Ἡ θεμελιώδης ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας, ὁ Θεάνθρωπος. Ἀρχιμ. Ἰουστίνου Πόποβιτς

Ἡ θεμελιώδης ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας,
ὁ Θεάνθρωπος

       Ὅλες οἱ ἀλήθειες τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐκπηγάζουν καὶ ἀπολήγουν στὴν μὶα ἀλήθεια, τὴν ἀπεριόριστη καὶ αἰώνια. Ἡ ἀλήθεια αὐτὴ εἶναι ὁ Θεάνθρωπος Χριστός. Ἂν βιώσετε μέχρι τέλους ὁποιαδήποτε ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας, θὰ ἀνακαλύψετε ὑποχρεωτικά ὅτι ἡ καρδιὰ της εἶναι ὁ Θεάνθρωπος Χριστός. Στὴ πραγματικότητα, ὅλες οἱ ἀλήθειες τῆς Ὀρθοδοξίας δὲν εἶναι τίποτε περισσότερο ἀπὸ διαφορετικὲς παραλλαγὲς τῆς μίας Ἀληθείας: τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ.
       Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι Ὀρθοδοξία ἐν τῷ Θεανθρώπῳ, ἐν οὐδενὶ ἄλλῳ. Ἀπὸ αὐτὸ καὶ ἡ ἄλλη ὀνομασία τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι Θεανθρωπότης. Μέσα της, τίποτε δὲν συντελεῖται κατὰ ἄνθρωπον καὶ ἐξ ἀνθρώπου ἀλλὰ τὰ πάντα προέρχονται ἀπὸ τοῦ Θεανθρώπου καὶ συντελοῦνται κατὰ Θεάνθρωπον.
 Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ ἄνθρωπος βιώνει καὶ γνωρίζει τὴν θεμελιώδη καὶ αἰώνια ἀλήθεια τῆς ζωῆς καὶ τοῦ κόσμου μόνο διὰ τοῦ Θεανθρώπου, ἐν τῷ Θεανθρώπῳ. Καὶ κάτι ἀκόμα: τὴν πλήρη ἀλήθεια περὶ ἀνθρώπου, περὶ τοῦ σκοποῦ καὶ τοῦ νοήματος τῆς ὑπάρξεώς του, γνωρίζει ὁ ἄνθρωπος ἀποκλειστικὰ μέσῳ τοῦ Θεανθρώπου. Ἐκτὸς Ἐκείνου καὶ πέραν Ἐκείνου δὲν ὑφίσταται πραγματικὸς ἄνθρωπος ἐπειδὴ ὁ ἄνθρωπος εἶναι πραγματικὸς μόνον διὰ τοῦ Θεανθρώπου καὶ ἐν τῷ Θεανθρώπῳ.
       Ἔξω ἀπὸ Ἐκεῖνον, ὁ ἄνθρωπος μετατρέπεται σὲ φάντασμα, σὲ σκιάχτρο, σὲ κάτι ἀνοημάτιστο. Ἔτσι, στὴ θέση τοῦ ἀνθρώπου θὰ βρεῖτε ὑπολείμματα ἀνθρώπου, ἀποσπάσματα ἀνθρώπου, τεμάχια ἀνθρώπου. Ἕνεκα τούτου καὶ ἡ ἀληθινὴ ἀνθρωπιὰ βρίσκεται μονάχα στὴν Θεανθρωπότητα. Δεύτερη δὲν ὑπάρχει κάτω ἀπὸ τὸν οὐρανό.

       Γιατί ὁ Θεάνθρωπος ἀποτελεῖ τὴ θεμελιώδη ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας;
       Ἐπειδὴ ἔλυσε ὅλα τὰ ζητήματα ποὺ βασανίζουν καὶ κατατρώγουν τὸ ἀνθρώπινο πνεῦμα: τὸ ζήτημα ζωῆς καὶ θανάτου, τὸ ζήτημα καλοῦ καὶ κακοῦ, τὸ ζήτημα γῆς καὶ οὐρανοῦ, τὸ ζήτημα ἀληθείας καὶ ψεύδους, τὸ ζήτημα ἀγάπης καὶ μίσους, τὸ ζήτημα δικαίου καὶ ἀδικίας. Μὲ ἕνα λόγο: τὸ ζήτημα Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου.
       Γιατί ὁ Θεάνθρωπος ἀποτελεῖ τὴ θεμελιώδη ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας;
       Ἐπειδὴ μὲ τὴν ἐπίγειο ζωή Του, κατέδειξε μὲ τὸν πιὸ ἐναργῆ τρόπο ὅτι ὁ Ἴδιος εἶναι ἡ σαρκωμένη, ἐνανθρωπήσασα, προσωποποιημένη καὶ αἰώνια Ἀλήθεια, ἡ αἰώνια Δικαιοσύνη, ἡ αἰώνια Ἀγάπη, ἡ αἰώνια Χαρά, ἡ αἰώνια Δύναμις: Παναλήθεια, Παντοδικαιοσύνη, Παναγάπη, Παντοχαρὰ καὶ Παντοδύναμις. Ἐκεῖνος κατέβασε ὅλες τὶς θεῖες τελειότητες ἀπὸ τὸν οὐρανὸ στὴ γῆ. Καὶ ὄχι μονάχα τὶς κατέβασε μὰ καί μᾶς ἐδίδαξε καί μᾶς ἔδωσε τὴ χαριτωμένη δύναμη νὰ τὶς μεταποιοῦμε σὲ δική μας ζωή, σὲ δικές μας σκέψεις, σὲ δικά μας αἰσθήματα, σὲ δικά μας ἔργα. Ἀπὸ ἐδῶ πηγάζει καὶ ἡ κλήση ἡ δική μας: νὰ τὶς σαρκώσουμε μέσα μας καὶ στὸν κόσμο πού μᾶς περιβάλλει.
       Παρατηρῆστε τοὺς ἀρίστους τῶν ἀρίστων στὸ ἀνθρώπινο γένος. Σὲ ὅλους αὐτούς, ὁ Θεάνθρωπος εἶναι ὅ,τι πιὸ καλὸ ἔχουν, ὅ,τι πιὸ σημαντικό, ὅ,τι πιὸ αἰώνιο. Ἐπειδὴ Ἐκεῖνος εἶναι: ἡ Ἁγιότης στοὺς ἁγίους, τὸ Μαρτύριο στοὺς μάρτυρες, ἡ Δικαιοσύνη στοὺς δικαίους, ἡ Ἀποστολικότης στοὺς ἀποστόλους, ἡ Ἀγαθότης στοὺς ἀγαθούς, τὸ Ἔλεος στοὺς ἐλεήμονες, ἡ Ἀγάπη στοὺς ἀγαπῶντας.
       Γιατί ὁ Θεάνθρωπος εἶναι ὅλα καὶ τὰ πάντα στὴν Ὀρθοδοξία;
       Ἐπειδὴ Ἐκεῖνος εἶναι, ὡς ὁ Εἷς ἐκ τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ σαρκωμένος Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἀνυπέρβλητος καὶ ὡς Θεός, καὶ ὡς Παράκλητος, καὶ ὡς Σκεπαστής, καὶ ὡς Διδάσκαλος, καὶ ὡς Σωτήρας. Ταλανιζόμενος μέσα στὴν ἐπίγεια τραγωδία ὁ ἄνθρωπος, μονάχα σὲ Ἐκεῖνον, στὸν πανελεήμονα Κύριο Ἰησοῦ, βρίσκει: τὸν Θεὸ ποὺ μπορεῖ ἀληθινὰ νὰ νοηματοδοτήσει τὸ πάθος, τὸν Παράκλητο ποὺ μπορεῖ ἀληθινὰ νὰ παρηγορήσει σὲ κάθε συμφορὰ καὶ θλίψη, τὸν Προστάτη ποὺ μπορεῖ ἀληθινὰ νὰ προστατέψει ἀπὸ κάθε κακό, τὸν Σωτήρα ποὺ μπορεῖ ἀληθινὰ νὰ σώσει ἀπὸ τὸ θάνατο καὶ τὴν ἁμαρτία, τὸν Διδάσκαλο ποὺ μπορεῖ ἀληθινὰ νὰ διδάξει τὴν αἰώνια Ἀλήθεια καὶ Δικαιοσύνη.
       Ὁ Θεάνθρωπος εἶναι μέσα στὴν Ὀρθοδοξία τὸ ὅλον καὶ τὰ πάντα ἐπειδὴ ἔχει δώσει ἀνυπέρβλητο μεγαλεῖο στὸν ἄνθρωπο: τὸν ἀνύψωσε μέχρι τοῦ Θεοῦ, τὸν ἔκανε Θεὸν κατὰ Χάριν. Καὶ τὸ ἔπραξε αὐτό, ὄχι μὲ τὸ νὰ ὑποτιμήσει τὸν ἄνθρωπο ὑπὲρ τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ μὲ τὸ νὰ πληρώσει τὸν ἄνθρωπο μὲ κάθε θεία τελειότητα. Ὁ Θεάνθρωπος ἐδόξασε τὸν ἄνθρωπο ὅσο κανένας ἄλλος: τοῦ χάρισε τὴν αἰώνιο ζωή, τὴν αἰώνιο Ἀλήθεια, τὴν αἰώνιο Ἀγάπη, τὴν αἰώνιο Δικαιοσύνη, τὴν αἰώνιο Χαρά, τὸ αἰώνιο Ἀγαθό, τὴν αἰώνιο Mακαριότητα. Ὁ ἄνθρωπος ἀπέκτησε διὰ τοῦ Θεανθρώπου τὸ θεῖο μεγαλεῖο.
       Ἐνῶ ὁ Θεάνθρωπος εἶναι ἡ θεμελιώδης ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας, ἡ βασικὴ ἀλήθεια κάθε ἀλλοδοξίας εἶναι ὁ ἄνθρωπος ἢ τὰ θραύσματα τῆς ὑπάρξεώς του, ἡ διάνοια, ἡ θέληση, οἱ αἰσθήσεις, ἡ ψυχή, τὸ σῶμα, ἡ τεχνολογία. Πουθενὰ στὴν ἀλλοδοξία δὲν ὑπάρχει ἀκέραιος ὁ ἄνθρωπος, εἶναι ὁλόκληρος κατακερματισμένος σε ἄτομα, σὲ μόρια. Καὶ ὅλο αὐτὸ πρὸς δόξαν τοῦ ἀνθρωπίνου μεγαλείου.
       Ὅμως, ὅσο ἀνόητη εἶναι ἡ ρήση: «ἡ τέχνη γιὰ τὴ τέχνη» ἄλλο τόσο ἀνόητη εἶναι καὶ ἡ ρήση «ὁ ἄνθρωπος γιὰ τὸν ἄνθρωπο». Αὐτὴ ἡ ὁδὸς ὁδηγεῖ στὸ πιὸ ποταπὸ πανδαιμόνιο ὅπου τὸ ὕψιστο εἴδωλο εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος. Καὶ δὲν ὑπάρχει πιὸ ποταπὸ εἴδωλο ἀπὸ αὐτόν.
       Ἀφετηριακὴ ἀλήθεια γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ ἐξῆς: δὲν εἶναι ὁ ἄνθρωπος γιὰ τὸν ἄνθρωπο ἀλλὰ γιὰ τὸν Θεό, ἢ ἀκόμα πληρέστερα: γιὰ τὸν Θεάνθρωπο. Γι’ αὐτὸ καὶ ἐμεῖς, στὸ ὄνομα τοῦ ἀνθρώπου, εἴμαστε ὑπὲρ τοῦ Θεανθρώπου. Δι’ Ἐκείνου ἀποκλειστικῶς, εἶναι δυνατὸς ὁ λογικὸς χαρακτήρας τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι δυνατὴ ἡ νοηματοδότηση τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως. Μέσω αὐτῆς τῆς ἀλήθειας ἀποκτῶνται ὅλα τὰ μυστήρια τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, ὅλες οἱ ἀξίες ὅλων τῶν κόσμων τὶς ὁποῖες μπορεῖ νὰ φανταστεῖ ὁ ἄνθρωπος, ὅλες οἱ χαρὲς ὅλων τῶν τελειοτήτων τὶς ὁποῖες ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ ἐπιτύχει. Ἔμμεσα ἢ ἄμεσα στὴν Ὀρθοδοξία ὁ Θεάνθρωπος εἶναι τὸ πᾶν καὶ ἄρα ἐν Αὐτῷ καὶ ὁ ἄνθρωπος, ἐνῶ στὴν ἀλλοδοξία μονάχα ὁ γυμνὸς ἄνθρωπος.
       Στὴν οὐσία, Ὀρθοδοξία δὲν εἶναι τίποτε περισσότερο παρὰ τὸ θαυμαστὸ Πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, παρατεινόμενο σὲ ὅλους τοὺς αἰῶνες, παρατεινόμενο ὡς ἡ Ἐκκλησία. Ἡ Ὀρθοδοξία ἔχει τὴ σφραγίδα καὶ τὸ σημεῖο της διὰ τοῦ ὁποίου καθίσταται γνωστή. Πρόκειται γιὰ τὸ φωτεινὸ Πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ. Κάθε τι τὸ ὁποῖο δὲν φέρει τοῦτο τὸ Πρόσωπο, δὲν εἶναι ὀρθόδοξο. Κάθε τι τὸ ὁποῖο δὲν ἔχει τὴν θεανθρώπινη Δικαιοσύνη, τὴν Ἀλήθεια, τὴν Ἀγάπη, τὴν Αἰωνιότητα δὲν εἶναι ὀρθόδοξο.
       Κάθε τι τὸ ὁποῖο ἐπιδιώκει νὰ πραγματώσει σὲ τοῦτο τὸ κόσμο τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Θεανθρώπου μὲ τὶς μεθόδους τοῦ κόσμου τούτου καὶ τὶς μεθοδεῖες τοῦ βασιλείου τοῦ κόσμου τούτου, δὲν εἶναι ὀρθόδοξο ἀλλὰ ὑποδηλώνει ὑποδούλωση στὸν τρίτο πειρασμὸ τοῦ πονηροῦ.
       Τὸ νὰ εἶσαι ὀρθόδοξος θὰ πεῖ: νὰ ἔχεις μόνιμα τὸν Θεάνθρωπο στὴν ψυχή σου, νὰ ζεῖς ἐν Ἐκείνῳ, νὰ σκέφτεσαι ἐν Ἐκείνῳ, νὰ αἰσθάνεσαι ἐν Ἐκείνῳ, νὰ ἐνεργεῖς ἐν Ἐκείνῳ. Μὲ ἄλλα λόγια: τὸ νὰ εἶσαι ὀρθόδοξος σημαίνει νὰ εἶσαι Χριστοφόρος καὶ Πνευματοφόρος. Αὐτὸ τὸ πετυχαίνει ὁ ἄνθρωπος ὅταν ἐν τῷ σώματι τοῦ Χριστοῦ – ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ, γεμίσει ὅλο του τὸ εἶναι ἀπὸ τὴν κορυφὴ μέχρι τόν πυθμένα, μὲ τὸν Θεάνθρωπο Χριστό. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ὀρθόδοξος ἄνθρωπος εἶναι κρυμμένος μὲ τὸν Χριστὸ ἐν τῷ Θεῷ (Κολ. α’ 1-3).
       Ὁ Θεάνθρωπος εἶναι ὁ ἄξονας ὅλων τῶν κόσμων:
       Ἀπὸ τὸν κόσμο τῶν ἀτόμων μέχρι τὸν κόσμο τῶν Χερουβείμ. Ἂν ἀπὸ τοῦτον τὸν ἄξονα ἀποκοπεῖ ὁποιοδήποτε ὅν, σφραγίζεται μὲ τὴ φρίκη, τὸν πόνο καὶ τὰ πάθη. Ἀποκόπηκε ὁ Ἑωσφόρος καὶ κατέληξε νὰ γίνει Σατανᾶς. Ἀποκόπηκαν οἱ Ἄγγελοι καὶ κατέληξαν δαίμονες. Ἀποκόπηκε ἐν πολλοῖς καὶ ὁ ἄνθρωπος καὶ κατέληξε ἀπάνθρωπος. Μόλις ὁποιοδήποτε κτίσμα ἀποκοπεῖ ἀπὸ τὸν ἄξονα αὐτό, κρημνίζεται ἀναπόφευκτα στὸ χάος καὶ τὴ θλίψη. Καὶ ὅταν ἕνας λαὸς στὸ σύνολό του ἀπαρνηθεῖ τὸν Θεάνθρωπο, τότε ἡ ἱστορία του μετατρέπεται σὲ ταξίδι μέσα ἀπὸ τὴ κόλαση καὶ τὰ δεινά της.
       Ὁ Θεάνθρωπος εἶναι, ὄχι μονάχα ἡ θεμελιώδης ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας μὰ καὶ ἡ παντοδυναμία της ἀφοῦ μόνον Ἐκεῖνος σώζει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸ θάνατο, τὴν ἁμαρτία καὶ τὸν διάβολο. Αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ ποτὲ δὲν μπόρεσε, δὲν μπορεῖ καὶ οὔτε θὰ τὸ μπορέσει ὁ ἄνθρωπος, ὁποιοσδήποτε ἄνθρωπος μὰ οὔτε καὶ ἡ ἀνθρωπότητα ὡς σύνολο. Ἡ ἧττα εἶναι πάντοτε τὸ τέλος τοῦ ἀνθρωπίνου ἀγώνα μὲ τὸ θάνατο, τὴν ἁμαρτία καὶ τὸν διάβολο, ἐφόσον τὴ μάχη αὐτὴ δὲν τὴ διεξάγει ὁ Θεάνθρωπος.
 Μόνο διὰ τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ νικᾶ ὁ ἄνθρωπος καὶ τὸ θάνατο καὶ τὴν ἁμαρτία καὶ τὸ διάβολο. Ἀπὸ αὐτὸ πηγάζει καὶ τὸ νόημα τοῦ ἀνθρώπου: νὰ πλημμυρίσει ἀπὸ Θεάνθρωπο μέσα στὸ σῶμα Του - στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – νὰ μεταμορφωθεῖ ἐν Αὐτῷ διὰ τῆς χαριτωμένης ἀσκήσεως, νὰ γίνει παντοδύναμος.
       Ὅσο θὰ προχωρᾶ μὲ τὸ σῶμα διὰ τῆς προσευχῆς μέσα στὴ θλιβερή μυρμηγκοφωλιά τῆς γῆς, μὲ τὴ ψυχή του θὰ κατοικεῖ ἄνω, ἐκεῖ ποὺ ὁ Χριστὸς κάθεται στὰ δεξιὰ τοῦ Θεοῦ. Ἐπειδὴ ἡ ζωὴ του εἶναι μόνιμα σταυρωμένη μὲ τὴν προσευχὴ μεταξὺ οὐρανοῦ καὶ γῆς σὰν τὸ οὐράνιο τόξο ποὺ ἑνώνει τὴν κορυφὴ τοῦ οὐρανοῦ μὲ τὰ βάθη τῆς γῆς. Δι’ Αὐτοῦ πρέπει μὲ τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος νὰ ἀθανατοποιηθοῦμε, νὰ θεωθοῦμε, νὰ θεανθρωποποιηθοῦμε. Αὐτὸ εἶναι τὸ νόημα, τὸ πραγματικὸ νόημα ὁλοκλήρου τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Αὐτὸ εἶναι καὶ ἡ χαρά, ἡ μόνη χαρὰ σὲ τοῦτο τὸν κόσμο τῆς ἀμέτρητης θλίψεως καὶ τῆς φαρμακερῆς πίκρας.
       Ἡ Ὀρθοδοξία, εἶναι Ὀρθοδοξία διὰ τοῦ Θεανθρώπου. Καὶ ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι, ὁμολογώντας τὸν Θεάνθρωπο, ἔμμεσα ὁμολογοῦμε τὸ χριστοειδὲς τοῦ ἀνθρώπου, τὴν θεία του καταγωγή, τὴν θεία του ἀνωτερότητα καὶ ταυτόχρονα τὴν θεία ἀξία καὶ τὸ ἀνυπέρβλητον τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου. Στὴν οὐσία, ὁ ἀγώνας γιὰ τὸν Θεάνθρωπο εἶναι ἀγώνας γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ὄχι οἱ οὐμανιστές, ἀλλὰ οἱ ἄνθρωποι τῆς ὀρθοδόξου θεανθρωπίνης πίστεως καὶ ζωῆς εἶναι αὐτοὶ ποὺ ἀγωνίζονται γιὰ τὸν ἀληθινὸ ἄνθρωπο, ἐκεῖνον τὸν θεοειδῆ καὶ χριστοειδῆ.




Ἀπό τό Τευχίδιο :
«ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΟΡΕΙΑΣ».
Ἐκδόσεις: Ὀρθόδοξος Κυψέλη.

arnion.gr