Ἡ Ὀρθοδοξία μας. Κεφάλαιο 2ο. Ἡ ἀλήθεια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος.

Ἡ Ὀρθοδοξία μας

π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας

Ἡ ἀλήθεια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ  Κεφ. 2^ον

Ὁ ἀληθινός  Θεός, ἡ «σώζουσα ἀλήθεια», δέν ἀνακαλύπτεται ἀπό τόν ἄνθρωπο, ἀλλά αὐτοαποκαλύπτεται.  Ἡ ἀποκάλυψη αὐτή δέν στοχεύει στήν ἱκανοποίηση τῆς περιέργειας τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά στή σωτηρία του.  Γι’ αὐτό καί συντελεῖται ὅπως καί ὅποτε ὁ Θεός κρίνει.

α) Βαθμιαία ἀποκάλυψη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ (σελ.49-51)

 Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία πιστεύει στόν Ἕνα καί ἀληθινό Θεό, πού εἶναι κοινωνία προσώπων, δηλαδή στόν Τριαδικό Θεό.

Ἡ αποκάλυψη τοῦ Θεοῦ στόν ἀποστάτη ἄνθρωπο ἀποτελεῖ συγκατάβαση τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός δέν ἀποκαλύπτεται κατά τρόπο πού θά ἦταν ἐντελῶς ἀπρόσιτος στήν ἀνθρώπινη φύση ἤ πού θά ξεπερνοῦσε τά ἀνθρώπινα δεδομένα, ὅπως διαμορφώθηκαν μέ τήν πτώση τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ Θεία ἀποκάλυψη ἀκολούθησε μιά πορεία προσαρμοσμένη στήν κατάσταση πού ὁ ἄνθρωπος ὁδήγησε τόν ἑαυτό του.  Γι’ αὐτό καί πραγματοποιήθηκε σταδιακά. 

Κατ’ ἀρχήν ἦταν ἀπαραίτητο νά ἀπαλλαγεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν πολυθεΐα, νά γνωρίσει ὅτι ὁ ἀληθινός Θεός εἶναι ἕνας καί ὄχι πολλοί.  Γι’ αὐτό καί στήν Παλαιά Διαθήκη ὁ ἄνθρωπος ὁδηγεῖται στήν σαφή γνώση τοῦ Θεοῦ Πατέρα.  Στήν Καινή Διαθήκη ἀποκαλύπτεται μέ σαφήνεια ὁ Υἱός, καί μετά τήν ἀνάλυψη τοῦ Κυρίου, κατά τήν ἡμερά τῆς Πεντηκοστῆς, ἔχουμε τήν ὁλοκλήρωση τῆς Θείας ἀποκάλυψης μέ τήν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος ἀπαλλάχθηκε ἀπό τή λατρεία τῶν πολλῶν Θεῶν, ὁδηγήθηκε μέ ἀσφάλεια στήν ἀποκάλυψη τοῦ Ἑνός καί Τριαδικοῦ Θεοῦ. Ἀνάλογα μέ τή δεκτικότητά του, ὁδηγήθηκε «ἀπό δόξα σέ δόξα» (Β΄ Κορ. γ΄18) ὅπως συμβαίνει καί μέ τήν ὑλική τροφή ἤ καί μέ τό φῶς τοῦ ἤλιου΄ τό νά δεχθεῖ κανείς τροφή περισσότερο ἀπό τήν ἀντοχή τοῦ στομαχιοῦ του, εἶναι πολύ ἐπικίνδυνο ὅπως ἐπικίνδυνο εἶναι τό φῶς, πού ξεπερνᾶ τή δεκτικότητα τῶν ματιῶν του!  

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεόλόγοςἀναφέρει χαρακτηριστικά:

«Ἡ Παλαιά Διαθήκη ἐφανέρωσε τόν Πατέρα ἐνῷ τόν Υἱόν ἀμυδρότερα.  Ἡ Καινή Διαθήκη ἐφανέρωσε τόν Υἱό καί ἀφῆκε νά φανῆ ἐν μέρει ἡ θεότης τοῦ Πνεύματος.  Τώρα κατοικεῖ ἐν μέσῳ ἡμῶν τό Πνεῦμα καί μᾶς ἀποκαλύπτεται σαφέστερον.  Διότι δέν ἦτο ἀσφαλές, ἐνῶ ἀκόμη δέν ὡμολογήθη ἡ Θεότητης τοῦ Πατρός, νά κηρύττεται φανερά ὁ Υἱός»· οὔτε μόλις ἔγινε δεκτή ἡ Θεότης τοῦ Υἱοῦ, νά μᾶς φορτώνεται ἐπί πλέον τό Πνεῦμα τό Ἅγιον».

Γι’ αὐτήν τή βαθμιαία «ἀνάβαση», στήν ὁποία ὁ Θεός  ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο, ὅταν ὁ ἄνθρωπος καταφεύγει στόν «οἶκο τοῦ Θεοῦ», μιλάει σέ πολλά σημεῖα ἡ Ἁγία Γραφή.

«Μακάριοι οἱ κατοικοῦντες στόν οἶκο Σου,

 θά σέ δοξολογήσουν στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων.

Μακάριος ὁ ἄνθρωπος,

πού βρίσκεται κάτω ἀπό τήν προστασία Σου

ἀποφάσισε μέ τήν καρδιά του ἀναβάσεις,

ἀπό τήν κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος

στόν τόπο πού σκόπευε νά φθάσει·

γιατί ὁ νομοθέτης θά δώσει εὐλογίες,

θά προευθοῦν μέ ὅλο καί νέες δυνάμεις,

θά τούς φανερωθεῖ ὁ Θεός τῶν Θεῶν στήν Σιών».

     (Ψαλμ. πγ΄ 5-8, κατά τούς Ο΄)

Ὁ Θεός λοιπόν ἀναζητάει τόν ἄνθρωπο καί τόν ἀνυψώνει βαθμιαῖα,  «ἀπό τήν κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος», μέχρι τή γνώση  «τοῦ Θεοῦ τῶν Θεῶν»!

β) Μία οὐσία, τρεῖς ὑποστάσεις  (σελ. 51-52)

Γιά τόν θεό γνωρίζουμε μόνο αὐτό πού Ἐκεῖνος μᾶς ἀποκάλυψε, ὅτι ἡ θεία φύση εἶναι μία· γι’ αὐτό κάνουμε λόγο γιά μιά Θεότητα. Ὁμολογοῦμε ἀκόμη τρεῖς ὑποστάσεις, πού μετέχουν τῆς μιᾶς θείας οὐσίας, πού εἶναι ἁπλῆ, ὄχι σύνθετη, ἐπειδή εἶναι ἀπό μόνη της τέλεια καί δέν χρειάζεται τίποτε ἄλλο ἔξω ἀπό τόν ἑαυτό της.  Γι’ αὐτό καί μένει πάντοτε ἀδιαίρετη.  Οἱ τρεῖς, λοιπόν, ὑποστάασεις ἤ πρόσωπα δέν διαιροῦνται, οὔτε συγχέονται μεταξύ τους.  

Στήν Ὀρθόδοξη πίστη ἀνήκουν καί τά δύο: καί ἡ κοινή φύση τῶν τριῶν θείων προσώπων, καί ἡ διάκριση ἀνάμεσα σ’ αὐτά. Ὅποιος ἀρνεῖται τήν ἑνότητα τῆς φύσεως τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδός, πέφτει στήν πολυθεΐα, ἐνῶ ἐκεῖνος πού ἀρνεῖται τή διάκριση τῶν τριῶν προσώπων, πέφτει στόν Ἰουδαϊσμό.

Τίθεται τό ἐρώτημα: ταυτίζεται αὐτή ἡ πίστη μέ τή διδαχή τῆς ἁγίας Γραφῆς; Τό ὅτι τά τρία πρόσωπα μετέχουν τῆς μιᾶς Θείας φύσης, ἀποδεικνύεται ἀπό τήν κοινή ὀνομασία «Πνεῦμα».  Μιλώντας γιά τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὁ ἀπόστολος λέγει: «ὁ δέ Κύριος τό Πνεῦμά ἐστιν» (Β΄ Κορ. γ΄ 17), ἐνῶ ὁ ἴδιος ὁ Χριστός λέγει γιά τόν Πατέρα: «Πνεῦμα ὁ Θεός» (Ἰω. δ΄ 24).  Ἐπίσης καί ὁ Υἱός χαρακτηρίζεται Πνεῦμα· «Πνεῦμα προσώπου ἡμῶν», ἡ πνοή τοῦ προσώπου μας, «Χριστός Κυρίου», ὁ Χρισμένος ἀπό τόν Κύριο, «συνελήφθη ἐν ταῖς διαφθοραῖς αὐτῶν», συνελήφθη στίς καταστρεπτικές τους ἐνέδρες, ἀναφέρει ἡ ἁγία Γραφή (Θρην. Ἱερ. δ΄20).

Ἡ Ἁγία Γραφή ὑπογραμμίζει καί σέ ἄλλα σημεῖα τήν ἑνότητα τῶν τριῶν προσώπων τῆς ἁγίας Τριάδος. Ἔτσι ὁ Πατήρ καί ὁ Υἱός εἶναι «ἕνα» καί τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐρευνᾶ «τά βάθη τοῦ Θεοῦ»: «Ἐάν μέ εἴχατε γνωρίσει, θά εἴχατε γνωρίσει καί τόν Πατέρα μου. Ἀπό τώρα τόν γνωρίζετε καί τόν ἔχετε ἰδεῖ....ἐκεῖνος πού ἔχει ἰδεῖ ἐμέ, ἔχει ἰδεῖ τόν Πατέρα...δέν πιστεύεις (Φίλιππε), ὅτι ἐγώ ἐν τῷ Πατρί καί ὁ Πατήρ ἐν ἐμοί ἐστί;» (Ἰω. ιδ΄ 7-11)· «ἐγώ καί ὁ Πατήρ εἴμεθα ἕνα» (Ἰω. ι΄30). «Τό Πνεῦμα ἐρευνᾶ τά πάντα, ἀκόμη καί τά βάθη τοῦ Θεοῦ...το τί εἶναι ὁ Θεός κανείς δέν τό ξέρει παρά μόνον τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ»(Α΄ Κορ. β΄10-11).

Ἡ ἁγία Γραφή ὑπογραμμίζει ταυτόχρονα καί τή διάκριση τῶν τριῶν θείων προσώπων. Ὁ Χριστός εἶπε · «Ἐγώ καί ὁ Πατήρ ἕν ἐσμεν» (Ἰω. ί 30 ) καί πρόσθεσε: «Ἐγώ ἐν  τῷ Πατρί καί ὁ Πατήρ ἐν ἐμοί ἐστί» (Ἰω. ιδ΄ 10).

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «Ἡ Ὀρθοδοξία μας».
Ἔτος 1994
σελίδες 49 - 52

Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα από το βιβλίο πατώντας  Η Ορθοδοξία μας

___________

Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα