Άγιος Δονάτος, Επίσκοπος Ευροίας . Το άφθαρτο λείψανο του στην Βενετία.

Άγιος Δονάτος, Επίσκοπος Ευροίας

Συναξάρι

Το όνομα Δονάτος, πού ήταν πολύ διαδεδομένο στη λατινική Αφρική κυρίως, φανερώνει την καταγωγή του Άγιου από την Δύση. Ιστορικά στοιχεία περί. του βίου και της δράσεως αυτού δεν διεσώθησαν. Έζησε κατά τούς χρόνους του αυτοκράτορας Θεοδοσίου του Μεγάλου (379-395 μ.Χ.) και μετείχε στη Β' Οικουμενική Σύνοδο.

Άλλο Συναξάρι γράφει ότι ό Άγιος Δονάτος γεννήθηκε περί το 330 μ.Χ. στην Εύροια και μορφώθηκε στο Βουθρωτό της Ηπείρου.
Σε ηλικία 30 ετών χειροτονήθηκε Επίσκοπος Εύροίας και αρχιεράτευσε επί 60 χρόνια. Τα στοιχεία, όμως, αυτά δεν επιβεβαιώνονται.
Στις λατινικές πηγές παρατηρείται σύγχυση μεταξύ του Αγίου Δονάτου, Επισκόπου Εύροίας, και του ομώνυμου του Επισκόπου Αρητίου Τυρρηνίας, ό όποιος μαρτύρησε επί Ιουλιανού του Παραβάτου.
Αυτό ήταν εύκολο να συμβεί, αφ' ενός μεν για την συνωνυμία, αφ' έτερου δε διότι ή Επισκοπή Εύροίας υπαγόταν εκκλησιαστικά στη Δύση, αν και πολιτικά άνηκε στο Βυζάντιο.

ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΥΡΟΙΑΣ Πόλη της αρχαίας Ηπείρου. Από το βυζαντινό ιστορικό Προκόπιο (Περί Κτισμάτων, βιβλίον Δ', έκδ. Βόννης, σελ. 269) καταφαίνεται ότι ή βυζαντινή Εύροια δέν εκείτο επί της αρχαίας. 

Ή καταστροφή και ό νέος οικισμός έγιναν μετά την καταστροφή των ηπειρωτικών πόλεων υπό του Αιμιλίου Παύλου (168 π.Χ.). Πάντως και οι δυο εκείντο στην αρχαίας Θεσπρωτία και μάλιστα στην επαρχία της Παραμυθίας, όπως συμπεραίνουμε εκείντο του ότι ή Παραμυθιά παλαιότερα ονομαζόταν βέβαια υποστηρίζουν ότι ευρισκόταν κοντά στα Ιωάννινα, ενώ άλλοι ότι ευρισκόταν κοντά στο Σούλι. 

Αλλά και ή θέση της αρχαίας Σωρείας, πού αναφέρεται στο Συναξάρι του μηνός Απριλίου, δεν έχει καθορισθεί. Άλλοι την ταυτίζουν μεν το Σούλι και άλλοι την τοποθετούν κοντά στη λίμνη του Βουθρωτού, όπου υπάρχουν ερείπια μεν το όνομα «Σαρωνειά».

Οι αγιολογικές πηγές μαρτυρούν πλήθος θαυμάτων από τον Άγιος. Στο Συναξάρι αναφέρεται και το θαύμα του Αγίου πού φόνευσε το δράκοντα. Κοντά στην Εύροια υπήρχε ένα χωριό πού ονομαζόταν Σωρεία. Εκεί υπήρχε μια πηγή, από την οποία, όποιος έπινε, πέθαινε. Όταν ό Άγιος πληροφορήθηκε το γεγονός, πήρε μαζί του και άλλους ιερείς και πήγε στην πηγή. 

Την στιγμή πού έφθασε εκεί ακούσθηκε μια βροντή. Αμέσως εμφανίστηκε μπροστά του ένας δράκοντας πού είχε την φωλιά του στην πηγή. Μόλις ό Άγιος έστρεψε το βλέμμα του και είδε το -θηρίο, πήρε στα χέρια του το σχοινί, με το όποιο κτυπούσε τον όνο πάνω στον όποιο επέβαινε, και κτύπησε το θηρίο στη ράχη ρίχνοντάς το νεκρό στο έδαφος. 

Στη συνέχεια, ό Άγιος ευλόγησε την πηγή, ήπιε πρώτος αυτός νερό από' αυτή και, ακολούθως, προέτρεψε και τούς άλλους να πιουν χωρίς κανένα φόβο. Εκείνοι, πράγματι, ήπιαν και ευφράνθηκαν και επέστρεψαν ασφαλείς στις οικίες τους.

Ή φήμη των θαυμάτων του Αγίου έφθασε μέχρι τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο το Μεγάλο, ό όποιος τον κάλεσε στην Κωνσταντινούπολη, για να θεραπεύσει την θυγατέρα του πού έπασχε από δαιμόνιο. Ό Άγιος θεράπευσε την βασιλόπαιδα και ό Θεοδόσιος προσέφερε τόπο, στο Όμφάλιο Ηπείρου, και χρήματα, προκειμένου ό Άγιος να ανεγείρει ναό. Στην τοποθεσία αυτή σώζονται ερείπια αρχαίου ναού πού χρονολογείται όμως από την εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου . Είναι πιθανό ό νεότερος αυτός ναός να οικοδομήθηκε επί των θεμελίων εκείνου, τον όποιο έκτισε ό Άγιος, διότι κατά τις ανασκαφές βρέθηκε και παλαιοχριστιανικό υλικό.

Ό Άγιος Δονάτος «εις μακρόν γήρας έλάσας, απήλθε» , μάλλον το 388 μ.Χ. , και ενταφιάσθηκε πλησίον του ανωτέρου ναού, σε μνημείο, το όποιο κατά την παράδοση είχε ό ίδιος ετοιμάσει .

Ή μνήμη του Αγίου τιμάται στις 30 Απριλίου και ιδιαίτερα στη Θεσπρωτία, την Πρέβεζα και τα Ιωάννινα. Το ιερό σκήνωμά του αναπαύεται στη νήσο MURANO της Βενετίας, και μετακομίσθηκε εκεί υπό των Βενετών περί το έτος 1125 . Ακολουθία στον Άγιος Δονάτο συνετάγη και εκδόθηκε το 1690 και το 1774 στη Βενετία. Αυτή επανεκδόθηκε το 1964.

ΒΙΒΛΟΓ. ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ ΑΓΙΩΝ ΤΗΣ ΚΑΘ` ΗΜΑΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΣΤΗΝ ΒΕΝΕΤΙΑ.

ΤΑ ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΘΗΡΙΟΥ ΠΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΚΟΤΩΣΕ Ο ΑΓΙΟΣ ΔΟΝΑΤΟΣ

ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΔΟΝΑΤΟΥ ΝΗΣΟΣ ΜΟΥΡΑΝΟΥ ΒΕΝΕΤΙΑΣ

ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΗΣ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΦΥΛΑΣΣΕΤΑΙ ΤΟ ΙΕΡΟ ΛΕΙΨΑΝΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΟΝΑΤΟΥ

ΙΕΡΟ ΛΕΙΨΑΝΟ ΑΓΙΟΥ ΔΟΝΑΤΟΥ

Πηγή   Άπαντα Ορθοδοξίας