (ὦ ὀκνηρέ) πρὸς τὴν μέλισσαν καὶ μάθε ὡς ἐργάτις ἐστὶν τήν τε ἐργασίαν ὡς σεμνὴν ποιεῖται͵ 6.8b ἧς τοὺς πόνους βασιλεῖς καὶ ἰδιῶται πρὸς ὑγίειαν προσφέρονται͵ ποθεινὴ δέ ἐστιν πᾶσιν καὶ ἐπίδοξος· 6.8c καίπερ οὖσα τῇ ῥώμῃ ἀσθενής͵ τὴν σοφίαν(δηλ. τήν τέχνην) τιμήσασα προήχθη»


Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

hristospanagia3.blogspot.com