Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Λόγοι Γ΄ Μέρος Τρίτο . Κεφάλαιο 4ον. 1) «Ή αναγνώριση του σφάλματος μας» 2)«Συναίσθηση της αμαρτωλότητος και πρόοδος στον αγώνα»

Λόγοι Γ΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ" 
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΑΜΑΡΤΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑ

Ή συναίσθηση της αμαρτωλότητος συγκινεί τον Θεό 

 «Ή αναγνώριση του σφάλματος μας»

- Γέροντα, ό Άββας Ισαάκ λέει ότι πρέπει νά αισθάνεσαι στην προσευχή σαν παιδί[1].
- Ναι, άλλα νά νιώθης ότι είσαι ένα άτακτο παιδί. Νά αναγνωρίζης ότι στενοχώρησες τον Πατέρα σου καί νά κλαις γι' αυτό. Τότε θά νιώθης τά χάδια τά θεϊκά. Όχι νά λές:«Επειδή είμαι παιδί, ό Θεός πρέπει νά μ' αγαπάη καί νά μέ συγχωρή, άς κάνω αταξίες».
- Γέροντα, ανησύχησα, όταν διάβασα στον Άγιο Γρηγόριο Νύσσης ότι, γιά νά επικαλεσθούμε ­Πατέρα τον Θεό, πρέπει νά έχουμε φθάσει στήν απάθεια[2], αλλιώς είναι ­ύβρις καί κοιδορία [3].
- Ευλογημένη, μή στενοχωριέσαι. Αυτό τό έγραψε ό Άγιος γιά όσους ζουν ρέμπελα καί αμαρτωλά. Όταν όμως αμαρτάνη κανείς, άλλα συναισθάνεται βαθιά την ενοχή του, τότε μπορεί νά ονομάζη ­Πατέρα τον Θεό.
- Γέροντα, αισθάνομαι ότι δέν είμαι εντάξει απέναντι στον Θεό, και αυτό με πονάει.
- Από την στιγμή πού αισθάνεσαι ότι δέν είσαι εντάξει και λές ταπεινά «ήμαρτον, Θεέ μου», ό Θεός συγχωρεί, βοηθάει και χαριτώνει, και άν σέ βρή στήν κατάσταση αυτήν ό θάνατος, θά σωθής. Γιατί δέν λές απλώς πώς δέν είσαι εντάξει και μένεις σέ έναν στραβό δρόμο, αλλά αγωνίζεσαι. Δέν είσαι, Θεός φυλάξοι, σέ δαιμονική κατάσταση.
Λίγο-πολύ, εδώ στο μοναστήρι, όλες οί αδελφές, μέ τήν βοήθεια του Θεού, είστε εν μετάνοια. Ύστερα, νά ξέρης, ό πνευματικός άνθρωπος, όταν αισθάνεται ότι είναι χάλια, δέχεται τήν θεία Χάρη, γιατί είναι ένα ξέπλυμα αυτή ή συναίσθηση πού έχει γιά τήν αμαρτωλότητά του.
Εγώ, όταν κάποιος μέ πόνο μου λέει: «είμαι τέτοιος, τέτοιος», τόν χαίρομαι, γιατί, αφού αναγνωρίζει τά σφάλματα του, θά ελευθερωθή από αυτά.

Βρήκα κάποτε έναν άνθρωπο πού έμενε σέ ένα καλύβι μέ τά γατιά, μέ τά σκυλιά. Ούτε φωτιά άναβε, γιατί φοβόταν μήν κάψη τό καλύβι. Ήταν τελείως εγκαταλελειμμένος! Τόν πόνεσα, τόν λυπήθηκα, αυλλά εκείνος μου είπε: «Μή μέ λυπάσαι, μωρέ καλόγερε· εγώ πρέπει νά βασανισθώ.

Άν ήξερες τί έχω κάνει, δέν θά μέ λυπόσουν. Γιά μένα, κι εδώ πού είμαι, πολύ είναι». Έ, αυτόν, ό,τι κι άν έχη κάνει, δέν θά τόν οίκονομήση ό Θεός; Και τώρα[4] πού ήμουν στό νοσοκομείο, ήρθε μιά γυναίκα, πού τά χέρια της ήταν τρυπημένα από τις μεταγγίσεις! Ήταν τελείως χάλια! Δέν είχε ή φουκαριάρα φλέβα γιά φλέβα! «Δέν έχω κανένα καλό, μου λέει.
Μήπως μέ λυπηθή από αυτά ό Θεός και μέ πάρη στον Παράδεισο! Έχω εκείνο, εκείνο τό ελάττωμα...». Και έλεγε-έλεγε ένα σωρό κουσούρια. Τί λεπτή εργασία έκανε στόν εαυτό της! Εγώ σέ τέτοια κατάσταση άλλον άνθρωπο δέν ειδα!
- Γέροντα, άκουσα κάποιον νά λέη: «Έχω τον λογισμό ότι ό Χριστός θά φερθή μέ επιείκεια». Είναι σωστός αυτός ό λογισμός;
- Όταν ό άνθρωπος εχη μεγάλη ταπείνωση, αναγνωρίζη τό σφάλμα του, αισθάνεται τήν ένοχη του σέ μεγάλο βαθμό καί ύποφέρη, τότε ό Χριστός θά φερθή μέ επιείκεια καί θά τον συγχώρηση.«Παιδί μου, θά του πή, μήν τό σκέφτεσαι πιά· πάει, έληξε». Αν όμως δέν συναισθάνεται τήν ένοχη του καί αναπαύη τόν λογισμό του ότι ό Χριστός θά φερθή μέ επιείκεια καί ευσπλαχνία, αυτό είναι πολύ επικίνδυνο. Δηλαδή ό Χριστός θά βράβευση τους αμαρτωλούς;
Ή καλή αναγνώριση του εαυτού μας συγκινεί τόν Θεό καί μας δίνει βοήθεια θεϊκή καί χαρά παραδεισένια.
Αν μάς βοηθούσε καί ή μή αναγνώριση, ό Θεός ούτε καί αυτήν θά μάς τήν ζητούσε.
- Γέροντα, είπατε «ή καλή αναγνώριση» του εαυτού μας· υπάρχει καί κακή αναγνώριση;
- Ναί, μπορεί νά εχη κανείς λανθασμένη γνώση τοϋ εαυτού του, νά τόν δικαιολογή καί νά αναπαύη τόν λογισμό του. Γι' αυτό, όταν λέω ότι υπάρχει αναγνώριση του σφάλματος, εννοώ ότι υπάρχει έστω καί μιά μικρή προσπάθεια γιά διόρθωση.
Σου χρωστάω π.χ. πεντακόσιες χιλιάδες δραχμές καί, όταν σέ βλέπω, λέω: «σου χρωστάω καί πεντακόσιες χιλιάδες», άλλά δέν μέ απασχολεί νά επιστρέψω τό χρέος· απλώς αναγνωρίζω ότι έχω ένα χρέος. Μετά άπό λίγο πάλι τό σκέφτομαι καί σου λέω: «ναί, ναί, έχω καί ένα χρέος». Αυτό δέν θά πή αναγνώριση.
Όταν αναγνωρίζη κανείς πραγματικά ότι έχει ένα χρέος, δέν κοιμάται· ψάχνει νά βρή πώς νά τό εξόφληση. Καί τότε, όταν λέη «έχω ένα χρέος», πληροφορείται καί ό άλλος, από τόν τρόπο πού τό λέει, ότι πράγματι τόν απασχολεί τό θέμα.

 «Συναίσθηση της αμαρτωλότητος και πρόοδος στον αγώνα»

- Γέροντα, όταν κανείς δέν πηγαίνη καλά στον αγώνα του, είναι σωστό νά λέη: «Τέτοιος είσαι και θά είσαι. Τίποτε καλύτερο δέν περιμένω άπό σένα»;
- Αν αντιμετωπίζη έτσι τήν κατάσταση του, μπορεί νά πλανηθή· νά φθάση νά πή:«Όσοι είναι νά πάνε στον Παράδεισο, θά πάνε. Επομένως, γιατί νά αγωνισθώ;». Δηλαδή οί Άγιοι άγιασαν χωρίς αγώνα; Αυτός, ενώ δέν αγωνίζεται, περιμένει νά διορθωθή, νά ελευθερωθή από τά πάθη του. Κάνει σάν εκείνον τόν γέρο πού ήθελε νά φάη μούρα και καθόταν κάτω από τήν μουριά μέ ανοιχτό τό στόμα και περίμενε νά πέση κανένα μούρο στό στόμα του.
- Γέροντα, πώς θά καταλάβω άν έχω πνευματική πρόοδο;
- Άν έχης συναίσθηση τής αμαρτωλότητός σου, θά έχης και πνευματική πρόοδο. Όσο μεγαλύτερες βλέπεις τις αμαρτίες σου, τόσο μεγαλύτερη συναίσθηση θά αποκτάς και τόσο θά προοδεύης.
- Μπορεί, Γέροντα, κάποιος νά άναγνωρίζη τό σφάλμα του και νά μήν προοδεύη;
- Όταν ό άνθρωπος άναγνωρίζη τό σφάλμα του και πέφτη ξανά, χωρίς νά θέλη, σημαίνει ότι υπάρχει υπερηφάνεια ή προδιάθεση γιά υπερηφάνεια, και γι' αυτό δέν τόν βοηθάει ό Θεός νά προκόψη.
Τό νά συναισθανθή κανείς τήν αμαρτωλότητά του, είναι μεγάλη δύναμη, μεγάλη υπόθεση. Μετά σιχαίνεται τόν εαυτό του, ταπεινώνεται, αποδίδει όλα τά καλά στήν φιλανθρωπία και στήν αγαθότητα τού Θεού και αισθάνεται μεγάλη ευγνωμοσύνη.
Γι' αυτό ό Θεός αγαπάει περισσότερο τούς αμαρτωλούς πού αναγνωρίζουν τήν αμαρτωλότητά τους, μετανοούν και ζουν με ταπείνωση, παρά εκείνους πού αγωνίζονται πολύ, άλλά δέν αναγνωρίζουν τήν αμαρτωλότητά τους καί δέν έχουν μετάνοια.


1. Βλ. Άββά Ισαάκ τοϋ Σύρου, Οί Ασκητικοί Λόγοι, Λόγος ΙΘ' , σ. 58 κ.έ.
2. Ώς όρος της αγιοπατερικής γλώσσας δηλώνει την μακαρία εκείνη κατάσταση κατά τήν οποία, μετά από μακροχρόνια άσκηση, παύουν νά ενεργούν τά πάθη καί ό άνθρωπος φθάνει μέ τήν Χάρη τοΰ Θεού ­εις μέτρον ηλικίας τον πληρώματος τοϋ Χρίστου .
3. Βλ. Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Εις τήν προσευχήν, Λόγος Β' , ΡG 44, 1141Α.
4. Τό 1994, στό Θεαγένειο νοσοκομείο.

Απόσπασμα από τις σελίδες 147-151 του βιβλίου:
            ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
                              ΛΟΓΟΙ Γ΄      
                ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ
                  ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
       «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
                ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ