Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Λόγοι Γ΄ Μέρος Τρίτο . Κεφάλαιο 3ον. 1)«Νά εντοπίζουμε και νά χτυπάμε τον εχθρό» 2)«Νά καθρεφτίζουμε τόν εαυτό μας στους άλλους»

Λόγοι Γ΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ" 
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΑΜΑΡΤΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑ

Ή παρακολούθηση και ή γνώση του εαυτού μας 

«Νά εντοπίζουμε και νά χτυπάμε τον εχθρό»

- Γέροντα, δέν έχω αγαπήσει τήν ταπείνωση, τήν θυσία, τό νά δέχωμαι τήν αδικία…
- Δεν είναι ακριβώς έτσι όπως τα λες. Εγώ δεν ανησυχώ, γιατί βλέπω ότι έχει μπή μέσα σου ή καλή ανησυχία. Γρήγορα Θά απαλλαγής από τά πάθη, γιατί έχεις αρχίσει νά πιάνης τον εαυτό σου. Αυτό βοηθάει περισσότερο από κάθε άλλον αγώνα.
Όποιος πιάνει τον εαυτό του, αφήνει τον παλαιό εαυτό του και μπαίνει σέ σωστό πνευματικό δρόμο. Ό παλαιός εαυτός μας κλέβει ό,τι κάνει δ καινούργιος. Όταν μάθουμε νά τόν πιάνουμε, πιάνουμε όλους τους κλέφτες πού μάς κλέβουν ό,τι καλό μας δίνει ό Θεός, και μάς μένει ό πνευματικός πλούτος.
- Γέροντα, όταν λυπηθώ πολύ γιά ένα σφάλμα μου, λ.χ. γιατί μίλησα άσχημα σέ μιά αδελφή, αυτό μέ βοηθάει;
- Βοηθάει, αλλά νά προσέξης νά μήν ξεπεράσης και τά όρια. Νά λυπηθής, αλλά νά χαρής κιόλας, γιατί σου δόθηκε ή ευκαιρία νά εκδηλωθή ή αρρώστια σου και νά την θεραπεύσης. Νά σκεφθής: «Γιά νά μιλήσω άσχημα και νά φερθώ έτσι, κάποιο πάθος υπήρχε μέσα μου και δόθηκε αύτη ή ευκαιρία νά βγή, γιά νά τό δώ και νά τό διορθώσω».
Θά ζήτησης φυσικά και συγχώρεση από τήν αδελφή. Οί πτώσεις σέ βοηθούν νά γνωρίσης τόν εαυτό σου. Βγαίνουν όλα στην επιφάνεια και σιγά-σιγά γίνεται ή καλή εργασία. Βλέπεις, και οί γιατροί μερικές φορές δίνουν στους άρρωστους διάφορες ουσίες, γιά νά εκδηλωθούν τά συμπτώματα τής αρρώστιας και νά κάνουν καλή διάγνωση. Δίνουν π.χ. ζάχαρη και κάνουν μετά εξέταση αίματος, γιά νά δούν αν άνεβή τό ζάχαρο.

Στον πνευματικό αγώνα χρειάζεται νά επισημαίνουμε τά αδύνατα σημεία του χαρακτήρα μας, τά ελαττώματα μας, και ύστερα νά προσπαθούμε νά χτυπάμε εκεί. Και στον πόλεμο, όταν κάνουμε αναγνώριση μιάς περιοχής, επισημαίνουμε τά σημεία, όπου είναι ό εχθρός ή άπ' όπου μπορεί νά χτυπήση, και έχουμε τόν νου μας εκεί.

Γιατί, όταν ξέρης σέ ποιά συγκεκριμένα σημεία βρίσκεται ό εχθρός, κινείσαι μέ σιγουριά. Βάζεις τόν χάρτη κάτω και λες: «Ό εχθρός είναι εδώ κι εδώ¾ εμείς πρέπει νά προλάβουμε νά πιάσουμε εκείνα κι εκείνα τά σημεία. Από εκεί θά ζητήσουμε ενίσχυση, εδώ χρειάζονται αυτά τά όπλα» κ.λπ. Μπορείς δηλαδή νά κατάστρωσης ένα σχέδιο. Αλλά, γιά νά μάθης που βρίσκεται ό εχθρός, πρέπει νά ανήσυχης καί νά έρευνας· δέν μπορείς νά κοιμάσαι.
- Γέροντα, είναι καλύτερα νά βρίσκη κανείς μόνος του τά ελαττώματα του ή νά του τά λένε οί άλλοι;
- Καλό είναι νά ψάχνη νά τά βρίσκη μόνος του, αλλά καί, όταν του τά λένε, νά μην αντιδρά· νά τό δέχεται μέ χαρά. Γιατί μπορεί νά νομίζη ότι βλέπει τον εαυτό του, αλλά νά τον βλέπη όπως θά ήθελε νά είναι καί όχι όπως είναι στήν πραγματικότητα.
- Γέροντα, οί άλλοι τον βλέπουν καλύτερα τον εαυτό μου;
- Μόνος του κανείς μπορεί, αν θέλη, νά δη καλύτερα τον εαυτό του. Δηλαδή, μπορεί νά εντόπιση καλύτερα μιά αντίδραση του, ένα σφάλμα του κ.λπ. καί νά βρή από ποιά αιτία προήλθε, ενώ ό άλλος βγάζει συμπεράσματα άπό υποθέσεις πού κάνει.
- Μπορεί, Γέροντα, νά προσπαθή κανείς νά δη τόν εαυτό του όπως είναι καί νά μήν τόν βλέπη;
- Ναί, αν μέσα στήν προσπάθεια του αυτή υπάρχη υπερηφάνεια, δέν μπορεί νά δη τόν πραγματικό του εαυτό.

«Νά καθρεφτίζουμε τόν εαυτό μας στους άλλους»

Ό άνθρωπος βλέπει καλύτερα τόν εαυτό του, όταν τόν καθρεφτίζη στους άλλους. Ό Θεός στον κάθε άνθρωπο δίνει τό χάρισμα πού τοϋ χρειάζεται, γιά νά βοηθηθή, άσχετα αν τό αξιοποίηση ή όχι. Αν τό αξιοποίηση, θά φθάση στήν τελειότητα. Τά ελαττώματα πάλι είναι δικά μας· είτε τά αποκτήσαμε από δική μας απροσεξία είτε τά κληρονομήσαμε από τούς γονείς μας, ό καθένας μας πρέπει νά κάνη τον ανάλογο αγώνα, για να απαλλαγή από αυτά.
Μέχρι νά απαλλαγούμε, πρέπει νά καθρεφτίζουμε τον εαυτό μας στά κουσούρια του άλλου και νά εξετάζουμε που βρισκόμαστε εμείς. Αν δούμε λ.χ. στον άλλον ένα ελάττωμα, αμέσως νά πούμε: «γιά νά δω, μήπως τό έχω κι εγώ;» καί, αν τό έχουμε, νά αγωνισθούμε νά τό κόψουμε.
- Καί αν, Γέροντα, μου λέη ό λογισμός ότι δεν έχω αυτό τό ελάττωμα, τί νά λέω;
- Νά λές:«Έγώ έχω άλλα μεγαλύτερα· αυτό είναι πολύ μικρό σε σχέση με τά δικά μου». Γιατί μπορεί καμμιά φορά νά είναι μικρότερα τά δικά σου ελαττώματα, αλλά νά εχης λιγώτερα ελαφρυντικά. Αν εξετάζη κανείς έτσι τον εαυτό του, βλέπει ότι αυτός έχει μεγαλύτερα κουσούρια από τον άλλον. Ύστερα βλέπει καί τις αρετές του άλλου. «Γιά νά δώ, λέει, υπάρχει σ' εμένα αύτη ή αρετή; Όχι. Πώ πώ! πόσο μακριά είμαι από εκεί πού έπρεπε νά βρίσκωμαι!». Όποιος εργάζεται έτσι, από όλα βοηθιέται, αλλοιώνεται μέ την καλή έννοια καί τελειοποιείται. Ωφελείται από τούς Άγιους, ωφελείται από τούς αγωνιστές, ωφελείται ακόμη καί από τούς κοσμικούς. Γιατί, αν δη έναν κοσμικό λ.χ. νά μήν ύπολογίζη τον εαυτό του, νά θυσιάζεται, λέει: «αυτό τό φιλότιμο τό έχω εγώ; δέν τό έχω, καί είμαι καί πνευματικός άνθρωπος!», οπότε προσπαθεί νά τον μιμηθή. Όλοι οί άνθρωποι έχουμε νά κάνουμε πολλή δουλειά. Ό Καλός Θεός όλα τά οικονομάει γιά τό καλό μας μέ σοφό τρόπο.

Απόσπασμα από τις σελίδες 141-143 του βιβλίου:
            ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
                              ΛΟΓΟΙ Γ΄      
                ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ
                  ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
       «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
                ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ