Ἡ ἀγάπη τοῡ ἀνθρώπου πρός τόν Θεό καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός τούς ἀνθρώπους. Ομιλία π.Σάββα Αγιορείτη. (Μέρος Α')

 

1.     Εἰσαγωγή

Μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ καί μέ τίς εὐχές τοῦ Γέροντα κάναμε δύο ὁμιλίες τίς  δυό προηγούμενες Κυριακές γιά τήν  ἀγάπη στόν πλησίον καί γιά τήν ἀγάπη στούς ἐχθρούς. Σκέφτηκα σήμερα νά ὁλοκληρώσουμε κάπως- ἄν καί δέν ὁλοκληρώνεται ποτέ αὐτό τό θέμα- καί να ὁμιλήσουμε γιά τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό,  πού εἶναι τό πιό δύσκολο, ἀλλά καί τό πιό κορυφαῖο.

2.      Ἀγάπη στόν Θεό: Ἡ πρώτη ἐντολή

Εἶναι, ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό, ἡ πρώτη, ἡ κορυφαία ἐντολή, πού μᾶς ἔχει δώσει ὁ Θεός: «Ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεό σου ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου καί τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν»[1]. 

Αὐτή ἡ ἀγάπη ὅταν γίνει κτῆμα τοῦ ἀνθρώπου τόν μεταποιεῖ, τόν κάνει ὡς φωτιά.  Αὐτήν τήν ἀγάπη καλλιέργησαν οἱ Ἅγιοι καί αὐτήν τήν ἀγάπη πρέπει καί ἐμεῖς νά καλλιεργήσουμε πάνω ἀπ’ ὅλα. 

Πολλές φορές λέμε, σκεφτόμαστε ἤ καί πιστεύουμε βαθιά μέσα μας ὅτι ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ πιό μεγάλη ἀρετή, ἀλλά πάντα ὁ νοῦς μας πάει στήν ἀγάπη πρός τούς ἄλλους. 

Κάποτε ἕνας Δεσπότης εἶχε πάει ἐπίσκεψη σ΄ ἕνα σχολεῖο καί ρώτησε τά παιδιά ποιά εἶναι ἡ πρώτη, ἡ πιό σπουδαία, ἡ πιό μεγάλη ἐντολή;

Ὅλα τά παιδάκια τοῦ ἀπάντησαν ὅτι ἡ πιό σπουδαία ἐντολή εἶναι τό νά ἀγαπᾶμε τόν πλησίον μας...

Βέβαια αὐτή ἡ ἀπάντηση εἶναι λανθασμένη. Ἡ πρώτη ἐντολή δέν εἶναι νά ἀγαπᾶμε τόν πλησίον μας.  Ἡ πρώτη ἐντολή εἶναι νά ἀγαπᾶμε τόν Θεό. Ἀφοῦ δέ, ἀγα­πήσουμε τόν Θεό, μετά ὡς καρπός αὐτῆς τῆς ἀγάπης πρός τόν Θεόν, ἔρχεται τό νά ἀγαπήσουμε τά παιδιά τοῦ Θεοῦ- τόν κάθε συνάνθρωπό μας.

3.     Ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό προϋπόθεση τῆς ἀγάπης πρός τόν πλησίον καί πρός ὅλην τήν κτίση.

Ἄν ἀγαπήσουμε τόν Θεό- τότε καί μόνον τότε- θ’ ἀγαπήσουμε σωστά  καί ὅλους τούς ἀνθρώπους. Θ’ ἀγαπήσουμε δέ τότε καί ὅλη τήν κτίση, ὅλη τήν Δημι­ου­ργία τοῦ Θεοῦ. Τότε θά γίνει μία καύση τῆς καρδίας - ὅπως λέγει ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος- γιά τά πτηνά, γιά τά  ἑρπετά, ἀκόμη καί γιά τούς δαίμονες. Καίγεται ἡ καρδιά τοῦ ἀνθρώπου, πού ἀγαπάει ἀληθινά τόν Θεό, ἀπό ἀγάπη γιά ὅλα· ἀκόμη καί γιά τούς δαίμονες. Τούς ἀγαπᾶ διότι καί οἱ δαίμονες εἶναι ἄγγελοι ἐκπεσόντες, δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ, ταλαίπωρα καί αὐτά, πού ἔχουν χάσει τό φῶς τους, τό φῶς δηλαδή τοῦ Θεοῦ, μέ τό Ὁποῖο φωτίζονταν ὅσο ἦσαν ὑπάκουοι στόν Θεό. Τώρα ἔχουν γίνει σκοτεινοί καί ἀντί νά ἐργάζονται τήν συνεχή δοξολογία τοῦ Θεοῦ καί τήν βοήθεια στούς ἀνθρώπους, ὥστε νά τούς ὁδηγοῦν στή σωτηρία,(ὅπως ἀκριβῶς εἶναι τό ἔργο τους τό δοσμένο ἀπό τόν Κύριο), αὐτοί ἐργάζονται τό κακό καί κατεργάζονται τήν ἀπώλειά  μας.

Ἀγάπη λοιπόν πρός τόν Θεό... αὐτό θά εἶναι ἀπόψε τό θέμα μας...

Ἐπειδή ὅμως δέν θέλω νά λέω δικά μου λόγια, σκέφτηκα νά σχολιάσουμε λίγα ἀπ’ αὐτά πού λέει ὁ σύγχρονος Ἅγιος Γέροντας, ὁ πατήρ Παΐσιος.  Πάνω σ’ αὐτά νά βασιστοῦμε καί μετά νά δοῦμε καί ἕναν ἄλλον, ἐπίσης σύγχρονο γνωστό Ἅγιο, τόν Ἅγιο Σιλουανό, τόν Ὁποῖο μάλιστα γιορτάσαμε τήν προηγούμενη ἑβδομάδα. Αὐτός ὁ δεύτερος μέ πολύ βιωματικό τρόπο φανερώνει τήν ἀγάπη του στόν Θεό.  Ἀποκαλύπτει μέσα ἀπό τά γεμᾶτα Ἅγιο Πνεῦμα κείμενά του, τό πῶς ὁ ἴδιος ζοῦσε αὐτήν τήν πρός τόν Θεόν ἀγάπη.

4.     Ὁ π. Παΐσιος γιά τήν Ἀγάπη

Λέει λοιπόν ὁ Πατήρ Παΐσιος ὅτι «κατ’ ἐμέ ἡ ἀγάπη εἶναι τριῶν εἰδῶν: ἡ σαρκική ἀγάπη, ἡ ὁποία εἶναι γεμάτη πνευματικά μικρόβια, ἡ κοσμική ἀγάπη, ἡ ὁποία εἶναι φαινομενική, τυπική, ὑποκριτική, δίχως βάθος.  Καί ὑπάρχει καί ἡ πνευματική ἀγάπη, πού εἶναι ἡ ἀληθινή, ἡ ἁγνή, ἡ ἀκριβή ἀγά­πη. Αὐτή ἡ ἀγάπη εἶναι ἀθάνατη»[2]. Ὅταν ἀναφερόμαστε  πνευματική ἀγά­πη ἐννοοῦμε τήν Ἁγιοπνευματική ἀγάπη. 
Ὅπως καί ὅταν ὁμιλοῦμε γιά τήν πνευμα­τι­κή ζωή ἐννοοῦμε τήν Ἁγιοπνευματική ζωή.  Δηλαδή ζωή μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα, μέσα στό Ἅγιο Πνεῦμα. Αὐτός ἄλλωστε εἶναι πνευματικός ἄνθρω­πος, ὁ Ἁγιοπνευματικός· αὐτός ὁ ὁποῖος ἔχει γεμίσει τήν ψυχή του, τήν καρδιά του μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα. Πνευματικός ἄνθρωπος εἶναι αὐτός, πού κατευθύνεται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα καί ὅλες του οἱ ἐνέργειες, ὅλα του τά συναισθήματα, ὅλες του οἱ σκέψεις, εἶναι ποτισμένες μέ τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. 

5.     Ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό ἐπιτυγχάνεται μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή.

Διδάσκει λοιπόν ὁ Πατήρ Παΐσιος τό πῶς θά ἐπιτύχουμε αὐτήν τήν πνευματική ἀγάπη πρός τόν Θεό καί πρός τούς ἀνθρώπους: «Νά ἔχετε» λέγει «τόν νοῦ σας συνέχεια στόν Θεό»[3]. 

Πράγματι γιά νά ἀγαπήσουμε τόν Θεό ὁ τρόπος εἶναι ἡ προσευχή.  Λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες- ἀπό συμφώνου ὅλοι-  ὅτι ὅταν  ὁ ἄνθρωπος σκέφτεται τόν Θεό, τότε καί Τόν ἀγάπει.

Ὅσο περισσότερο σκέφτεσαι τόν Θεό, τόσο περισσότερο Τόν ἀγαπᾶς.  Ὅταν ἀδιάλειπτα σκέπτεσαι τόν Θεό, τότε πράγματι ἀνάβεις μιά πυρκαγιά μέσα στήν καρδιά σου. 

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μᾶς δίδαξαν τήν νοερά προ­σευχή, ὡς ἕνα πολύ  εὐκολο καί ἀποτελεσματικό τρόπο γιά νά ἀγαπή­σουμε τόν Θεό. «Νά λέτε τήν εὐχή» δίδασκε ὁ π. Παΐσιος, «νά μιλᾶτε μέ τόν Θεό. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος κάνει αὐτήν τήν ἐργασία κατ’ ἀρχάς νοιώθει λίγο τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.  Καί ἀργότερα ὅσο προχωράει τήν νοιώθει ὅλο καί πιό πολύ»[4].

6.     Ὅποιος προσεύχεται ἀρχίζει νά αἰσθάνεται πόσο τόν ἀγαπάει ὁ Θεός.

Μέ τήν προσευχή πρός τόν Θεό, ὄχι μόνο ὁ ἄνθρωπος ἀρχίζει ν’ ἀγαπᾶ τόν Θεό, ἀλλά αἰσθάνεται ὅτι καί ὁ Θεός τόν ἀγαπάει.  Αὐτό εἶναι καί τό πιό σημα­ντικό. Ἐκεῖνος πού πάντα κινεῖται πρῶτος εἶναι ὁ Θεός. «Ἔτι ἁμα­ρτωλῶν ὄντων ἡμῶν...»[5]. Ὁ Θεός μᾶς ἀγάπησε ἐνῷ εἴμαστε ἁμαρτωλοί. 

Δέν περίμενε νά μετανοήσουμε, νά γίνουμε καλοί, γιά νά ἔρθει στήν γῆ καί νά πάρει τήν ἀνθρώπινη φύση. Ἀντίθετα ἐνῷ ἐμεῖς εἴμαστε ἄθλιοι βρώμικοι, ἀποστάτες,  ἐχθροί Του, Ἐκεῖνος ἐνδιαφέρθηκε γιά μᾶς. «Βγῆκε» ἀπό τόν ἑαυτό Του- ὅπως λένε οἱ Ἅγιοι- πῆρε τήν ἀνθρώπινη φύση, μᾶς συναναστράφηκε καί μᾶς ἔδωσε τό Ἅγιο Πνεῦμα.  Φάνέρωσε τήν ἀγάπη Του πρός ἐμᾶς μέ κορυφαία πράξη τόν θάνατό Του ἐπάνω στό Σταυρό. Ἐκεῖ ἐπάνω, ἐκρηκτικά ἀποκαλύφθηκε, φανερώθηκε στόν ὑπέρτατο βαθμό, ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός τούς ἀνθρώπους.

«Νά λέτε συνέχεια τήν εὐχή», λέει ὁ Γέροντας.  «Νά προσεύχεσθε συνεχῶς καί θά ἀρχίσετε σιγά σιγά νά αἰσθάνεσθε»[6] πῶς καί πόσο σᾶς ἀγαπάει ὁ Θεός.

Οἱ ἄνθρωποι πού εἶναι κοσμικοί, πού εἶναι τυφλοί πνευματικά μᾶς λένε: «Ποῦ τόν εἴδατε τόν Θεό; Δέν ὑπάρχει Θεός, ἐγώ δέν βλέπω τίποτα, οὔτε αἰσθάνομαι τίποτα»...

-Γιατί τά λένε αὐτά;

-Διότι ἀκριβῶς δέν ἔχουν κάνει αὐτό τό βῆμα, αὐτήν τήν κίνηση τῆς μετάνοιας, τῆς ταπεί­νωσης, τῆς- ἔστω ὀλίγης- προσευχῆς.

Ἄν ἀρχίσει ὁ ἄνθρωπος νά ὁμιλεῖ στόν Θεό, ἀμέσως θά αἰσθανθεῖ ὅτι ὁ Θεός εἶναι δίπλα του. 

7.     Ὁ Θεός εἶναι ὁ Μεγάλος Παρών μέσα στήν Κτίση

Πρά­γματι, ὁ Θεός εἶναι ὁ μεγάλος Παρών καί ὄχι ὁ μεγάλος ἀπών. 

Σύμφωνα μέ τήν Ὀρθοδοξία, πού εἶναι ἡ ἀληθινή Πίστη, ὁ Θεός εἶναι παντοῦ. Ὄχι μόνο μᾶς ἔφτιαξε καθώς καί ὅλο τό σύμπαν,  ἀλλά συνεχίζει νά προνοεῖ γιά μᾶς, νά φροντίζει γιά ὅλα τά πλάσματά Του, νά συντηρεῖ ὅλο τό σύμπαν.  Μᾶς λένε μάλιστα οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὅτι τό κάνει αὐτό μέσῳ τῶν Ἀκτίστων Ἐνεργειῶν Του.

 Ὁ Θεός συνεχίζει καί σήμερα νά ἐνεργεῖ, καί νά εἶναι μέσα στόν κόσμο.  Εἶναι παντοῦ καί  συνέχει τά πάντα. Ἄν δέν ὑπῆρχε κάποιος συνδετικός κρίκος, πού νά συνδέει τά πάντα, τό σύ­μπαν θά διαλυόταν ἀμέσως.  Αὐτός ὁ συνδετικός κρίκος εἶναι ὁ Χριστός.  Αὐτός εἶναι πού συγκεντρώνει τούς λόγους ὅλων τῶν ὄντων. Ὁ Λόγος (μέ κεφαλαίο Λ), ὁ  Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ «συνέχων πᾶσαν τήν Κτίσιν». Αὐτός εἶναι ἡ αἰτία γιά τήν Ὁποία ὑπάρχουν τά πάντα καί πρός τήν Ὁποία πορεύονται τά πάντα. 

Ὁ Χριστός εἶναι Αὐτός διά τοῦ Ὁποίου τά πάντα ἔγιναν καί στόν Ὁποῖον τά πάντα πηγαίνουν.  Εἶναι τό Ἄλφα καί τό Ὠμέγα, ὅπως γράφεται στήν Ἀποκάλυψη.  Ἄν δέν ὑπῆρχε Αὐτός, ὁ Δημιουργός καί ὁ Συνδετικός Κρίκος δέν θά ὑπῆρχε οὔτε τό σύμπαν, οὔτε τίποτα.

---

[1] Ματθ. 22, 37.

[2] Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Ε΄, Πάθη καί ἀρετές, Ἱερόν Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 2007 Β΄ ἔκδοση, (στό ἑξῆς Πάθη καί ἀρετές) σελ. 210.

[3] Πάθη καί ἀρετές σελ. 202.

[4] Ὅ.π.

[5] Ρωμ. 5, 8.

[6] Πρβλ. Πάθη καί ἀρετές σελ. 202.


Πηγή εἰκόνας: Ἱ. Ἡσυχ. Ἀνάστασις Χριστοῦ Ἐμμαούς, Ἅγ. Βασίλειος Λαγκαδᾶ.

Γιά να διαβάσετε όσα μέρη δημοσιεύτηκαν πατήστε  Ἡ ἀγάπη τοῡ ἀνθρώπου πρός τόν Θεό καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός τούς ἀνθρώπους