Στάρετς Σάββας Ο Παρηγορητής. Ἑρμηνεία τεσσάρων βασικῶν προσευχῶν : δ) Τό Σύμβολο τῆς Πίστεως

Στάρετς Σάββας  Ο Παρηγορητής»  - Διδαχές τοῦ στάρες Σάββα

Μετάφραση ἀπό τήν ρωσική γλῶσσα  π.Ιωάννου Φωτοπούλου
Ἀποσπάσματα ἀπό τό ἡμερολόγιό του (σελ. 221 -226)

 

  Ἑρμηνεία τεσσάρων  βασικῶν προσευχῶν : δ) «Τό Σύμβολο τῆς Πίστεως»

 

 

«Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν Πατέρα Παντοκράτορα, Ποιητήν Οὐρανοῦ καί γῆς ὁρατῶν τε πάντων καί ἀοράτων».  Πιστεύω στό Πρῶτο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδας, στόν Ἕνα Θεό Πατέρα.  Πιστεύω ὅτι Αὐτός εἶναι ὁ Ποιητής οὐρανοῦ καί γῆς ὅλου τοῦ ὁρατοῦ κόσμου καί τῶν ἀοράτων, ἀσωμάτων Οὐρανίων Δυνάμεων.  Πιστεύω ὅτι Αὐτός εἶναι ὁ Παντοκράτωρ. Βασιλεύς  καί Κύριος σέ ὅλα ἀπό τήν ἀρχή τοῦ κόσμου ὡς τό τέλος του.

«Καί εἴς Ἕνα Κύριον Ἰησοῦ Χριστόν, τόν Υἱόν τοῦ Θεοῦ τόν Μονογενῆ, τόν ἐκ τοῦ Πατρός γεννηθέντα πρό πάντων τῶν αἰώνων». Πιστεύω στό Δεύτερο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, τόν Μονογενῆ Υἱό τοῦ Θεοῦ, τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, τό Θεό Λόγο ὅτι Αὐτός γεννήθηκε ἀπό τόν Πατέρα πρίν ἀπό τή δημιουργία τοῦ κόσμου, πρίν ἀπό ὅλους τούς αἰώνες.

«Φῶς ἐκ Φωτός, Θεόν ἀληθινόν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί δι’ οὗ τά πάντα ἐγένετο».  Πιστεύω ὅτι ὁ Χριστός, τό Φῶς τοῦ κόσμου γεννήθηκε ἀπό τό Φῶς, ὅτι εἶναι Υἱός τοῦ Θεοῦ, Ἀληθινός Θεός καί ὅτι γεννήθηκε ἀπό τόν Ἀληθινό Θεό Πατέρα καί εἶναι Υἱός τοῦ Θεοῦ ἴσος μέ τό Θεό Πατέρα.
Τά λόγια αὐτά τῆς προσευχῆς διαπερνοῦν βαθιά τήν ψυχή, ἐξάπτουν τήν ἀγάπη στό Θεό Πατέρα καί τον Υἱό τοῦ Θεοῦ, τόν Ἰησοῦ Χριστό πού εἶναι τό Φῶς καί ἀληθινός Θεός.  Ὁ ἀκαθαρτος νοῦς καί ἡ ἁμαρτωλή ψυχή δέν μποροῦν νά χωρέσουν ὅλο αὐτό τό μεγαλεῖο. Ὅταν λέγουν στήν ἐκκλησία τό Σύμβολο τῆς πίστεως, ἡ ψυχή φθάνει σέ ἐνθουσιασμό καί κατάνυξη καί γεννιέται μετάνοια γιά τίς ἁμαρτίες της.
Το Σύμβολο τῆς Πίστεως εἶναι ἡ βάση τοῦ Χριστιανισμοῦ.  Σ’ αὐτό σάν πάνω σέ πέτρα βασίζεται τό οἰκοδόμημα τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπινου γένους.


«Τόν δι΄ἡμᾶς τούς ἀνθρώπους καί διά τήν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καί σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου καί ἐνανθρωπήσαντα». Ὁ Κύριος ἦλθε στή γῆ γιά νά σώσει τό ἀνθρώπινο γένος ἀπό τόν αἰώνιο ὄλεθρο. Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησούς Χριστός, ἔλαβε σάρκα ἀνθρώπινη, γεννήθηκε ἀπό τήν Πανάχραντη Παρθένο Μαρία διά τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀκατανόητο τό μυστήριο τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ὅπως καί κάθε μυστήριο τοῦ Θεοῦ! Ὅμως πιστεύει ἡ ψυχή, χωρίς ἔρευνα στήν Ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ, ὅτι ὁ Ἰησούς Χριστός, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ καί Υἱός τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι ὀ Θεάνθρωπος. Ὁ Ὑψηλός Θεός ταπεινώθηκε κι ἔγινε δοῦλος, ἐνδύθηκε ἀνθρώπινη σάρκα, ἐνανθρώπησε, ἔφερε τόν Ἑαυτό Του πλησίον τοῦ πεσόντος ἀνθρώπου, γιά νά τόν διδάξει, νά τόν λυτρώσει ἀπό τήν κατάρα καί νά τόν σώσει ἀπό τόν αἰώνιο ὄλεθρο.

«Σταυρωθέντα τε ὑπέρ ἡμῶν ἐπί Ποντίου Πιλάτου καί παθόντα καί ταφέντα». Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἔζησε στή γῆ 33 χρόνια, δίδαξε τούς λαούς τίς ἐντολές τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἔδωσε στούς ἀνθρώπους τήν καινή, κύρια ἐντολή τῆς ἀγάπης: νά ἀγαποῦν τό Θεό καί τόν πλήσιον.  Χάριν αὐτῆς τῆς ἀγάπης πρός τό ἀπολωλός ἀνθρώπινο γένος, ἔπαθε, ὑπέμεινε μαρτύρια καί τό σταυρικό θάνατο.  Τό Χριστό Τόν σταύρωσαν οἱ Γραμματεῖς καί οἱ Φαρισαῖοι, ὅταν ἦταν Ρωμαῖος ἡγεμῶν ὁ Πόντιος Πιλάτος. Ὁ ἀναμάρτητος Θεός, ἐτάφη ὡς ἄνθρωπος σέ τάφο ἀπό τούς εὐσεβείς ἄνδρες Ἰωσήφ καί Νικόδημο καί τίς Μυροφόρες γυναῖκες.
Ἡ ψυχή αἰσθάνεται πόνο καί ὀδύνη, ὅταν ἐνθυμεῖται τά Πάθη τοῦ Χριστοῦ, κυριαρχεῖ ἡ θλίψη στή συναίσθηση ὅτι ἐγώ ἐκ νέου σταυρώνω τόν Κύριο μέ τίς ἁμαρτίες μου. Τότε κάμπτομαι ἐνώπιον τοῦ Σταυρωθέντος Χριστοῦ καί μετά δακρύων προσεύχομαι: «Ἐμπτυσμούς, κολαφισμούς καί πληγάς δι’ ἐμέ τόν κατάκριτον καταδεξάμενος, μή κρίνῃς με Κύριε, κατά τά ἔργα μου, ἱλάσθητι τήν τάλαινά μου ψυχήν καί ἐλέησόν μέ καί ὡς τόν εὐγνώμονα ληστήν μνήσθητί μου, Κύριε, ἐν τῇ βασιλεία Σου».
 
«Καί ἀναστάντα κατά τῇ τρίτῃ ἡμέρα κατά τάς Γραφάς».  Κατά τό προφητευθέν στήν Ἁγία Γραφή, ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός ἀνέστη ἐκ τοῦ τάφου σύν τῆ σαρκί Αὐτοῦ κατά τήν τρίτη ἡμέρα καί ἀνέστησε ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος ἀπό τόν αἰώνιο ὄλεθρο.

«Καί ἀνελθόντα εἰς τούς οὐρανούς καί καθεζόμενος ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός».  Μετά τήν ἀνάστασή Του ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἀνελήφθη μέ τή θεωθεῖσα σάρκα Του στούς οὐρανούς δείχνοντάς μας τήν ὁδό τῆς σωτηρίας, καί ἐκάθισε ἐκ δεξιῶν τοῦ οὐρανίου Πατρός διδάσκοντας καί μᾶς ὅτι ἡ Πατρίδα μας εἶναι στούς οὐρανούς καί ὅτι ἡ ἐπίγεια ζωή μας εἶναι μιά προσωρινή ἀποδημία καί προετοιμασία γιά τήν αἰώνια οὐράνια ζωή.  Γι΄ αὐτό πρέπει νά ἀναζητοῦμε τόν οὐράνιο θησαυρό καί νά φιλοσοφοῦμε γιά τά ἐπουράνια κι ὄχι γιά τά ἐπίγεια.

«Καί πάλιν ἐρχόμενον μετά δόξης κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς». Ἡ ψυχή μ’ αὐτές τίς λέξεις τρέμει μέ τήν ἀνάμνηση τῆς ἐσχάτης φοβερᾶς Κρίσεως, ὅπου ὁ καθένας θά δώσει ἀπολογία στόν Κριτή γιά ὅλη τήν ἐπίγεια ζωή του, ὄχι μόνο γιά τά ἔργα, ἀλλά καί γιά τίς σκέψεις καί τίς ἐπιθυμίες. Ὤ ταλαίπωρη ψυχή μου πῶς θά ἀποκριθεῖς γία τίς ἁμαρτίες σου στόν ἀθάνατο Κριτή; Κανείς δέν μπορεῖ νά κρυφτεῖ ἀπό τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Ὅλοι μέ φόβο θα ἐξετασθοῦν γιά τίς πράξεις καί τις σκέψεις τους. Ὅλοι μέ φόβο καί τρόμο θά περιμένουν γιά τόν ἑαυτό τους τήν τελική ἀπόφαση γιά τήν αἰώνια μακαριότητα ἤ γιά τήν αἰώνια κόλαση γιά τά ὁποῖα δέν θά ὑπάρχει τέλος.

«Καί εἰς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, τό Κύριον, τό Ζωοποιόν, τό ἐκ τοῦ Πατρός ἐκπορευόμενον, τό σύν Πατρί καί Υἱῷ συμπροσκοινούμενον καί συνδοξαζόμενον, τό λαλῆσαν διά τῶν προφητῶν».  Πιστεύω καί στό τρίτο πρόσωπο τῆς ἁγίας Τριάδος, στό Ἅγιο Πνεῦμα, τόν Κύριον.  Αὐτός ζωοποιεῖ καί ἐκπληρώνει ὅλα τά προστάγματα τοῦ Θεοῦ.  Προσκυνοῦμε καί δοξάζουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅπως καί τόν Πατέρα καί τόν Υἱό.  Διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀνήγγειλαν οἱ προφῆτες τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐκήρυξαν οἱ Ἀπόστολοι στούς διαφόρους λαούς τό λόγο τοῦ Θεοῦ, τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ.  Διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καθοδηγήθηκαν πρίν καί καθοδηγοῦνται καί τώρα οἱ ἀληθινοί Χριστιανοί, οἱ δοῦλοι καί φίλοι τοῦ Θεοῦ.

«Εἰς Μία Ἁγίαν Καθολικήν καί Ἀποστολίκήν Ἐκκλησίαν». Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ φάρος μέσα στή φουρτουνιασμένη θάλασσα τῆς καθημερινῆς ζωῆς, τό πλοῖο τῆς σωτηρίας μας. Ἡ Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία ἔχει τήν ἀρχή της ἀπό τούς ἀποστολικούς χρόνους καί ὁμολογεῖ τή διδασκαλία τους ἀναλλοιώτη.  Γι’ αὐτό ὀνομάζεται Ἀποστολική.  Οἱ Ἀπόστολοι εἶναι διάδοχοι τοῦ Χριστοῦ.  Ἡ Ἐκκλησία ὀνομάζεται Καθολική, ὄχι μόνο ἐπειδή ὅλα τά δόγματά της ἐπικυρώθηκαν ἀπό τούς Ἁγίους Πατέρες στίς Οἰκουμενικές Συνόδους[28], ἀλλά καί ἐπειδή Αὐτήν τή συνιστοῦν ὅλες οοἱ ἐκκλησίες σέ ὅλον τόν κόσμο καί οἱ χριστιανοί σέ ὅλα τά πέρατα τοῦ κόσμου.
Ἡ ψυχή κάθε εὐσεβοῦς χριστιανοῦ πάντοτε χαίρετε πού βρίσκεται στήν ὀρθή μάνδρα τῆς σώζουσας Ἁγίας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλλησίας, ὅτι μέσα στήν ἀμαρτωλή τρικυμία μας, ὅπου ἡ ψυχή ἀνακαινίζεται, λαμβάνει ἐνίσχυση στόν ἀγῶνα κατά τῶν πνευμάτων τῆς πονηρίας, κατά τῶν ὁρατῶν καί ἀοράτων ἐχθρῶν μας. Ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας δέν ὑπάρχει σωτηρία[29].

«Ὁμολογῶ ἕν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν». Αὐτἀ τά λόγια ὑπενθυμίζουν τό Βάπτισμα στήν κολυμβήθρα, τή «γέννηση διά τοῦ Πνεύματος».  Κατά τό μυστήριο τοῦ βαπτίσματος πλύνεται ἡ προπατορική ἁμαρτία τῶν πρωτοπλάστων καί αἵρεται ἡ κατάρα.  Συγχωροῦνται ἐπίσης ὅλες οἱ ἁμαρτίες ὅσων βαπτίστηκαν ὄχι στη νηπιακή ἡλικία.  Καί μετά, μέ τή χρίση τοῦ Μύρου δίνεται στόν νεοβαπτιζόμενο ἡ Χάρις τοῦ ἁγίου Πνεύματος.  Κατά τό Βάπτισμα δίνονται οἱ ὑποσχέσεις: ἄρνηση τοῦ Σατανᾶ καί ὅλων τῶν ἔργων τού, καί σύνταξη μέ τό Χριστό, καθώς καί προθυμία νά ζήσουμε σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, τό Νομο Του καί τό θέλημά Του.

«Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωἠν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος, Ἁμμήν».  Πιστεύω ὄτι θά ἀναστηθοῦν οἱ νεκροί ὄλων τῶν αἰώνων καί ὅτι ὅλοι, ζῶντες καί νεκροί, θά ἔλθουν στό ἔσχατο, δίκαιο Κριτήριο.
Περιμένω τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν καί τή μέλλουσα αἰώνια ζωή, ὅπου ἀναμένει ὅλους ἐμᾶς ἤ αἰώνια χαρά, αἰώνια μακαριότητα ἤ αἰώνια κόλαση στόν ἀφόρητο Ἅδη, στή γέννα τοῦ πυρός «ὅπου τό πῦρ οὐ σβέννυται καί ὁ σκώληξ οοὐ τελευτᾷ»
Κύριε, μή κρίνῃς με κατά τά ἔργα μου, ἀλλά κατά τό ἔλεος Σου σῶσον με!


Παραπομπές
[28]Στή ρωσική γλῶσσα σο(α)μπόρ σημαίνει καθεδρικός Νάος ἀλλά καί Σύνοδος καί σο(α)μπόρναγια (ἐπιθ.) σημαίνει Καθολική.  Καθολική δηλαδή σημαίνει, κατἀ ἕνα μέρος, Ἑκκλησία Συνοδική, Ἑκκλησία πού ἐξαρτᾶται ἀπό τίς ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμεικῶν Συνόδων.

[29]Ἐπειδή ὁ στάρετς Σάββας λέγει ὅτι ὅλες οἱ Ἐκκλησίες καί ὅλοι οἱ Χριστιανοί σέ ὄλον τόν κόσμο ἀπαρτίζουν τήν Ἑκκλησία, πρός ἀποφυγήν παρανοήσεων τοῦ φρονήματος τοῦ Γέροντος παραθέτουμε ἀπόσπασμα ἀπό μία ἄλλη ἐρμηνεία του στό Σύμβολο τῆς Πίστεως καί συγκεκριμένα στό ἄρθρο  «εἰς Μίαν, Ἁγίαν Καθολικην..» . «Πιστεύω ὅτι μόνο μία εἶναι ἡ Ἁγία, καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία, ἡ ὁποία διά τοῦ Αἵματος καί τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ, τῶν ἀποστόλων, τῶν Ἁγίων Πατέρων καί τῶν μαρτύρων ἑδραιώθηκε, ὅτι «πύλαι Ἄδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» καί ὅτι σ’ αὐτήν ἡ ὀρθόδοξη ἀνατολική ὁμολογία καρατεῖται πρός βέβαιη σωτηρία, ἀκολουθώντας τά θεσπίσματα τῆς Ἐκκλησίας ἀνλλοίωτα»(ρωσικό πρώτυπο σ. 269). Ὅταν λοιπόν ὁ στάρετς ὁμιλεῖ γιά Ἐκκλησίες ἐννοεῖ  τίς ἁπανταχοῦ, κατά τόπους ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες καί ὅταν ὁμιλεῖ γιά χριστιανούς ἐννοεῖ τούς ἁπανταχοῦ τῆς γῆς ὀρθοδόξους χριστιανούς.

Οι προηγούμενες προσευχές 

α) «Βασιλεῦ Οὐράνιε»     β) «Πάτερ ἡμῶν»

γ) «Θεοτόκε Παρθένε»

Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα