Ἡ ζωή στήν Ἐκκλησία εἶναι ζωή ἐν τῷ Πατρί καί ἐν τῷ Υἱῷ καί ἐν τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι (Ἡ Ἐκκλησιολογία τοῦ Γ. Πορφυρίου).

Μικρό ἀπόσπασμα ἀπό τό νέο βιβλίο: Τό Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας κατά τόν Γέροντα Πορφύριο τόν Ἁγιορείτη (ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) πού μόλις κυκλοφόρησε.  


Ἡ ζωή μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι ζωή ἐν τῆ Ἁγίᾳ Τριάδι. «Στήν Ἐκκλησία εἶναι ὁ Χριστός ἑνωμένος μέ τήν Ἐκκλησία, ἀλλά καί μέ τόν Πατέρα καί μέ τό Ἅγιον Πνεῦμα» θεολογεῖ ὁ π. Πορφύριος· καί συνεχίζει: «Ἡ Ἁγία Τριάδα καί ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἕνα»[1]. Ὅταν ζοῦμε στήν Ἐκκλησία, ζοῦμε τόν Χριστό, ἀλλά καί τόν Πατέρα καί τό Ἅγιον Πνεῦμα. Τό πῶς γίνεται αὐτό, δέν μποροῦμε μόνοι μας νά τό προσεγγίσουμε. Μᾶς τό διδάσκει τό Ἅγιο Πνεῦμα. Εἶναι μυστήριο ἡ Πνευματική ζωή. Ἡ ζωή ἐν Χριστῷ «εἶναι πολύ λεπτό θέμα»[2], ἔλεγε ὁ Γέροντας. Εἶναι ἡ ἁγιοπνευματική ζωή. Εἶναι ζωή ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι. Ὁ τρόπος, πού τήν ζοῦμε εἶναι Πνευματοδίδακτος, μυστικός, ἀκατάληπτος καί ὑπέρλογος. Τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἐκεῖνο, πού μᾶς ἀποκαλύπτει τόν Χριστό καί τήν ἐν Χριστῷ ζωή. «Ἔσονται πάντες διδακτοί Θεοῦ»[3], λέγει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι Αὐτό, πού μᾶς διδάσκει καί μᾶς καθοδηγεῖ «εἰς πᾶσαν τήν Ἀλήθειαν»[4]. Tό Ἅγιο Πνεῦμα, ζώντας μέσα στήν Ἐκκλησία, μᾶς καθοδηγεῖ στό πιστευτέον (δόγμα) καί στό πρακτέον (ἦθος), ἀποκαλύπτοντάς μας τό γνήσια ὀρθόδοξο δόγμα καί ἦθος.

Ὁ  π. Πορφύριος, Πνευματέμφορος διδάσκαλος, δίδασκε τά ἴδια μέ τούς παλαιότερους ἁγίους Πατέρες, ἐπειδή «ἄκουγε», ὅπως καί αὐτοί, τό ἴδιο Ἅγιο Πνεῦμα, πού τόν δίδασκε μυστικά μέσα του. Διηγεῖται πνευματικό του παιδί[5]: «Ὅταν διαβάζω ἀσκητικά βιβλία, σημειώνω μέ ἔκπληξη στό περιθώριο: αὐτό τό εἶπε ἀκριβῶς ὁ γέροντας ἤ τό ἔπραττε στήν ζωή του»[6], παρόλο πού ὁ Γέροντας δέν εἶχε μελετήσει τούς Ἁγίους Πατέρες.

Τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας σοφίζονται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ὁ Γέροντας εἶχε αὐτήν τήν  Θεία σοφία. Ἄν καί δέν εἶχε ἐγκύκλιες σπουδές, ὅμως ἔκανε θαυμαστές ἁγιοπνευματικές ἀναλύσεις, στά ἁγιογραφικά καί στά πατερικά κείμενα. Διηγεῖται ἄλλο πνευματικό του παιδί: «Στή... συνάντηση, πού εἶχα μαζί του, ἄρχισε νά μοῦ λέει αὐτολεξεί, ὁλόκληρα ἀποσπάσματα ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἰωάννου τῆς Κλίμακος! Ἦταν καταπληκτικός! Ἡ δέ ἑρμηνεία, πού ἔδιδε, δέν ἦταν μόνον αὐθεντική, ἦταν καί διασταλτική! Ἀπό κάθε λέξη ἔβγαζε καί ἕνα βαθύ νόημα, πού ξεπερνοῦσε κατά πολύ τήν γραμματική της ἑρμηνεία! Ἐγώ, μέ πολύ μεγάλη δυσκολία τόν παρακολουθοῦσα! Ἐάν δέν ντρεπόμουν, θά… τὄβαζα στά πόδια!  Καί ἐκεῖνος, σάν νά τό ἔκανε σκοπίμως… ἐξακολουθοῦσε νά μέ βομβαρδίζει μέ ὁλόκληρες περικοπές καί νά δίδει τέτοιες σοφές ἑρμηνεῖες, πού κυριολεκτικά, μέ ἄφηνε ἄφωνο!»[7].

Ἡ ζωή μας μές στήν Ἐκκλησία, εἶναι ζωή ἐν τῷ Χριστῷ καί γιά τόν Χριστό. Ὁ Χριστός εἶναι ὁ Παντοδύναμος καί Παντογνώστης Κύριος, ὁ πανταχοῦ παρών καί τά πάντα πληρῶν. Δέν μπορεῖς νά εἶσαι στήν Ἐκκλησία, ἄν δέν εἶσαι μέ τόν Χριστό, τόν Νυμφίο, τόν «κάλλει  ὡραῖο»[8]. «Νυμφίος, ὁ Χριστός, νύμφη, ἡ καθεμία ψυχή»[9], συνήθιζε νά λέγει ὁ Γέροντας. Ὅποιος ζεῖ μέ τόν Χριστό, ἔλεγε πάλι, «γίνεται ἕνα μαζί Του, (ἕνα) μέ τήν Ἐκκλησία Του»[10]. Ζεῖ μιά τελείως διαφορετική ζωή ἀπό τούς ἄλλους.

Ἡ ζηλευτή καί ἄγνωστη γιά τόν κοσμικό ἄνθρωπο ἁγιοπνευματική ζωή, ἡ ἐντός τῆς Ἐκκλησίας ζωή, «εἶναι», ὅπως ἔλεγε ὁ π. Πορφύριος, «χαρά, εἶναι φῶς, εἶναι ἀγαλλίαση, εἶναι ἀνάταση»[11].

Αὐτή ἡ βίωση εἶναι μία συνεχής καί δυναμική ἀναζήτηση τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστιανός ἀναζητᾶ συνεχῶς καί πρωτίστως αὐτήν τήν «Βασιλεία» ἡ ὁποία, ὅπως μᾶς εἶπε ὁ Κύριος, «ἐντός ἡμῶν ἐστίν»[12]. Ἐπιδιώκει μέ κάθε τρόπο ὁ πιστός νά ἐπιτύχει αὐτό καί μόνο: τό νά κυριαρχήσει, τό νά βασιλεύσει ὁ Χριστός μέσα του.

Ὅταν ἀρνηθοῦμε τήν «διακυβέρνηση» τῆς ὕπαρξής μας ἀπό τό ἐγωιστικό θέλημά μας, ὅταν ξεπεράσουμε τήν ψυχρή λογικοκρατία μας, ὅταν ζήσουμε τό ὑπέρλογο (καί ὄχι παράλογο) μυστήριο τῆς πίστεως, ὅταν ἐμπιστευθοῦμε τήν διακυβέρνηση τῆς ὕπαρξής μας στόν Χριστό, τότε, πράγματι «ἔρχεται μέσα μας ὁ Χριστός κι’ ἐμεῖς εἴμαστε μέσα Του»[13] ἔλεγε ὁ Γέροντας.

Ὁ Χριστός μᾶς προετοιμάζει, μᾶς ἀξιώνει νά εἰσέλθουμε στήν Βασιλεία Του, πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ἐκεῖνος μᾶς γνωρίζεται καί μᾶς «μεταμορφώνει», δίνοντάς μας «ἔνδυμα γάμου», ἄν δεῖ ὅτι ὑπάρχει μέσα μας ἡ διάθεση νά ταπεινωθοῦμε καί νά Τόν ἀγαπήσουμε. Ἐκεῖνος μᾶς καθιστᾶ ἄξιους τῆς Βασιλείας του. Αὐτό ὑποδηλώνει ὁ Γέροντας, ὅταν γράφει στήν πνευματική διαθήκη του, ὅτι εὔχεται ν’ἀγαπήσουμε τά πνευματικά του παιδιά τόν Θεό, πού εἶναι τό πᾶν, «γιά νά μᾶς ἀξιώσει (ὁ Θεός) νά μποῦμε στήν ἐπίγειο ἄκτιστη Ἐκκλησία Του, γιατί ἀπ’ ἐδῶ πρέπει ν’ἀρχίσουμε»[14].  Κριτήριο τοῦ ἄν ἀγαπᾶ ὁ ἄνθρωπος τόν Θεό εἶναι τό ἄν τηρεῖ τίς ἐντολές Του[15]. Ἡ εἴσοδος στήν Ἐκκλησία εἶναι δῶρο τοῦ Χριστοῦ (καί ὄχι κατόρθωμα τοῦ ἀνθρώπου), σ’ αὐτούς πού τηροῦν τίς ἐντολές Του. Αὐτοί ἀποδεικνύουν ἔμπρακτα ὅτι Τόν ἀγαποῦν.

Ἡ ζωή μέσα στήν Ἐκκλησία ἀρχίζει μέ τό Ἅγιο Βάπτισμά μας. Ἄν ὅμως δέν προσέξουμε, μπορεῖ νά ἀποκοποῦμε ἤ νά βρεθοῦμε σέ μία προβληματική σχέση μ’ Αὐτήν, ἐξ αἰτίας τῶν ἁμαρτιῶν μας[16]. Ἡ  Ἐκκλησία μᾶς γεννᾶ, μᾶς ζωοποιεῖ, μᾶς ἀναγεννᾶ καί μᾶς τρέφει. «Τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας», τόνιζε ὁ Γέροντας, «τρέφεται, ἁγιάζεται, ζεῖ μέ τόν Χριστό»[17]. Ἡ Ἐκκλησία μᾶς δίνει τήν «ἐν Χριστῷ ὕπαρξη» (Μυστήριο τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος). Μᾶς δίνει ἐπίσης τήν ζωή, τήν κίνηση καί τήν ἐνεργοποίηση αὐτῆς τῆς «ὕπαρξης», διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (Μυστήριο τοῦ ἁγίου Χρίσματος). Μᾶς φροντίζει τέλος, γιά νά συντηρήσουμε αὐτήν τήν «ὕπαρξη», τρέφοντάς μας μέ τήν τεθεωμένη Σάρκα καί τό τεθεωμένο Αἷμα τοῦ Θεανθρώπου ( Μυστήριο τῆς Θείας Κοινωνίας)[18]. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δέν προσέξει καί μολύνει τήν ψυχή του μέ ἁμαρτίες (δυστυχῶς αὐτό συμβαίνει πάντα), ἡ Ἐκκλησία σέ συνεργασία  μαζί του, τόν ἀναγεννᾶ πάλι διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (Μυστήριο τῆς Μετανοίας)[19].

Στήν Ἐκκλησία, ζώντας ἀσκητικά καί μυστηριακά, μετανοοῦμε καί θανατώνουμε μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ τόν παλαιό ἄνθρωπο.Ὅταν νεκρωθεῖ ὁ παλαιός ἄνθρωπος «σύν τοῖς παθήμασι καί ταῖς ἐπιθυμίαις»[20], τότε ὁ Χριστιανός «δέν δίδει σημασία στόν διάβολο οὔτε καί στό κακό»[21] τόνιζε ὁ π. Πορφύριος. Γίνεται ἄνθρωπος τῆς ἀγάπης. «Ἐκεῖνο πού τόν ἀπασχολεῖ» τότε, δίδασκε ὁ Γέροντας, «εἶναι ἡ ἀγάπη, ἡ λατρεία στόν Χριστό καί (ἡ ἀγάπη) στόν συνάνθρωπό του»[22]. Ἀπομακρύνεται τότε κάθε φόβος. Ἡ ἐν Χριστῷ ἀγάπη διώχνει τόν φόβο καί φέρνει τήν εἰρήνη καί τήν χαρά. Ὁ γέροντας Πορφύριος, ζώντας μέσα στήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, εἶχε διαπιστώσει ἐμπειρικά αὐτό, πού γράφει ὁ Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής, ὅτι «ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τόν φόβον»[23]. Γι’ αὐτό λέγει σέ μιά ἠχογραφημένη συνομιλία του μέ ἔμφαση καί μέ μία βεβαιότητα γεμάτη πραότητα: «Ὁ φίλος, ὁ ἀδελφός (ἐνν. ὁ Χριστός)…! Πῶς τό φωνάζει αὐτό ὅμως…! Καί πόσο…! Τί βάθος κρύβεται μέσα σ’ αὐτό…!  Πολύ βάθος! Δηλαδή εἶναι τό θάρρος, δέν θέλει τόν φόβο ὁ Χριστός, δέν τόνε θέλει τόν φόβο». Ἔχει πεῖ σχετικῶς ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης, «ὁ δέ φοβούμενος οὐ τετελείωται ἐν τῇ  ἀγάπῃ»[24]. Ἄρα καί ἡ ἐμπιστοσύνη, τό θάρρος, ἡ καλή παρρησία εἶναι καρπός τῆς ἀγάπης[25].

Μέσα στήν Ἐκκλησία ξεπερνᾶμε τόν φόβο τοῦ θανάτου· ἔχουμε τήν βεβαιότητα τῆς ἀθανασίας. Πνευματικό παιδί τοῦ Γέροντα θυμᾶται τί ἔλεγε ὁ Γέροντας σχετικά μέ τόν θάνατο: «Ἔλεγε ὁ Γέροντας: «Δέν ὑπάρχει θάνατος. Δέν εἶναι παρά ἡ «γέννησίς μας στήν ἄλλη ζωή». Τότε (διηγεῖται αὐτό τό πνευματικό του παιδί) ἦρθε στήν μνήμη μου αὐτό πού ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής λέει γιά τόν θάνατο: Ὅπως τό κυοφορούμενο, γιά νά ζήσει ὅταν γεννηθεῖ, πρέπει νά τελειοποιήσει μέσα στή μήτρα τῆς μητέρας του ὅλα τά σωματικά ὄργανα, ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος, γιά νά ζήσει στήν ἄλλη ζωή, ὅταν θά γεννηθεῖ σ’ αὐτήν, διά τοῦ θανάτου, πρέπει νά τελειοποιήσει ὅλα τά πνευματικά του ὄργανα. Ἀλλοιῶς θά πεθάνει· κι’ αὐτός εἶναι ὁ πνευματικός θάνατος»[26].

Ἡ νίκη πάνω στόν θάνατο, ἡ αἴσθηση καί ἡ βεβαιότητα τῆς ἀθανασίας, εἶναι ἕνα βίωμα «κοινό σέ ὅλους τούς ἁγίους καί στόν γέροντα Πορφύριο. Λέγει στήν προαναφερθεῖσα ἠχογραφημένη συνομιλία του: «Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Χριστοῦ πρέπει ν’ ἀγαπήσει τόν Χριστό, κι ὅταν ἀγαπήσει τόν Χριστό ἀπαλλάττεται ἀπ’ τόν διάβολο, ἀπό τήν κόλαση καί ἀπό τόν θάνατο»[27]. «Δέν εἶναι αὐτά λόγια εἰπωμένα ἀπό κάποιον πού συνέλαβε αὐτήν τήν ἀλήθεια μέ τήν σκέψη του. Εἶναι λόγια βγαλμένα ἀπό ἕνα ἀληθινό προσωπικό βίωμα καί γι’ αὐτό ἔχουν τήν ἀξία μαρτυρίας αὐτόπτου μάρτυρος»[28].

Ζώντας στήν Ἐκκλησία ἀπαλλασσόμαστε ἀπό κάθε ἄλλη φοβία, ἀνασφάλεια καί ἄγχος. Οἱ θλίψεις, ὁ διάβολος, ὁ θάνατος, ἡ κόλαση εἶναι σάν νά μήν ὑπάρχουν. Ὁ Γέροντας, πού ἦταν ζωντανό μέλος Της διακήρυττε: «Ἅμα φθάσομε στόν βαθμό νά αἰσθανόμαστε τήν χαρά, τήν ἀγάπη, τήν λατρεία τοῦ Θεοῦ χωρίς καμμία φοβία, φθάνομε νά λέμε: «Ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῆ δέ ἐν ἐμοί Χριστός»[29]. Αὐτό τό μυστήριο μπορεῖ νά τό φθάσει ὁ καθένας»[30].
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Βίος καί Λόγοι, Ζ΄,σελ. 277.
[2] Ὅ.π.  σελ. 195.
[3] Ἰω. 6, 45.
[4] Ἰω.16, 13.
[5] Χρησιμοποιοῦμε: α)μέ φειδώ καί β)μέ ἐπιφύλαξη μαρτυρίες τῶν πολλῶν πνευματικῶν παιδιῶν τοῦ Γέροντα καί γ)πάντα ἐφόσον συνάδουν μέ τό γενικώτερο πνεῦμα τοῦ π. Πορφυρίου καί τήν διαχρονική ἀλήθεια τῆς πίστεως πού διαφυλάσσεται στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Πρβλ. καί στό τέλος τῆς Εἰσαγωγῆς τῆς παρόντος ἔργου.
[6] Ἱερό Γυναικεῖον Ἡσυχαστήριον «Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος», Θαυμαστά γεγονότα καί συμβουλές τοῦ ΓέροντοςΠορφυρίου, Ἐκδόσεις Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου «Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος», Μήλεσι 2006 (στό ἑξῆς:Θαυμαστά γεγονότα),σελ. 24.
[7] Ἀναργύρου Καλλιάτσου,  Ὁ πατήρ Πορφύριος. Ὁ διορατικός, ὁ προορατικός, ὁ ἰαματικός, ΣΤ΄ἔκδοσις, Ἐκδόσεις : Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου «Ἡ  Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος», Ἀθῆναι  2005 (Στό ἑξῆς: Ὁ πατήρ Πορφύριος), σελ. 34-35.
[8] Τριώδιον,Ἀπόστιχα Ἰδιόμελα Ὄρθρου τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Δευτέρας, Ἦχος πλ. Β΄.
[9] Βίος καί Λόγοι, Ζ΄,σελ. 195.
[10] Ὅ.π. σελ. 201.
[11] Ὅ.π.  σελ. 201.
[12] Πρβλ. Λουκ. 17, 21.
[13] Βίος καί Λόγοι, Ζ΄,σελ. 201.
[14] Θαυμαστά γεγονότα, σελ. 27-28.
[15] Πρβλ.  Ἰω. 14, 21.
[16] Πρβλ. Βίος καί Λόγοι, Ζ΄,σελ. 69-71, ὅπου ὁ Γέροντας περιγράφει μία παρακοή του καί τά ὀδυνηρά ἀποτελέσματά της στήν πνευματική του κατάσταση.
[17] Βίος καί Λόγοι, Ζ΄,σελ. 195.
[18] Πρβλ. Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου Ἱερομονάχου, Νέος Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, Τόμος Δέκατος, Ἰούνιος, Ἐκδόσεις Ἴνδικτος, Ἀθῆναι 2005, σελ. 245. (Βίος τοῦ ἁγίου Πατρός ἡμῶν Νικολάου τοῦ Καβάσιλα καί ἀνάλυση τῶν ἔργων του).
[19] Πρβλ. Βίος καί Λόγοι, Ζ΄,σελ. 71.
[20] Γαλ. 5, 24.
[21] Βίος καί Λόγοι Ζ΄, σελ. 200.
[22] Ὅ.π. σελ. 199/200.
[23] Α΄Ἰω. 4, 18.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  
[24] Α΄Ἰω. 4, 18.
[25] Πρβλ. Θαυμαστά γεγονότα, σελ. 34-35.
[26] Ὅ.π.  σελ. 117.
[27] Ὅ.π.  σελ. 35.
[28] Ὅ.π.  σελ. 35-36.
[29] Γαλ. 2, 20.
[30] Βίος καί Λόγοι, Ζ΄, σελ. 199/200.

hristospanagia3.blogspot.com