Ο θεολογικός εκμοντερνισμός (στην Ορθοδοξία και στη Δύση), η Ι. Μητρ. Δημητριάδος και η ζωντανή Ιερή Παράδοση

Το παρόν κείμενο συνεγράφη με αφορμή δύο πρόσφατες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μάθημα το θρησκευτικών, στη λειτουργική αναγέννηση, στη μοντερνιστική θεολογία και στην Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος (1, 2).
Εδώ και αρκετές δεκαετίες επικρατεί στη Δυτική Ευρώπη και στην Αμερική ένα νέο πνεύμα εκσυγχρονιστικής θεολογίας. Τα θέματα τα οποία συζητήθηκαν στην Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών του Βόλου (βλέπε τα δύο προαναφερθέντα κείμενα 1, 2) δεν αποτελούν μια ελληνική ή Ορθόδοξη επινόηση, αλλά είναι εκφράσεις - αναμασήσεις αυτής ακριβώς της νέας θεολογίας.
Αυτά τα θέματα αποτελούν διαρκές αντικείμενο συζήτησης στους κύκλους των Προτεσταντών και των Ρωμαιοκαθολικών, αλλά και των διαφόρων οικουμενιστικών συναντήσεων. Έρχονται με καθυστέρηση αρκετών δεκαετιών στον Ορθόδοξο χώρο, και προβάλλονται ως νέες ιδέες, οι οποίες υποτίθεται ότι "θα βοηθήσουν το σύγχρονο άνθρωπο να πλησιάσει το υπερβατικό στοιχείο".

Στο χώρο της Ορθοδοξίας δεν χρειαζόμαστε:
   - ούτε τη θρησκειολογία της νέας τάξης πραγμάτων (ήδη σε αρκετές δυτικές χώρες τα θρησκευτικά αντικαταστάθηκαν από την θρησκειολογία, ενώ το επόμενο στάδιο – το οποίο άρχισε να εφαρμόζεται – είναι η αντικατάσταση της θρησκειολογίας από ένα ακόμη πιο αόριστο και γενικόλογο μάθημα, την "ηθική"),

    - ούτε τις μεταφράσεις των Λειτουργικών κειμένων (αντί αυτού θα ήταν προτιμότερο όσοι θέλουν να βοηθήσουν και στη λογική κατανόηση των κειμένων αυτών να διοργανώσουν στις Ιερές Μητροπόλεις και στις ενορίες μαθήματα αρχαίων ελληνικών),
     - ούτε τους γάμους των ιερέων ή των επισκόπων μεταξύ τους ή με άλλα άτομα (αυτό αναφέρεται, επειδή εφαρμόζεται ήδη στον αγγλικανισμό, όπου και οδήγησε πολλούς πιστούς στη μεταστροφή τους σε άλλες μορφές χριστιανισμού),
- ούτε την ιερωσύνη των γυναικών (αυτός είναι ο απώτερος σκοπός της φεμινιστικής θεολογίας στο διεθνή χώρο και στις διάφορες μορφές χριστιανισμού),
    - ούτε τις θεολογικές επινοήσεις των διαφόρων ακαδημαϊκών θεολόγων, οι οποίοι "θεολογούν" με πνεύμα ξένο και αντίθετο προς την Ορθόδοξη Πίστη και τη ζωντανή Ιερή Παράδοση.

Έχοντας την εμπειρία της διαβίωσης δύο περίπου δεκαετιών στο εξωτερικό (στη Γερμανία), είχα την ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά της συνέπειες αυτού του θεολογικού εκμοντερνισμού στις δυτικές μορφές χριστιανισμού:
όσο περισσότερο απομακρύνονται οι μορφές αυτές του χριστιανισμού από την Πίστη των πρώτων χριστιανικών αιώνων (η οποία είναι η Ορθοδοξία) και όσο περισσότερο υιοθετούνται "σύγχρονες ιδέες", προκειμένου να προσελκυσθεί ο σύγχρονος άνθρωπος, τόσο περισσότερο οι πιστοί τους
     - βιώνουν ένα εσωτερικό κενό,
     - απωθούνται από την επιφανειακή θεολογική μόδα,
     - εγκαταλείπουν τη θρησκευτική ομάδα, στην οποία ανήκουν  και απευθύνονται στις ανατολικές θρησκείες (ινδουισμός, βουδισμός), στον ισλαμισμό και - Δόξα τω Θεώ - σε αρκετές περιπτώσεις και στην Ορθοδοξία.

Η δική μας ευθύνη (όσων θέλουμε να είμαστε Ορθόδοξοι) είναι να αγωνισθούμε ενωμένοι για να γνωρίσουμε, να βιώσουμε, να διατηρήσουμε ανόθευτη και να μεταδώσουμε την Πίστη των πρώτων χριστιανικών αιώνων, δηλαδή την Ορθοδοξία, στο σύγχρονο άνθρωπο. Ζωντανοί φορείς αυτής της Πίστης είναι οι σύγχρονοι Γέροντες και πνευματικοί Πατέρες (όχι οι μοντέρνοι εκσυγχρονιστές ακαδημαïκοί θεολόγοι).

Στην Ελλάδα, στις άλλες Ορθόδοξες χώρες (Σερβία, Ρουμανία, Ρωσσία, κ.τ.λ.), αλλά προσφάτως και στο Δυτικό κόσμο (Δυτική Ευρώπη, Αμερική) υπάρχει η μεγάλη ευλογία του Ορθοδόξου Μοναχισμού, ο οποίος αποτελεί τον ασάλευτο φάρο για τον προσανατολισμό του κάθε αναζητητή της αλήθειας. Ιδιαιτέρως στην Ελλάδα, υπάρχει το Άγιο Όρος, το οποίο αποτελεί στη συνείδηση των Ορθοδόξων όλης της γης το θεματοφύλακα της Πίστεώς μας.

Ας στραφούμε λοιπόν στους Άγιους Πατέρες των πρώτων χριστιανικών αιώνων και στους συνεχιστές τους (τους σύγχρονους μοναχούς, Γέροντες και πνευματικούς Πατέρες) κι ας αφήσουμε στην άκρη τις όποιες ανθρώπινες σύγχρονες θεολογίες, όσο δελεαστικές ή λογικοφανείς κι αν φαίνονται οι τελευταίες.

Κλείνοντας αυτό το σύντομο κείμενο, χρειάζεται να απευθυνθούν και μερικές σκέψεις προς το ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ (αλλά και προς κάθε ενδιαφερόμενο).

Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,

Διάβασα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και προσοχή το κείμενό σας (1), καθώς επίσης και την ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ, κ. ΙΓΝΑΤΙΟ (2).

Σκοπός του παρόντος άρθρου δεν είναι κατηγορηθεί κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο, αλλά να παρουσιασθεί εν συντομία το γενικότερο πλαίσιο, μέσα στο οποίο συμβαίνουν οι σύγχρονες θεολογικές εξελίξεις στο διεθνή χώρο – και δυστυχώς - και στην Ελλάδα. Ωστόσο, με αυτά τα οποία γράφετε, δείχνετε ότι συνειδητά ή ασυνείδητα έχετε επηρεασθεί λιγότερο ή περισσότερο από το πνεύμα μιας μη Ορθόδοξης, μοντερνιστικής και κοσμικής θεολογίας. Η διαπίστωση αυτή γίνεται αναξάρτητα από το όποιο άλλο αξιόλογο και αξιέπαινο φιλανθρωπικό έργο, το οποίο επιτελείται στη Μητρόπολή σας. Από το γραπτό σας φαίνεται ότι αγαπάτε τη Μητέρα Εκκλησία. Ως μέλη της λοιπόν, φέρετε και εσείς (όπως και ο κάθε Ορθόδοξος) την ευθύνη της Ομολογίας – Απολογίας, την ευθύνη να καταδειχθεί η διαφορά μεταξύ Ορθοδοξίας και κακοδοξίας, την ευθύνη για τη διατηρήρηση ανόθευτης της Ορθοδόξου Πίστεως. Όπως έχει πει και ο αείμνηστος Πατέρας Αντώνιος Αλεβιζόπουλος:

"βασικό μέλημα [του] κάθε πιστού [είναι] η απολογία" (3).

Σε κανένα σημείο της απαντήσεώς σας δεν δίνετε μια πειστική Ορθόδοξη απάντηση – κριτική των διαφόρων μοντερνιστικών θέσεων και απόψεων, οι οποίες παρουσιάστηκαν στην Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών του Βόλου (1, 2).

Παράλληλα με το λοιπό αξιόλογο έργο, το οποίο επιτελείται στη Μητρόπολή σας, θα ήταν χρήσιμο να επανεξετάσετε, έχοντας ως βάση το γράμμα και το πνεύμα των Αγίων Πατέρων και των σύγχρονων Γερόντων, τις "σοφίες" της σύγχρονης θεολογίας, να συνειδητοποιείσετε και να αναδείξετε τις διαφορές, οι οποίες υπάρχουν ανάμεσα σε αυτούς τους δυο αντίθετους κόσμους (δηλαδή ανάμεσα α) στη γνήσια Ορθοδοξία και β) στη μοντερνιστική και αντι-Ορθόδοξη θεολογία) και να προσφέρετε τη ζωντανή Ιερή Παράδοση στο σύγχρονο άνθρωπο. Παράλληλα με τη συμβουλή των σύγχρονων Γερόντων (π.χ. του Αγίου Όρους), οδοδείκτη σε αυτή την πορεία μπορεί να αποτελέσει το πολύτιμο συγγραφικό έργο του προαναφερθέντος Πατρός Αντωνίου Αλεβιζόπουλου (4), του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεου (5), αλλά και των υπολοίπων Πατέρων, οι οποίοι ακολουθούν την ίδια πορεία.
Με συγχωρείτε, εάν με αυτά τα οποία έγραψα, σας λύπησα ή σας ενόχλησα. Σκοπός μου όμως δεν ήταν να γίνω αρεστός σε κάποιους ή να κολακεύσω ορισμένους άλλους, αλλά να κάνω τους υγιώς σκεπτόμενους ανθρώπους να προβληματισθούν.
Ίσως κάποιοι αδελφοί αρχίσουν έναν αγώνα, προκειμένου να μετατραπεί η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών του Βόλου σε κέντρο καλλιέργειας και ανάπτυξης:

- της Ορθοδόξου Απολογητικής (αυτή είναι μια από της βασικότερες ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου, ο οποίος παλεύοντας μέσα στην αβεβαιότητα, στη σύγχυση και στο σκοτάδι αυτού του κόσμου αναζητά εν γώση ή εν αγνοία του το Φως)· σημαντική σε αυτό τον τομέα μπορεί να είναι η απολογητική εμπειρία των Π.Ε.Γ. (6),

- της μελέτης των Αγίων Πατέρων και των σύγχρονων Γερόντων (σύμφωνα με το δικό τους Ορθόδοξο πνεύμα και όχι σύμφωνα με τους παραμορφωτικούς φακούς της μοντέρνας και αποκομμένης από την εν Χριστώ ζωή ακαδημαϊκής θεολογίας),

- της διδασκαλίας της πρωτότυπης ελληνικής γλώσσας των Πατερικών κειμένων και της Αγίας Γραφής.

Τέλος, για όποιον ενδιαφέρεται να μελετήσει λίγο περισσότερο το όλο θέμα, προτείνονται τα εξής κείμενα:
- Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΕΣ ΧΩΡΕΣ, π. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ (+)
(πηγή: http://www.egolpion.com/8rhskeftikh_ekpaidefsi.el.aspx).
- Β' απάντηση Μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιεροθέου στον π. Βασίλειο Θερμό.
Κυριακή, 25 Ιούλιος 2010. Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος (πηγή: http://www.romfea.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=5446:2010-07-25-08-34-15&catid=26:2009-12-18-08-38-40).
- Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος: "Νεοπατερική, μεταπατερική και συναφειακή «θεολογία». Δευτέρα, 02 Αύγουστος 2010 (πηγή:
http://www.romfea.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=5495:-q-lr&catid=26:2009-12-18-08-38-40).
- Nέο κύμα διαλόγου γιά τήν λειτουργική γλώσσα. Καταιγιστική απάντηση του π. Θωμά Βαμβίνη στόν π. Βασ. Θερμό. Πέμπτη, 15 Ιουλίου 2010
(πηγή: http://klision.blogspot.com/2010/07/n_15.html).


Σημειώσεις
1) Απάντηση του Συνδέσμου Νέων της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος στην από 19.10.2010 «Ανοιχτή επιστολή νέων προς το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνάτιο». Δευτέρα, 15 Νοέμβριος 2010 (πηγή:
http://www.imd.gr/main/index.php?option=com_content&view=article&id=1566%3Aapantisianoixtisepistolis&catid=58%3A-2010&Itemid=345&lang=el_GR.UTF-8%2C+el_GR.U).
2) ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ, κ. ΙΓΝΑΤΙΟ (πηγή:
http://www.egolpion.com/epistolh_dhmhtriados.el.aspx).
3) ΒΑΣΙΚΟ ΜΕΛΗΜΑ ΚΑΘΕ ΠΙΣΤΟΥ Η ΑΠΟΛΟΓΙΑ, π. Α. ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (πηγή: http://www.egolpion.com/apologia_melhma_pistwn.el.aspx), αναδημοσιευμένο από το περιοδικό Διάλογος, τεύχος 15.
4) Πηγή:  http://www.ppu.gr/greek/book_gr1.htm.
5) Πηγή: http://www.pelagia.org.gr/index.php?page=shop.browse_list&option=com_virtuemart&Itemid=34 .
6) Π.Ε.Γ.:
α) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ (Π.Ε.Γ.) για την προστασία του Ελληνορθόδοξου Πολιτισμού, της Οικογένειας και του Ατόμου (πηγή: http://www.ppu.gr/),
β) ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΈΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ (Π.Ε.Γ.) Δια Την Προστασία του Ελληνορθόδοξου Πολιτισμού, της Οικογένειας και του Ατόμου (πηγή: http://www.ppu.org.cy/).

Χρήστος Ταγαράκης
Αντίβαρο