Ὁμιλία ἀρχ. Γεωργίου Καψάνη στήν Κύπρο μέ θέμα τήν «Ἑλληνορθόδοξο παράδοση». Μέρος ΣΤ'. Τελευταίο

Ἑλληνορθόδοξος παράδοση

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία Ἄρχ. Γεωργίου ἡγουμένου τῆς Ι. Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους στήν Κύπρο τό 1985

Β. Εύρεσις του νοήματος της ζωής

Ένα άλλο υπαρξιακό αίτημα, στο οποίο ανταποκρίνεται η Ορθόδοξος πίστη και παράδοσή μας, είναι η εύρεσις του νοήματος της ζωής
Έχει νόημα η ζωή του καθενός από μας, εάν δεν υπάρχει Θεός, εάν δεν υπάρχη ανάστασις των νεκρών, εάν ο Θεός δεν αγαπά τον άνθρωπο; Εάν δεν υπάρχη κέντρο, γύρω από το οποίο κινούνται και οργανώνονται όλα, τι νόημα έχει αυτός ο απέραντος κόσμος, αυτοί οι πολυπληθείς γαλαξίαι που απέχουν εκατομμύρια έτη φωτός ο ένας από τον άλλον; Τι νόημα έχει όλη αυτή η δημιουργία, εάν δεν υπάρχει Δημιουργός;
Τι νόημα έχει η δική μας ζωή, αν κάθε ένας από μας είναι αποτέλεσμα τυφλής τύχης, αναγκαιότητας και συμπτώσεως; Είμαι ριγμένος στον κόσμο σαν ένα έκθετο παιδί, που δεν γνωρίζει πατέρα και μητέρα, ούτε τίποτε άλλο για την προέλευσί του. Τότε όλα είναι παράλογα και η αντίδρασις του ανθρώπου δεν μπορεί να είναι άλλη από τον μηδενισμό. Και ο άνθρωπος δεν μπορεί να αισθανθή καμμία ουσιαστική χαρά στην ζωή του.

Αν ο κόσμος δεν έχει νόημα, λόγο, τότε η ζωή είναι ανυπόφορη και ούτε έχει νόημα να αγωνίζεται κανείς, να σπουδάζη, να συνάπτη γάμο, να κάνη παιδιά. Τι νόημα έχει να κάνουμε παιδιά, όταν δεν πιστεύουμε στην αιώνιο ζωή; Κάνουμε παιδιά για να τα θάψουμε;
Να γεμίσουμε τα νεκροταφεία;
Μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας βεβαιωνόμαστε ότι η ζωή μας έχει νόημα, ότι ο κόσμος έχει κέντρο, ότι κι εγώ έχω κέντρο μέσα μου και μπορώ να είμαι ενωμένος εσωτερικά και όχι διασπασμένος. Και αυτό το κέντρο είναι ο Χριστός.
Κέντρο του κόσμου είναι ο Χριστός. Κέντρο του εαυτού μου, της ύπαρξής μου, είναι ο Χριστός. Έτσι εν Χριστώ μπορώ να βλέπω και το εξωτερικό σύμπαν και τον εσωτερικό μου κόσμο ενοποιημένα. Να βλέπω ότι έχω ένα μεγάλο σκοπό στην ζωή μου. Και αυτός ο σκοπός είναι να γίνω θεός κατά Χάριν, να ενωθώ με τον Θεό.
Αλλά η παράδοσίς μας μπορεί να μας βοηθήση και σ’ ένα άλλο πολύ σοβαρό θέμα. Στο

Γ. Να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο μέλλον

Όλοι βλέπουμε ότι ο κόσμος που ζούμε δεν είναι ο καλύτερος και ότι υπάρχουν πολλές ελλείψεις, πολλά κενά, ότι πολλά πρέπει να διορθωθούν. Πολλοί προτείνουν διάφορες μεταρρυθμίσεις. Μιλούν για ειρήνη, για δικαιοσύνη, για ισότητα. Αυτά όλα μπορούν να γίνουν έξω από την Εκκλησία και έξω απ’ τον Χριστό; Προσπαθούν πολλοί να το κάνουν έξω από την Εκκλησία κι έξω από τον Χριστό.
Και να φέρουν στον τόπο μας λύσεις του κοινωνικού προβλήματος ξένες προς την παράδοσί μας, λύσεις που σκέφτηκαν και έφτιαξαν άνθρωποι άλλων φιλοσοφιών και πολιτισμών. Και αυτές τις λύσεις θέλουν να τις ταιριάξουν σε μας. Είναι σαν να προσπαθούν να μας φορέσουν ένα ρούχο που δε μας κάνει.
Ούτε εμείς αισθανόμαστε άνετα φορώντας ένα ξένο ρούχο. Και εμείς θέλουμε την ειρήνη, την δικαιοσύνη, θέλουμε να λυθή το κοινωνικό πρόβλημα, κι αλλοίμονο αν δεν το θέλαμε. Το θέμα είναι να βρούμε λύσεις που βγαίνουν μέσα από την παράδοσί μας, που μας εκφράζουν, που δεν είναι ξένες προς εμάς.
 Και εδώ, νομίζω, μπορεί να βοηθήση πολύ η Ορθοδοξία. Θα φέρω ένα παράδειγμα:
Προσπάθησαν στην Δύσι να λύσουν το κοινωνικό πρόβλημα. Είδαν ότι ο ατομικισμός, που εκφράζεται στο κεφαλαιοκρατικό σύστημα, τελικά δεν βοηθεί να γίνη μια δικαία κοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.
 Είπαν να καταργήσουν τον ατομικισμό και την κεφαλαιοκρατική τάξι και να φτιάξουν ένα άλλο κοινωνικό σύστημα, που θα αποτελή υπέρβασι του ατομικισμού. Η πρόθεσις καλή ήταν.
Αλλά στην προσπάθειά τους να πραγματοποιήσουν αυτήν την υπέρβαση του ατομικισμού, έφτιαξαν ένα άλλο κοινωνικό σύστημα, το οποίο λέγουν ότι είναι προοδευτικό και φιλελεύθερο. Και στο σύστημα αυτό το ανθρώπινο πρόσωπο πάλι καταστρέφεται, με την μαζοποίησι. Για να σώσουν τον άνθρωπο από τον ατομικισμό, τον οδηγούν στην μαζοποίησι.
Πως λοιπόν θα σωθούμε τώρα τόσο από τη μαζοποίησι των φιλελευθέρων και προοδευτικών συστημάτων όσο και από τον ατομικισμό της παλαιάς κεφαλαιοκρατικής τάξεως;
Η Ορθοδοξία έχει την δική της λύσι. Αμα οι Ορθόδοξοι Έλληνες κοινωνιολόγοι μελετήσουν πως λειτουργεί ένα Ορθόδοξο Κοινόβιο, θα ιδούν ότι το κοινωνικό πρόβλημα λύνεται υπερβαίνοντας τόσο τον ατομικισμό όσο και τη μαζοποίησι. Στο Ορθόδοξο Κοινόβιο όλοι πρέπει να ζουν για τον ένα και ο ένας για όλους, όπως λέγει ο Μ. Βασίλειος.
Δυστυχώς η λύσις του κοινωνικού μας προβλήματος δεν αναζητείται στην παράδοσί μας, αλλά στους ξένους κοινωνιολόγους που μας θαμπώνουν, όπως ο Μάρξ και άλλοι. Έτσι χάνουμε τη δυνατότητα να δώσουμε μία ελληνική και ορθόδοξο λύσι στο κοινωνικό μας πρόβλημα.
Σήμερα αυτό το ρεύμα που μας παρασύρει να αθετήσουμε την παράδοσί μας είναι ισχυρό. Έρχεται με τον θεωρητικό υλισμό, δηλαδή τα συστήματα που ερμηνεύουν υλιστικά την ζωή. Ο θεωρητικός υλισμός έχει πολιτικές συνέπειες και εκφράζεται σε συγκεκριμένες πολιτικές ιδεολογίες.
Έρχεται επίσης με το πνεύμα του πρακτικού υλισμού, του ευδαιμονισμού, που μας υπαγορεύει να ζούμε ζωή μόνον υλιστική, να έχουμε ως σκοπό της ζωής μας την καλοπέρασι.
Νομίζω ότι ο πρακτικός υλισμός είναι εξ’ ίσου επικίνδυνος με τον θεωρητικό υλισμό, τον αθεϊσμό. Ναρκώνει τους ανθρώπους, τους αποκοιμίζει, ώστε να μην έχουν πνευματικά ενδιαφέροντα. Όλη τους η ζωή να γίνει γήινη.
Να μην υπάρχη καμμία διέξοδος και καμμία έφεσις προς τον ουρανό.
Ο θεωρητικός και πρακτικός υλισμός εισχωρούν και δηλητηριάζουν την ζωή μας με τα μέσα της επικοινωνίας, που τόσο αποτελεσματικά επηρεάζουν και αλλοιώνουν το φρόνημα των ανθρώπων. Η τηλεόρασις, το ραδιόφωνο, οι εφημερίδες μπαίνουν παντού.
Πρώτα τουλάχιστον τα χωριά μας κρατούσαν την παράδοσι, διότι δεν είχε εισχωρήσει η τηλεόρασις εκεί. Τώρα και στο τελευταίο σπίτι του χωριού μπήκε η τηλεόρασις και μεταφέρει αυτό το υλιστικό και ευδαιμονιστικό πνεύμα. Αλλοιώνει τον λαό μας, την παράδοσί του, την πνευματική του εγρήγορσι και τον κάνει λαό κοιμισμένο, αδιάφορο, υλιστικό.
 Πως θα σωθούμε από αυτόν τον μεγάλο κίνδυνο;
Έρχεται μετά ο τουρισμός. Άλλος κίνδυνος μεγάλος. Βλέπουμε το δράμα πολλών τόπων της πατρίδας μας, όπου οι άνθρωποι ζούσαν μια ωραία εκκλησιαστική, παραδοσιακή, οικογενειακή ζωή. Όλοι ενωμένοι μέσα στην Εκκλησία και στις οικογένειες.
 Όλο το χωριό μια οικογένεια εν Χριστώ.
Μετά μπήκε ο τουρισμός και τα διέλυσε όλα. Οι άνθρωποι γίνονται αγνώριστοι. Χάνεται η εκκλησιαστική ζωή, χάνονται τα ήθη και έθιμα, χάνεται η οικογενειακή ζωή, χάνονται όλα. Πως θα αντιδράσουμε στην καταστροφή αυτή;
 Πως θα μπορέσουμε να δεχόμαστε τους ξένους, χωρίς να μας διαλύουν, αλλά να οικοδομούνται από μας; Και αντί να μας βγάζουν αυτοί από την Εκκλησία, εμείς να τους φανερώνουμε την Ορθοδοξία, που τόσο έχουν ανάγκη; Να κάτι, που πρέπει να μας απασχολήση όλους. Και σαν Κυβέρνησι και σαν Εκκλησία και σαν τοπική Αυτοδιοίκησι και κάθε έναν από εμάς.

* * *

Σήμερα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, την μεγάλη αξία της παραδόσεώς μας. Να μην την κρατήσουμε όμως εγωιστικά για τον εαυτό μας, αλλά να την προσφέρουμε στον κόσμο.
 Ο κόσμος ευρίσκεται σε ένα αδιέξοδο σήμερα. Εκείνο που λείπει είναι η Ορθοδοξία, ο Χριστός. Και αυτό έχουμε να προσφέρουμε εμείς, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί Έλληνες.
Με αυτή την ευχή, να προσφέρουμε σε όλο τον κόσμο τον πολυτιμώτατο θησαυρό της παραδόσεώς μας, τελειώνω την σημερινή ταπεινή μου ομιλία, αφού ευχηθώ σε όλους σας πλούσια την Χάρι του Θεού, η δε Κύπρος μας, όπως και η Ελλάδα μας, εις τους αιώνας των αιώνων να μείνουν Ορθόδοξες κι Ελληνικές.

Γιά νά ἀκούσετε τήν ὁμιλία πατῆστε ἐδῶ

Πηγή στο διαδίκτυο  Αναβάσεις